Kennis van enige boomonderdelen en snoeibegrippen zijn noodzakelijk SNOEIEN Kennis van enige boomonderdelen en snoeibegrippen zijn noodzakelijk ©Jos. Pauwels

Benaming van de onderdelen van de boom

DOEL VAN DE SNOEI Vormsnoei: deze bepaalt de vorm van de boom Dunnen: zorgt voor voldoende lucht en licht in de boom door een goede verhouding tussen de groei van het takkengestel en de vorming van vruchthout Sleunen: dit is het selectief verwijderen van zware takken in een boom (meestal met de snoeizaag) Streven naar evenwicht tussen bovengrondse en ondergrondse delen

SOORTEN ONDERSTAMMEN Zaailingen Onderstammen Niet zaadvast Uitzonderlijk leveren ze een nieuwe variëteit op Onderstammen +/- willekeurige boom verenigd met takken van een bepaalde variëteit Symbiose tussen onderstam en ent; verwantschap werkt gunstig Op verschillende onderstammen gezet zal dezelfde soort ent vroeger of later en minder of meer vruchten dragen Niet zaadvast Bramley’s seadling is er een van en betekent de zaailing van Mister Bramley De boom die als gastheer diende noemde men onderstam Beïnvloeding van de ent uitgaande van de onderstam Vruchtkwaliteit wordt beïnvloed door de gebruikte onderstam: dikte, suikergehalte, aroma, smaak, ziekteresistentie enz.

GEBRUIKTE ONDERSTAMMEN ZAAILINGEN Omwille van te sterke en ongelijkmatige groei en late vruchtzetting nog weinig gebruikt. Behalve voor perzik, walnoot en Limburgse boskriek zal men toch zaaien. VEGETATIEF VERMEERDERDE Naar gelang de groeikracht werden er vooral in Engeland verschillende soorten ontwikkeld. Afhankelijk van de groeikracht worden ze onderverdeeld van zwakke tot zeer sterk groeiende. Zo spreekt men bijvoorbeeld van B9, M27, M9, T337, FL 56, M26, MM106, Kwee MC, Kwee Adams, kwee MA, Saint Juliën, Brompton. Ook van uit Polen kennen we de P22. Voor de kersen worden er ook vegetatief vermeerderde onderstammen gekweekt met de GiSeIA-nummers. Deze komen uit een veredelingsprogramma van Giesen in Duitsland.

KEUZE VAN DE ONDERSTAM MM111: geselecteerde hoogstamonderstam +2 m. hoogte MM106 + M7: geschikt voor halfstam en ruim uit elkaar geplante laagstam M26: Laagstamonderstam met redelijke groeikracht; gebruikt om minder krachtige rassen op te enten M9: is zwakker dan M26, de meest gebruikte onderstam voor rijke gronden heeft een zwak wortelgestel; steunpaal nodig B9: is vergelijkbaar met M9, meer winterhard, Russische soort verdraagt ook beter de droogte M27: de zwakst groeiende onderstam. Geschikt voor rijke, goed bemeste gronden en sterke groeiers

BOOMVORMEN

SNOEREN of KOLOMBOMEN Boomvorm met afwijkende groei enkel sporen en zeer korte twijgjes; wordt geplant op 70-80 cm in de rij. Mini-appelbomen en Ballerina appelbomen genoemd.

GEREEDSCHAP Goed gereedschap is het halve werk Kijk niet op een euro bij de aanschaf en kies het juiste model Zorg steeds voor proper en scherp snoeimateriaal (speciale producten in de handel verkrijgbaar maar niet noodzakelijk) Stel deze ook goed af Tandmoer voor eenvoudige, nauwkeurige afstelling van de messen is geen overbodige luxe Regelmatig een drupje olie doet wonderen Ook de snoeizaag verdient onze aandacht

SNOEIZAGEN SNOEISCHAAR MET AAMBEELD SNOEIMES SNOEISCHAREN TAKKENSCHAAR

Houding van de snoeischaar Het mes van de snoeischaar plaatsen we steeds tegen het gedeelte dat behouden blijft. Alleen op die manier krijg je een zuivere snede. Door een lichte druk naar beneden, op de tak die we moeten verwijderen, gaat het mes veel vlotter door de tak snijden. De druk van het tegenmes geeft altijd een lichte kneuzing. Gebruik een snoeischaar met aambeeld alleen voor droog hout! FOUT GOED

WAAR SNOEIEN ?

