Het OCMW en de vluchtelingencrisis Themawerking Vreemdelingen

Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 2 10/3/16 Overzicht Inleiding: situatie Asielzoeker of (erkend) vluchteling? Waarom vluchten mensen? Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? De asielprocedure, de opvang en de integratie in een notendop Asielzoeker: rechten en plichten Erkend als vluchteling: rechten en plichten Subsidiaire bescherming: rechten en plichten Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen

Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3 10/3/16 Inleiding: situatie Wereldwijd zijn miljoenen mensen op de vlucht voor vervolging, geweld en oorlog Een nooit geziene uitdaging voor Europa en België? ◦ na een korte adempauze, is de asielcrisis weer in volle hevigheid losgebarsten Twee domeinen in crisis: ◦ opvang van vluchtelingen ◦ integratie van vluchtelingen die bescherming krijgen

Cijfers asielaanvragen 2015: aantal dossiers (bron CGVS) T.o.v.2014 (%)T.o.v. vorige maand (%) januari ,6-20,2 februari ,2-7,8 maart ,5+11,3 april ,0-4,4 mei ,2+32,5 juni ,2+34,0 juli ,7+30,0 augustus ,5+55,3 september ,7+19,3 oktober ,1 -12,7 november ,8 -12,7 december ,4 0,0 Totaal ,1

Cijfers asielaanvragen 2016: aantal personen (bron: CGVS) T.o.v.2015 (%)T.o.v. vorige maand (%) januari ,5-45,7 februari1.642 maart1.755 april1.627 mei2.094 juni2.894 juli3.601 augustus5.595 september6.830 oktober6.043 november5.724 december5.238 Totaal

Top 10 herkomstlanden 2015 (bron CGVS) Land van herkomst% 1Irak21,8% 2Syrië21,3% 3Afghanistan20,0% 4Somalië5,4% 5Onbepaald2,4% 6Rusland2,2% 7Guinee2,1% 8Congo (DR)1,8% 9Albanië1,5% 10Iran1,5% Andere landen19,9% 6 -

Top 10 herkomstlanden 2016 (bron CGVS) Land van herkomst% 1Afghanistan28,3% 2Syrië18,5% 3Irak8,2% 4Iran4,3% 5Onbepaald3,5% 6Guinee3,2% 7Pakistan2,1% 8Somalië2,1% 9Albanië2,0% 10Congo (DR)2,0% Andere landen25,8% 7 -

Cijfers asielaanvragen NBMV 2015: aantal personen (bron: CGVS) T.o.v.2014 (%) T.o.v. Vorige maand (%) januari ,2+10,4 februari ,2-18,9 maart ,4-16,3 april3235+9,4-2,8 mei ,4+125,7 juni ,6+48,1 juli ,4+54,7 augustus ,6+18,2 september ,2+63,1 oktober ,1 +21,2 november ,9 +80,9 december ,0 +5,1 Totaal ,7

Cijfers asielaanvragen NBMV 2016: aantal personen (bron: CGVS) T.o.v.2014 (%) T.o.v. Vorige maand (%) januari ,4-64,2 februari43 maart36 april35 mei79 juni117 juli181 augustus214 september349 oktober423 november765 december804 Totaal

Top 5 herkomstlanden NBMV 2015 (bron CGVS) Land van herkomst% 1Afghanistan65,0% 2Syrië15,1% 3Irak6,0% 4Somalië3,5% 5Guinee1,9% Andere landen8,6% 10 -

Top 5 herkomstlanden NBMV 2016 (bron CGVS) Land van herkomst% 1Afghanistan71,9% 2Syrië6,6% 3Guinee4,2% 4Marokko2,4% 5Irak1,7% Andere landen13,2% 11 -

Opvangcapaciteit & bezetting 2015 (bron CGVS) capaciteitbezetting bezettingsgraad Januari ,49% Februari ,81% Maart ,28% April ,74% Mei/// Juni ,20% Juli ,03% Augustus ,11% September ,73 % Oktober ,08 % November December ,13 % 96,90 %

Opvangcapaciteit & bezetting 2016 (bron CGVS) capaciteitbezetting bezettingsgraad Jan. – Feb. (10.2) ,67% Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December

Bezettingsgraad 2015

IN & OUT 2015

Beschermingsgraad (bron CGVS) Erkend vluchteling Subsidiaire bescherming Beschermings- graad ,4%7,0%22,4% ,4%10,7%27,1% ,6%10,2%46,8% ,5%10,2%60,7% 2016 (jan.)51,0%13,9%64,9% 17 -

