De schuldencrisis: hoe lang nog?

28/05/2016 Itinera Institute Independent “Think-tank” Based on facts and figures – international comparisons Long term “ To show, to defend and to build roads for policy reform towards sustained economic growth and social protection, for Belgium and its regions. ”

28/05/2016 Besef: we zitten in een nieuw regime Total US debt as % of GDP

28/05/2016 p.4 Europese schulden

28/05/ Zwak 2012, maar niet zo diep als 2009

28/05/2016 We zijn niet in 2009!

De crisis sinds 2007 tot vandaag

28/05/ Verschillende fases Fase 1:VS crisis hypotheekmarkt Fase 2:Globale kredietcrisis Fase 3: Globale economische en financiële crisis Fase 4:Soevereine schuldencrisis

28/05/2016 p.9 9 Banken die hefboomfondsen werden: Loans to deposits ratio (2007)

28/05/2016 p Kapitaalratio’s

Soevereine schuldencrisis

28/05/ Interactie tussen soevereine en balansen van banken Credit risk overgedragen van banken naar overheden 2008/9 Overheidsfinanciën verzwakken verder door recessie Investeerders focussen op houdbaarheid schuld Druk in soevereine schuldmarkt Banken kwetsbaar via soevereine exposures

28/05/2016 p.13 Schuld bij ongewijzigd beleid

28/05/2016 Budgettaire correctie om schuld op 60% te brengen tegen 2030 Source: Citigroup Global Markets, Global Economics View, 26 April Note: Primary balance (assumed to improve gradually during and then maintained constant until 2030) improvement needed to stabilise debt at the end-2011 level. Japan’s target public debt ratio is 80% of GDP.

28/05/2016 Ook concurrentieproblematiek Source: Bruegel Policy Brief, March *Real exchange rates are based on unit labour costs.

28/05/2016 “We told you so” Loonflexibiliteit Arbeidsmigratie Budgettair federalisme Asymmetrische schokken EMU= niet een stabiele optimale muntzone

28/05/2016 p One size fits all?

28/05/2016 Duur Typisch 7 jaren Reductie van 23pp Vandaag: US en UK hebben al traject afgelegd, anderen nog te gaan

28/05/2016 In Europa : deleveraging 10 years te gaan Nu: DNK, ESP, GBR, IRL, ISL, NOR, USA

28/05/2016 Economisch gewicht verplaatst zich G7 countries E7 countries

28/05/2016 Core or periphery: that’s the question!

28/05/2016 Groeivertraging Deleveraging is absoluut nog niet ten einde: niet extrapoleren van verleden zonder correctie Omgeving van financiële repressie Wereldeconomie nog steeds structureel expanderend: verdrievoudigen globale middenklasse tegen 2030 –Bevolkingsgroei(9 mrd in 2050) –Inkomensgroei in opkomende landen Conclusie

28/05/2016 Oplossingen: versterk economisch draagvlak

28/05/2016 Balans van centrale bank: wat gebeurde er eind 1999?

28/05/2016 Federal Reserve Assets: Helicopter Ben!

28/05/2016 Economische geschiedenis onderbouwt de discipline historisch

28/05/ Versterken van de banksector Herstel vertrouwen  Hogere kapitaalratio’s  Herstelplannen ECB maatregelen  versoepelen onderpandvereisten  LTRO  OMT

28/05/2016 Uniforme regels voor alle Europese banken met één enkele Europese bankentoezichthouder Depositoverzekering op Europees niveau Probleembanken op Europees niveau aanpakken= resolutie Bankenunie om spiraal tussen banken en landen te doorbreken

28/05/2016 Seven lean years Running deficits in BAD times PROVIDED we run surpluses in good times Seven fat years 0 Total Output

28/05/2016 We doen net het tegenovergestelde: Seven fat years 0 Total Output Seven lean years

28/05/ Governance Reform Versterkt stabiliteits –en groeipact –Versterk afdwingen regels  Grotere keuze aan sancties  Triggered op vroeger moment  Meer automatisme Voorkom macroeconomische onevenwichten EU2020: Structurale hervormingen om potentiële groei te verhogen

28/05/2016 Sociaal Model 2.0 Anders en beter belasten Slimmere en efficiëntere overheid Dynamische en leeftijdsvriendelijke arbeidsmarkt Effectievere gezondheidszorg Twee pijlers voor pensioenen, gezondheidszorg en zorg Langer werken – immuniseren tegen demografie, maar met loopbaanvariatie Strategie voor immigratie en integratie  Strategisch kiezen en geleidelijk implementeren Quo vadis, België?