SLEUNEN VOOR NA

WONDVERZORGING

VRUCHTBOOMKANKER

WANNEER SNOEIEN? In het najaar snoeien remt de groei af In het voorjaar snoeien bevordert de groei In de zomer snoeien bevordert de aanleg van kortloten waar later vruchten kunnen aankomen Als de temperatuur hoger is dan 5°C. Liefst bij droog weer. Vochtigheid verhoogt de kans op infecties. Vorst bemoeilijkt de genezing van snoeiwonden.

HOE SNOEIEN? SNOEI WEG NIET SNOEIEN OMHOOG BINDEN Wildopslag van de onderstam Concurrenten van verlengenissen Te steil ingeplante of groeiende takken Te lang vruchthout snoei je terug tot tegen een lager staande korte twijg Afhangend vruchthout (buikhout) Twijgen of takken die op de bovenzijde van de takken groeien (rughout) Kruisende en schurende takken Takken die aangetast zijn door vruchtboomkanker Een tak boven in de boom die dikker is dan een onderstaande tak  snoeien “op voet” NIET SNOEIEN Verlengenissen van sterk groeiende gesteltakken Sterke eenjarige twijgen die aan gesteltakken of vruchthout groeien UITDUNNEND SNOEIEN Talrijke korte twijgjes van 2-20cm lang een deel behouden  ideaal vruchthout OMHOOG BINDEN Een te zwak groeiende gesteltak onder in de boom die dieper zit dan een horizontale stand.

UITBUIGEN Twijgen van 20-40 cm die opzij van de takken staan en die vertikaal groeien Gesteltakken en vruchttakken die niet horizontaal groeien; Doe dit uitbuigen vooral bij warm weer van april tot augustus Gebruik voor het uitbuigen kleine betonblokjes of touw; regelmatig nazicht is gewenst

WATERLOTEN NIET SNOEIEN TE VEEL OPSLAG Te intensieve snoei: door het kandalaberen of door het knotten. Gevolg: het evenwicht tussen bovengronds en ondergronds werd verstoord Doordat de sappen niet meer kunnen verwerkt worden door de weggehaalde takken en bladmassa krijgen de slapende onderogen zoveel voedsel dat er nieuwe scheuten ontstaan NIET SNOEIEN TE VEEL OPSLAG

Veel en te klein fruit TE VEEL VRUCHTHOUT Door overproductie jaar na jaar kan de boom zich niet tijdig herstellen. Zonder een ingreep is deze boom gedoemd tot afsterven We zullen oordeelkundig te werk gaan door een verjongingssnoei toe te passen Opgelet: dit kan niet ineens gebeuren en wordt gespreid over meerdere jaren. Vooreerst gaan we de verlengenissen inkorten Takken die lager staan dan een horizontale lijn nemen we weg Nooit meer dan 1/3 hout verwijderen

ENTKNOBBEL VRIJZETTEN Ontstaat op de plaats waar de boom geënt is met een bepaalde variëteit. De knobbel is een gevolg van verschillende groeikrachten tussen onderstam en ent. Als deze te dicht bij de grond staat kan die zich vrijzetten. Er ontstaan dan nieuwe wortels aan de ent en de boom neemt dan terug de eigenschappen over van de onderstam. VRIJZETTEN

SCHADE Door konijnenvraat of grazend vee Door woelratten en woelmuizen Door het schuren van een steunpaal tegen de stam Door het ingroeien van bindmateriaal Door met de grasmaaier tegen de stam te rijden Door vorst, hagel en wind Schade zo vlug mogelijk herstellen, wonden glad snijden en voorzien van een wond - afdekmiddel (boomwond balsem of lakbalsem)

KLEINFRUIT Onder kleinfruit verstaan we vooral: frambozen: zomer en herfstframbozen trosbessen: witte, roze, rode, zwarte trosbessen jostabes: kruising zwarte bes X kruisbes (struik) kruisbes: stekelbes (struik, spil, miniboompje) bramen: doornloze en gedoornde Japanse wijnbes, Taibes, blauwe bessen moerbij, mispel, vijg, kiwi ….