Erkenning als vluchteling - top 10 herkomstlanden 2015 (bron CGVS) 18 - Land van herkomst Aantal erkenningen Totaal beslissingen ten gronde % 1. Syrië ,5 2. Eritrea ,0 3. Onbepaald ,1 4. Irak ,8 5. Afghanistan ,4 6. Guinee ,3 7. Somalië ,5 8. Iran ,9 9. Rusland ,5 10. Congo(DR) ,1 Andere landen ,6 Totaal ,5

Erkenning als vluchteling - top 10 herkomstlanden 2016 (bron CGVS) 19 - Land van herkomst Aantal erkenningen Totaal beslissingen ten gronde % 1. Syrië ,2 2. Irak ,1 3. Eritrea636991,3 4. Somalië476770,1 5. Afghanistan ,5 6. Onbepaald344085,0 7. Rusland236435,9 8. Oekraïne133438,2 9. Guinee93228,1 10. Iran8 1080,0 Andere landen ,6 Totaal ,0

Subsidiaire bescherming – top 10 herkomstlanden 2015 (bron CGVS) 20 - Land van herkomst Aantal subsidiair beschermden Totaal beslissingen ten gronde % 1. Afghanistan ,9 2. Irak ,4 3. Syrië ,1 4. Somalië ,3 5. Oekraïne ,4 Andere landen ,6 Totaal ,2

Subsidiaire bescherming – top 10 herkomstlanden 2016 (bron CGVS) 21 - Land van herkomst Aantal subsidiair beschermden Totaal beslissingen ten gronde % 1. Syrië ,4 2. Irak ,0 3. Afghanistan ,2 4. Somalië126717,9 5. Rusland5647,8 Andere landen7 5941,2 Totaal ,9

Verdere evolutie? Asielaanvragen: ◦ zal de instroom zich vanaf maart-april verderzetten (na de gebruikelijke daling in de winter)? ◦ zal er voldoende opvang beschikbaar blijven? ◦ verwachtingen van de asielinstanties (CGVS) ▪ juli–dec 2015 = beslissingen ▪ 2016 = minstens beslissingen (2.600/m) ▪ = beslissingen, waarvan 60% positief ▫ beslissingen=mogelijke OCMW- dossiers ▫ ook stijging negatieve beslissingen = stijging dossiers DMH Prognose OCMW Gent: verdubbeling (eq.)LL-dossiers in % meer dossiers DMH Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 2210/3/16

Asielzoeker of (erkend) vluchteling? Vluchteling = elke persoon die zich genoodzaakt ziet zijn land te verlaten, ongeacht de redenen Asielzoeker = de vreemdeling die via de asielprocedure bescherming aanvraagt in een ander land en wiens aanvraag geregistreerd is bij DVZ Erkend vluchteling/subsidiair beschermde = de asielzoeker die een positieve beslissing heeft gekregen op zijn asielaanvraag en bescherming krijgt buitend zijn eigen land Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 2310/3/16

Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 24 10/3/16 Waarom vluchten mensen? Politieke redenen, religieuze redenen, etnische redenen, problemen omwille van nationaliteit, problemen omwille van het behoren tot een bepaalde sociale groep => asiel (statuut van erkend vluchteling) Gewapend conflict => asiel (statuut van subsidiaire bescherming) Economische problemen, ecologische problemen, familiale problemen, gezinshereniging,…=> geen asiel

Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? Het Vluchtelingenverdrag ◦ Conventie van Genève van 1951 ◦ na 1 e en 2 e wereldoorlog ◦ ondertekend door 150 landen Voorwaarden – algemeen: ◦ gevlucht zijn uit thuisland en buiten de grenzen van het thuisland zijn ◦ gegronde vrees voor vervolging omwille van 5 limitatieve redenen ◦ geen bescherming in eigen land mogelijk Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 2510/3/16

Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? Voorwaarden – specifiek: ◦ Erkenning als vluchteling ▪ 5 limitatieve redenen ▪ vervolging omwille ▫ ras, ▫ godsdienst, ▫ nationaliteit, ▫ politieke overtuiging, ▫ het behoren tot een bepaalde sociale groep ▪ individuele vervolging Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 2610/3/16

