BLOED: Functies en Ziekten

Presentatie over: "BLOED: Functies en Ziekten"— Transcript van de presentatie:

1 BLOED: Functies en Ziekten
EASBFZ01K BLOED: Functies en Ziekten

2 EASBFZ01K => Modulewijzer + ppt per week op med.hro.nl/kesmh/EASBFZ01K Les 1 Inleiding: Functies van bloed Les 2 Anemie / Hemoglobinopathie Les 3 Trombose Les 4 Trombotische Trombocytopenische Purpura LESWEEK 5 VRIJ Les 5 LESWEEK 6 Leukemie Les 6 LESWEEK 7 Gastcollege Dr. P. Valk: Moleculaire Diagnostiek Tentamen LESWEEK 8 27 oktober 2015 Hertentamen LESWEEK november 2015

3 Week 1 Inleiding Functies van bloed Samenstelling van bloed
Onderzoeksmateriaal Verschillende celtypen in bloed Hemocytometrie

4 Functies van bloed Eencellige organismen:
Opname van O2, nutriënten, H20 Afgifte CO2 en andere afvalstoffen Mens => multicellulair organisme (1016 cellen): elke cel omgeven door weefselvloeistof diffusie te traag voor transport => bloedcirculatie

5 Functies van bloed

6 Functies van bloed Transportmiddel: gassen, nutrienten, afvalstoffen, hormonen, zouten Bescherming: immuunsysteem en bloedstelping Temperatuurregulatie Waterhuishouding en pH-homeostase

7 Functies van bloed transportmiddel: albumine/globuline => binden apolaire stoffen (vetten) en vetacht. hormonen (tyroxine, steroid) Bescherming: Immunoglobulin => antistof Fibrinogeen => bloedstelping

8 Hematologie Bij verschillende afwijkingen vragen we ons af:
Hoe werkt het normaal gesproken? Wat is er mis? Hoe kunnen we het meten? => op welke wijze onderscheid gemaakt tussen gezond en ziek?

9 Hematologie Celmorfologie: herkenning van cellen onder de microscoop
Hemocytometrie: meetgegevens, b.v aantallen cellen, Hb concentratie Hemostase: bloedstolling

10 onderzoeksmateriaal volbloed: - capillair - veneus - arterieel (arts)
Onstolbaar gemaakt bloed (anticoagulantia) Bloedcellen Plasma Serum

11 onderzoeksmateriaal Capillair bloed voor: - trombocytentelling
- leukocytentelling - bloeduitstrijkje - hematocriet - hemoglobine Veneus bloed als vrij veel bloed nodig is

12 Anticoagulantia (stollingsremmers)
onderzoeksmateriaal Anticoagulantia (stollingsremmers) Remmen stolling door - binding van Ca2+: EDTA (paarse dop) citraat (blauwe dop) oxalaat (grijze dop) - stolfactorremmer: heparine => stimuleert antitrombine III (groen) - Citraat voor: trombocytenaggregatie en stollingstesten - EDTA: hemocytometrische bepalingen

13 onderzoeksmateriaal Plasma en serum
Onstolbaar gemaakt bloed (in plastic) centrifugeren: rode cellen buffy coat (witte cellen) plasma (bijv. voor bloedgroepbepaling, en stollingsbepalingen (bep.houdb.40C=>-800C) Bloed (in glas) laten stollen en centrifugeren: stolsel en serum (goed te bewaren bij 40C) voor meeste bepalingen, ook in klinische chemie In plasma wel serum geen: stolfactoren (eiwitten, fibrinogeen) In serum wel: afbraakproducten van stolfactoren

14 Vorming van bloedcellen
Deling en differentiatie van stamcellen in beenmerg: de pluripotente stamcel

15 Bloedcelvorming Uit pluripotente stamcel twee typen gecommitteerde stamcellen: lymfoïde stamcel myeloïde stamcel Verdere differentiatie in celreeksen: voorlopercellen → rijpe bloedcellen

16

17 Erytrocyten Rijpe erytrocyten

18 Erytrocyten Wat kunnen we eraan meten?
Bezinkingssnelheid van erytrocyten Volume van rode cellen: hematokriet Aantal bloedcellen Concentratie hemoglobine LES 2 De hematologische indices: MCV, MCH, MCHC LES 2

19 Erytrocyten Bezinking van erytrocyten (BSE)
In lange buis met bloed wordt in een uur het aantal mm gemeten van scheiding tussen erytrocyten en plasma: de bezinking BSE verandert door (o.a.) - erytrocytenconcentratie - andere verhouding van plasma-eiwitten, met name fibrinogeen, albumine en immuunglobulines

20 Bezinking van erytrocyten (BSE)
Dichtheid ery’s groter dan dichtheid plasma  ery’s bezinken BSE beïnvloed door: Verhouding concentratie ery’s / plasma: minder ery’s  BSE  Onderlinge verhouding plasmaeiwitten Vorm en grootte van ery’s en ery aggregaten: samenklontering  BSE  Dichtheid van ery’s Viscositeit van plasma: viscositeit   BSE  Temperatuur

21 Erytrocyten Bezinking van erytrocyten (BSE)
Verhoogd bij: - anemie (te lage concentratie ery’s: LES 2) - ontsteking - maligniteiten Verlaagd bij - polycytemie (te hoge concentratie ery’s)

22 Erytrocyten Volume van rode cellen: hematokriet
hematokriet (Ht) = volume erytrocyten (L/L) volume totaal bloed

23 Celtellingen: aantal bloedcellen
Erytrocyten Celtellingen: aantal bloedcellen Zowel rode als witte cellen worden geteld microscoop met een telkamer Bürker) geautomatiseerd: elektronische teller bijv. Coulter counter Aantal per liter (red cell blood count, RBC) ery’s : 1012/l (white cell blood count, WBC) leuko’s: 109/l

24 Vragen bij les 1: 1. Wat zijn de functies van bloed?
1. Wat zijn de functies van bloed? 2. Welke stoffen worden er door bloed ge­transporteerd? 3. Wat is het verschil tussen ca­pillair en veneus bloed? 4. Wanneer zal men capillair en wan­neer zal men veneus bloed gebrui­ken? 5. Welke anticoagulantia ken je en hoe wer­ken ze? 6. Waarom mag voor celtellingen geen ci­traatbloed gebruikt wor­den? 7. Door welke factor wordt de be­z­inkingssnelheid van erytrocy­ten voorna­me­lijk bepaald? 8. Wat is het verschil tussen pla­sma en serum?

25 Vooruitblik op rest van cursus:
Met welke cellen is er iets mis? Les 2 Anemie (bloedarmoede) Les 3 Trombose Les 4 Trombotische Trombocytopenische Purpura Les 5+6 Leukemie

26 Beantwoord vragen d.m.v. Socrative Student!