SNOEI VAN KLEINFRUIT FRAMBOZEN – Zomerframbozen op een rij geplant met 50-60 cm tussenruimte twijgen die vrucht gedragen hebben tot tegen de grond wegsnoeien tijdens of kort na de winter (februari-maart) 6 tot 8 sterke jonge scheuten aanbinden Eventuele zijtwijgen inkorten op 1-2 knoppen uitlopers die meer dan 30 cm van de plant bovenkomen wegsnoeien in de zomer

SNOEI VAN KLEINFRUIT FRAMBOZEN – herfstframbozen Worden in de winter (februari-maart) ofwel na de oogst en bladval gesnoeid. Alles tot tegen de grond weg Wortelopslag in de rij dunnen eind april of begin mei Streefdoel is 6-10 mooi sterke scheuten per lopende meter overhouden Verwijderen van overbodige takken bij het aanbinden

SNOEI VAN KLEINFRUIT TROSBESSEN - struiken Trosbessen - aan draad jaarlijks iets uitdunnen, oudste takken weg 8-10 stevige vruchttakken behouden te laag hangende takken weg Trosbessen - aan draad harttak onaangeroerd laten tot op totale hoogte zware zijhout op een stompje (0,5 - 1 cm) vruchthout op zijtakjes op 25 - 30 cm lengte snoeien

SNOEI VAN KLEINFRUIT KRUISBES – Stekelbes Men tracht een open struik te bekomen met 5-8 takken Takken die te veel naar beneden hangen terugknippen naar een steilere groeiende twijg of een naar boven gericht oog Uitdunnen is nodig om licht en lucht te garanderen Jonge twijgen intoppen om meeldauwaantasting te voorkomen

SNOEI VAN KLEINFRUIT JOSTABES De eerste jaren zo min mogelijk snoeien enkel dode en te laag zittende takken weg Tussen februari en maart hoe minder men snoeit hoe beter Beperkte zomersnoei: jonge scheuten regelmatig intoppen op 10-15 cm

SNOEI VAN KLEINFRUIT BRAAMBES en taybessen Afgedragen vruchttakken in het najaar oktober- november weg of in maart Jonge, sterke, vingerdikke eenjarige scheuten dunnen en waaiervormig aanbinden eventuele zijtakken inkorten op 2-3 knoppen Onderaan kan men alles onder de 40 cm hoogte wegsnoeien

KLEINFRUIT VIJG – Ficus carica (is verwant met moerbei) Snoei: eind november - december Struikvorm: verlengenis ½ inkorten (november) De volgende jaren alleen overtollig en dood hout wegsnoeien Leivorm: verlengenis ½ inkorten Vanaf mei tot juni scheuten aanbinden en de zwaarste innijpen op 1-7 bladeren Scheuten die in voorgaand seizoen vrucht hebben gedragen in november terugsnoeien op 2 ogen

SNOEI VAN KLEINFRUIT MISPEL – Inheemse mispel Zeer weinig snoeien (februari-maart) Eventueel iets uitdunnen Wildopslag van de onderstam verwijderen Bloemen op tweejarig hout

KLEINFRUIT MOERBIJ – Zwarte moerbij, Morus nigra Door de zeer zwakke groei de eerste jaren is snoei meestal niet nodig Haal de kleine onderste takken eruit en verwijder grotere takken die de boomvorm bederven Open kroon houden (licht en lucht) Snoeitijdstip: december februari

SNOEI VAN KLEINFRUIT BLAUWE BESSEN In de eerste jaren zeer weinig snoeien Onderste vruchthout kort bij de grond weg Later oudste gesteltakken aan de grond weg en vervangen door grondscheuten Vruchthout wat uitdunnen; 3-5 bloemknoppen Voor een goede verjonging regelmatig terugsnoeien op een lager staande zijtak

SNOEI VAN KLEINFRUIT KIWI Vrouwelijke planten (♀) worden meestal in december - januari gesnoeid; oude vruchttakken weg Mannelijke planten (♂) de bestuivers worden steeds NA de bloei gesnoeid Vruchten komen op de zwakke twijgen die vorig jaar zijn gevormd (op kort eenjarig hout) Regelmatige zomersnoei bevordert de vorming van klein/zwak vruchthout