Wat bepaalt of iemand asiel kan aanvragen? Voorwaarden – specifiek: ◦ Subsidiaire bescherming (sinds 2006) ▪ geen individuele vervolging omwille van 1 van de 5 redenen uit de Conventie van Genève ▪ bescherming nodig want leven in gevaar om andere redenen (oorlog/algemeen geweld) ▪ ondergeschikt aan statuut van erkend vluchteling = minder rechten Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 2710/3/16

Asiel-opvang-integratie in een notendop 28 10/3/16 aankomst registratie (DVZ) asielinterview (CGVS) beslissing (CGVS) erkenning als vluchteling/ toekenning subsidiaire bescherming weigering vluchtelingenstatus/ subsidiaire bescherming definitieve afwijzing = terugkeer huisvesting integratie OCMW-steun werk inburgering Nederlandse lessen onderwijs beroep (RVV-RVS)

2910/3/16

Asielzoeker: rechten en plichten? Verblijf: tijdelijk, zolang asielprocedure loopt Documenten: ◦ Bijlage 25/26 ◦ AI (oranje kaart) Opvang/OCMW-steun: ◦ Regel: materiële opvang (Fedasil) ▪ bed, bad, brood ▪ medische, psychologische, juridische en sociale bijstand ▪ onderwijs, opleidingen ▪ zakgeld + gemeenschapsdiensten ◦ Uitzondering: OCMW-steun, als geen opvangplaats wordt toegewezen of opvangplaats wordt geschrapt (bijv. omwille van familiale eenheid, overbezetting van de opvang) Inburgering: geen verplichting, recht na 4m.procedure Werk: ◦ in loondienst: na 4m. procedure, met arbeidskaart C ◦ als vrijwilliger: onmiddellijk, zonder speciale toelating Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3010/3/16

Erkend als vluchteling: rechten en plichten? Non-refoulement: een erkend vluchteling mag nooit meer teruggestuurd worden naar land van herkomst Verblijf: onmiddellijk een onbeperkt, onvoorwaardelijk verblijfsrecht Documenten: ◦ elektronische vreemdelingenkaart B ◦ andere zoals nieuwe geboorteattesten, bijzonder vluchtelingenpaspoort om te reizen OCMW-steun: recht op leefloon Inburgering: verplichte inburgeraar Werk: ja, zonder speciale vergunning (arbeidskaart) Gezinshereniging: soepelere regels indien opgestart binnen het jaar (o.a. vrijstelling van de bestaansmiddelenvoorwaarde) Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3110/3/16