28/05/2016 Competiviteit: loonkost

28/05/2016 Afvlakking (1Xper jaar) kan jobs redden zonder impact koopkracht

28/05/2016 Belgische exportsamenstelling

28/05/2016 Complexe producten in export: hoger niveau nodig Bron: UN, BCA

28/05/2016 Emerging Markets

28/05/2016 Reduceer kwetsbaarheid door houderschap schuld

28/05/2016 De vergrijzing p.39 Twaalf werken Politieke beloften? ABS Arbeid herwaarderen Demotie Demografische wissel Cumul en combinatie toelaten Fiscale neutraliteit Quota gelijkgestelde periodes Notionele rekeningen Aanvullend pensioen Rente ipv kapitaal Leeftijdsbewuste arbeidsmarkt Individualisering pensioenrechten

28/05/2016 De vergrijzing p.40 Oud sociaal contract= gebroken; dus een nieuw nodig

28/05/2016 De vergrijzing p.41 ER IS GEZONDE EN PERVERSE SOLIDARITEIT

28/05/2016 Author

28/05/2016 Verschuif belastingsdruk weg van arbeid

28/05/2016 Bron: OESO p.44 Belastingskampioen met enkele gaten in bepaalde belastingen

28/05/2016 p landbouw en industrie diensten zuiver privé Gesubsidieerd (direct/indirect) algemeen totaal JOBCREATIE ( ) Jobcreatie= ultieme hefboom

28/05/2016 Walk the talk: we spenderen minder aan energie-onderzoek dan 30 jaar geleden

28/05/2016 Tekort informatici en ingenieurs Right-hand panel: the difference between girls and boys in Korea is not statistically significant Source: OECD (2012), PISA 2009 database.

28/05/2016 Optrekken participatie vrouwen is enorme opportuniteit Right-hand panel: the difference between girls and boys in Korea is not statistically significant Source: OECD (2012), PISA 2009 database.

28/05/2016 Bedrijfscultuur en glazen plafond voor vrouwen Algemene normen en cultuur in een land Patriarchale bedrijfscultuur Kansen voor werkervaringen Tekort beleid work/life balance Rolmodellen – Diversiteit Raad van bestuur Source: OECD Employment database; ILO, and KILM data Aandeel vrouwen in Raad van Bestuur

28/05/2016 Realiseer opportuniteit grotere participatie van de vrouw Sociale en culturle normen Gendertoets in wetten, begrotingen, beleidsmaatregelen Bestrijden discriminatie-attitude vereist wetten én financiële incentives Kinderopvang sleutel Vaderschapsverlof = één van de weinige hefbomen vanwege de overheid om rolverdeling in huishouden te beïnvloeden: kan gedrag veranderen omdat het komt op moment dat grootste openheid om gewoontes te doorbreken= moment van vader te worden Bedrijfscultuur: werkgevers moeten stoppen vrouwen die moederschapsverlof nemen te beschouwen als minder beloftevol Speciale aandachtspunten: – STEM ( Science, Technology, Engineering, and Mathematics) – Barrières voor vrouwelijke ondernemers

28/05/2016 Veel hedendaagsproblemen= collectieve actie-problemen

28/05/2016 Technologieën aangedreven door wet van Moore 1.Infinite computing 2.Sensor & Networks 3.Robotics 4.3D printing 5.Synthetic biology 6.Digital Medicine 7.Nanomaterials 8.Artificial Intelligence

28/05/2016 Fieldhypothese: meeste innovatie gedurende crisis

Vragen?