30 jaar Nederlands mestbeleid Beleid in grote stappen Waar staan we nu? Doelen en dilemma’s Oplossingen; aansluiten bij de boer Fons Goselink, beleidsmedewerker provincie Gelderland

Stappen in mestbeleid (1) 60en 70 er jaren: groei veehouderij 1983: EU melkquotering 1984: Interimwet Braks 1987: Meststoffenwet (referentie P per bedrijf) 1988: aanwendingsnormen /regels 1991: Nitraatrichtlijn

Stappen in mestbeleid (2) 1998: Minas 2000: Kaderrichtlijn water 2006: Europese Hof; terug naar gebruiksnormen; varkens- en pluimveerechten actieprogramma’s, evalueren, monitoren (lidstaat>Europese Cie) 2014: verplichte mestverwerking 2016: invoering fosfaatrechten melkveehouderij (?)

Beheersing veestapel / mestproductie 1983 Europese melkquotering 1984 Interimwet Braks (pluimvee en varkensrechten 1998/1999) 2016 Fosfaatrechten melkveehouderij ?

Verschuiving in het beleid Volume-beheersing Aanwendingsnormen / gebruiksvoorschriften Verwerken en afzetten van overschot buiten NL landbouw Zoeken naar evenwichtsbemesting Toekomst: Verwaarden van overschot Groene duurzame kringlopen

Mestmarkt Productie kan aanwending krijgen binnen eigen bedrijf Overschotproductie moet naar tekortbedrijven (akkerbouwgebieden) Overschotproductie moet naar erkende verwerker (buiten NL-landbouw)

Waar staan we nu (overschot) Overschot aan mest Minder P in veevoer Maatregelen minder water (minder m3 afvoeren) Doelmatige distributie (akkerbouw en export) Verwerking; afzet buiten NL landbouw Moeizaam Hoge kostenpost Verplichte mestverwerking (1-1-2014) Conclusie: druk op de mestmarkt blijft (fraude)

Waar staan we nu (mestaanwending) Actieprogramma’s om te voldoen aan Nitraatrichtlijn Afsprakenpakket NL met Europese Commissie 5e programma loopt van 2014-2017 Derogatie (170 kg P: NL 250 / 230) Mestvolume mag niet groeien (jaar 2002; 172,9 miljoen kgP)

Mestproductie, voorlopig 2015 (Kg P) 2015 plafond(2002) voorlopig afspraak _______________________________________ Melkkoeien (incl. jongvee) 88,4 84,9 Varkens 39,6 39,7 Pluimvee 28,9 27,4 Vleesrundvee Schapen geiten Paarden Pelsdieren ============================================== TOTAAL 176,3 172,9 PS De fosfaatproductie nam af van 229.000 ton in 1990 naar 171.000 ton in 2011.

Derogatie staat op het spel Voor pluimvee en varkens zijn er dierrechten Koeien: EU melkquotering gestopt 1-4-2015 P productie rundvee loopt op Invoering fosfaatrechten voor rundvee Extensieve grondgebruikers (noord en west) Intensieve / halflege stallen (oost en zuid) Worsteling voor de regiegroep /IPO 90% doet mee tenminste 80% grasland in het areaal

Spreiding mestproductie aanwendingsnorm Compartimentering Overig NL Concentratiegebied oost Concentratiegebied zuid

Koe in de wei; 70 naar 80%

GPS Landbouw en waterkwaliteit toekomst (1) Precisielandbouw Bemesten naar behoefte (m2) Gewasbescherming (pleksgewijs) Onbemande (lichtere) machines GPS

Landbouw en waterkwaliteit toekomst (2) Bodem-management Niet kerende grondbewerking Meer organisch stofgehalte Klimaat (koolstof) Waterberging; spons Minder verdroging (beregening) Vasthouden mineralen Bodemvruchtbaarheid Gezonder gewas; minder kunstgrepen Bewustwording Optimale verdeling organische mest Gewasrotatie /Teeltplan Verdichting Elk bedrijf laat met kringloopwijzer en watermonsters zien dat er sprake is van goede landbouwpraktijk

Landbouw en waterkwaliteit toekomst (3) Mestverwerking / Mestverwaarding Minder druk op mestmarkt (fraude) Meststoffen op maat Gewas / seizoen Dikke fractie (zonder) mineralen Groene kunstmest (erkenning concentraten)

Tot slot Er zijn al mooie stappen gezet, maar we zijn er nog niet Een afgewogen pakket op nationale, regionale en bedrijfsschaal is nodig. Generiek beleid blijft wenselijk Echter generiek beleid moet goede duurzame boeren niet “straffen” maar juist uitdagen en belonen Op bedrijfsschaal is veel winst te halen door aan te sluiten bij boer en bedrijfsvoering