Subsidaire bescherming: rechten en plichten? Non-refoulement: een subsidiair beschermde mag niet teruggestuurd worden naar een land waar het te gevaarlijk is Verblijf: ◦ in eerste instantie een tijdelijk en voorwaardelijk verblijfsrecht voor 1 jaar ◦ na 1 jaar, verlenging mogelijk voor 2 jaar ◦ na 5 jaar een onbeperkt en onvoorwaardelijk verblijfsrecht Documenten: ◦ tijdelijk/voorwaardelijk verblijfsrecht: elektronische vreemdelingenkaart A ◦ onbeperkt/onvoorwaardelijk verblijfsrecht (na 5 jaar): elektronische vreemdelingenkaart B OCMW-steun: recht op equivalent leefloon Inburgering: verplichte inburgeraar Werk: ja,mits speciale vergunning (arbeidskaart C) Gezinshereniging: soepelere regels indien opgestart binnen het jaar (o.a. vrijstelling van de bestaansmiddelenvoorwaarde) Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3210/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Uitzonderlijke situatie vraagt om uitzonderlijke maatregelen Maatregelen ◦ op niveau van Europa ◦ op niveau van België ◦ op niveau van Vlaanderen ◦ bijkomende maatregelen op lokaal niveau Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3310/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van Europa: ◦ herplaatsing/relocatie van vluchtelingen: registratie en verdeling van vluchtelingen vanuit een EU-land aan de buitengrenzen van de EU naar een ander EU-land (via hotspots en een spreidingsplan) ◦ hervestiging van vluchtelingen: verdeling van vluchtelingen vanuit een 1 e land van opvang aan de buitengrenzen van het herkomstland naar een ander land in de wereld (EU, VS,…) ◦ extra middelen voor vluchtelingenopvang in Midden-Oosten (buurlanden Syrië) ◦ verscherpte bewaking van de buitengrenzen van de Schengenzone ◦ extra inzetten op opsporen menshandel Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3410/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van Europa (vervolg): ◦ diplomatieke gesprekken tussen verschillende wereldmachten en met vertegenwoordigers van de verschillende partijen ◦ militair ingrijpen in Syrië? ◦ herbekijken conventie van Genève, dublinverordening, Schengenverdrag? ◦ afsluiten readmissie-akkoorden? ◦ … Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3510/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van België: ◦ extra opvangplaatsen (inschakeling bufferplaatsen, uitbreidingen bestaande plaatsen opvangcentra, plaatsen in kazernes, mobiele woonunits, plaatsen op campings, plaatsen via openbare aanbesteding, noodopvang als overbrugging tot nieuwe geplande sites operationeel zijn…) ◦ pre-opvang (vóór registratie asielaanvraag) ◦ beperking registratie asielaanvragen ◦ bepaalde nationaliteiten: (tijdelijke) beslissingstop ◦ (verplicht) spreidingsplan opvang ◦ deelname aan hervestigings- en relocatieprogramma’s van Europa Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3610/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van België (vervolg) ◦ versnelde procedures voor Syriërs = meer uitstroom = minder druk op de opvang=verhoogde druk op de lokale besturen ◦ maaltijdcheques voor bewoners die sneller de collectieve opvang verlaten = minder druk op de opvang = verhoogde druk voor de lokale besturen ◦ schrapping opvangplaatsen/geen toewijzingen = OCMW-steun? ◦ extra middelen voor de OCMW’s: VVSG vraagt: ▪ verhoging dossierkost van 320 euro/dossier/jaar naar 900 euro ▪ huisvesting: incentiefpremie OCMW’s bij huisvesting erkend vluchteling/subs. beschermde, verhoging tegemoetkoming huurwaarborg, verhoging budget doorgangswoningen, tussenkomst 1 e huur… Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3710/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van België (vervolg) ◦ wetswijzigingen: ▪ tewerkstelling na 4m asielprocedure (KB, gepubliceerd in BS 9/11/2015) ▪ niet langer onmiddellijk onbeperkt verblijf voor erkende vluchtelingen (beslissing ministerraad) ▪ strengere regels GZH? Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3810/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen op niveau van Vlaanderen ◦ extra middelen in 2016: ▪ 20 miljoen om de lokale besturen te ondersteunen bij het integratieproces (o.a. voor aanwerving extra leerkrachten inburgering, ondersteuning OKAN, extra consulenten VDAB) ▪ provincie Oost-Vlaanderen: 1,6 miljoen euro voor huisvesting (extra sociale huurwoningen via de sociale verhuurkantoren) Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 3910/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen Gent: ◦ extra inzetten op begeleiding erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden naar integratie en een zelfstandig leven in onze maatschappij -> extra personeel ◦ extra opvangplaatsen voor asielzoekers (in het SOI en daarbuiten), o.a.: ▪ extra opvang SOI- Doornzelestraat ▪ 2 e site SOI- Ridderstraat (voormalige rijkswachtkazerne) ▪ drijvend opvangcentrum (Reno) – Rigakaai (Muide) ◦ doorganganswoningen voor erkende vluchtelingen/subsidiair beschermden ◦ deelname aan het hervestigingsprogramma voor vluchtelingen Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 4010/3/16

Europese, federale, Vlaamse en lokale maatregelen Maatregelen Gent (vervolg): ◦ oprichting taskforce: ▪ aanvankelijk om noodhulp en vrijwilligerswerk te coördineren ▪ inzetten op alle levensdomeinen van intregratie: huisvesting, werk, onderwijs,… ▪ 3 werkgroepen: vrijwilligers en sensibilisering, opvang en integratie (met subwerkgroepen ifv de verschillende levensdomeinen) ▪ informeren van medewerkers en burgers: ▫ FAQ, infografiek, lunchlezingen, draaiboek vreemdelingen, helpdesk vreemdelingen ▫ : bundelt alle info rond vluchtelingen voor Gent Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 4110/3/16

Besluit België heeft een goede asielprocedure -> belangrijk dat we blijven ijveren voor bescherming van vluchtelingen Bijzondere moeilijke evenwichtsoefening ◦ verantwoordelijkheid nemen voor humanitaire tragedies ◦ vermijden van aanzuigeffect door een te ‘genereuze’ ontvangst ◦ zorgen voor voldoende draagvlak bij bevolking voor het gekozen beleid Themawerking Vreemdelingen – Sofia Speybroeck 4210/3/16

4310/3/16