Reference linking e-print FTXT OPACA&I eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht.

Presentatie over: "Reference linking e-print FTXT OPACA&I eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht."— Transcript van de presentatie:

1 Reference linking e-print FTXT OPACA&I eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

2 wat is het en wat wil je? - hyperlinking tussen verschillende versies van een artikel; vooral: bibliografisch record full-text medline/silverplatterelsevier eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

3

4 wat is het en wat wil je? - hyperlinking tussen verschillende versies van een artikel; vooral: bibliografisch record full-text medline/silverplatterelsevier -hyperlinking voor het volgen van literatuur- referenties tussen (vooral) full-text artikelen eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

5

6 wat zijn de problemen? aanbieders kunnen toch gewoon hyperlinks met de juiste url’s in hun documenten invoegen …… of toch niet ?? eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

7 wat zijn de problemen? url’s zijn vaak niet stabiel naar welk url moet aanbieder verwijzen ? full-text kan op meer plaatsen staan; welke is voor MIJ de “appropriate copy”? waarvoor mijn organisatie al licentie heeft betaald,.... tot welke bronnen heb IK toegang ? wil de gebruiker wel lekker gemaakt worden met links naar dingen waar hij toch niet bij kan? eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

8 "directe" oplossingen Silverlinker (Silverplatter) (vooral bibliografisch  full-text) SICI (JSTOR) Chemport (Chemical Abstracts) Pubmed ISI-link (Web of Science) DOI/Crossref (grote tijdschrift-uitgevers) (vooral full-text  full-text) eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

9 principe van DOI / Crossref DOI = Digital Object Identifier “handle”-database linkt DOI’s aan echte URL’s uitgevers moeten hun “objecten” toevoegen: –set metadata die het object beschrijven –volgens eigen regeltjes opgebouwde DOI –steeds up-to-date gehouden echte URL daarvan via metadata kan link-aanbieder DOI opzoeken van artikel waarnaar hij wil linken via DOI kan klant juiste URL krijgen eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

10 CrossRef/DOI lookup door aanbieder van link DOI http://dx.doi.org/10.1093/toxsci/57.1.95 aanbieder zet dit URL bij referentie Metadata Journal Title: toxicological sciences Journal ISSN: Journal Year: 2000 Journal Volume: 57 Journal Issue: Journal Page: 95 References Zengjun Xu et al. 2000, Toxicol. Sci. 57 (1) 95-101 ……...

11

12

13 techniek van DOI / Crossref aanbieder die meedoet aan Crossref, zet DOI’s in zijn links + IP-adres van DOI proxy-server http://dx.doi.org/10.1093/toxsci/57.1.95 als gebruiker op Crossref-link klikt gaat request dus naar DOI proxy-server die zoekt URL bij het binnenkomende DOI en stuurt http-request daarheen door gebruiker krijgt “gewoon” het artikel te zien eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

14 CrossRef/DOI resolution als een gebruiker “klikt” References DOI DOI link http://dx.doi.org/10.1093/toxsci/57.1.95 URL to Publisher http://www.toxsci.oupjournals.org/cgi/ doi/10.1093/toxsci/57.1.95 voorbeeld

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28 DOI / Crossref 265 uitgevers doen nu mee >6 miljoen artikelen uit >6000 tijdschriften hebben al een DOI (groei ca. 1 miljoen/jaar) “Non-Profit” operation (door PILA - Publishers’ International Linking Association) eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

29 wat is er "mis" met dit soort oplossingen? vaak werken ze maar voor bronnen van één leverancier (silverlinker, chemport) ze lossen context-gevoeligheid van “appropriate copy” en van “toegankelijkheid” vaak niet op (crossref, sici) ze zijn statisch en blijven beperkt tot getoonde toepassingen van "echte" reference linking eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

30 open linking: dynamisch, context- gevoelig & extended services open linking methoden als SFX (van ExLibris en Univ. Gent) zijn erop gebaseerd dat zulke links dynamisch kunnen zijn: dynamisch ter plekke gegenereerd zo nodig in de vorm van queries i.p.v. vaste links afhankelijk van de context van de gebruiker niet beperkt tot alleen echte “reference links” uniform voor alle deelnemende aanbieders eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

31 open linking: dynamisch, context- gevoelig & extended services daarvoor is nodig: gewenste “objecten” moeten gekarakteriseerd door standaard metadata (>> OpenURL) gegevens over de context van de gebruiker (welke bronnen, licenties, preferenties, toegangen) configuratiegegevens voor link-targets (ip-adressen, query- of url-syntax, e.d.) ondersteuning door veel aanbieders eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

32 OpenURL metadata eenvoudige (intussen niso-) standaard om “objecten” via metadata te karakteriseren en die metadata aan een link-URL te kunnen meegeven voor tijdschriftartikel: Martin N. Baily, Diana Farrell, Susan Lund : The Color of Hot Money - Foreign affairs, vol. 79, no. 2 (March/April 2000) p.99-109 kunnen OpenURL metadata bijvoorbeeld luiden: genre=article&issn=0015-7120&volume=79&spage=99 &epage=109&aulast=Baily&aufirst=Martin&date=2000 eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

33 OpenURL metadata genre=article&issn=0015-7120&volume=79&spage=99 &epage=109&aulast=Bailey&aufirst=Martin&date=2000 vaak zijn niet alle beschikbare en mogelijke metadata- elementen nodig om een publikatie al eenduidig te karakteriseren: in dit voorbeeld zouden issn, volume, issue en spage ook al genoeg zijn, maar hoe meer er zijn, hoe meer aanvullende “services” bij een object geboden kunnen worden eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

34 extended services behalve “echte” reference link naar full-text bijvoorbeeld ook: wie citeerden dit artikel? (query via Web of Science) nodig: aulast, aufirst (of auinit), date, volume, spage wat heeft deze auteur nog meer geschreven? (query in opac, in bibliografische database, …) nodig: aulast, aufirst (of auinit) table-of-contents van die tijdschriftaflevering nodig: issn, volume, issue  eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

35 extended services (2)  kan ik dit boek bij Amazon.com bestellen? nodig: isbn hebben we dit tijdschrift ook op papier? (query in opac) nodig: issn zoeken in Google met woorden uit titel van artikel nodig: atitle enz. eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

36 extended services gewone reference links + extended services worden gebruiker in keuzevenster aangeboden inhoud daarvan is afhankelijk van context en van beschikbare metadata: bij tijdschrift-artikel geen link naar Amazon; als je geen licentie hebt voor full-text van tijdschrift, alleen link naar de opac; geen Google-query op titel-woorden als OpenURL metadata geen titel-gegevens bevat link-query op basis van die metadata wordt pas gegenereerd als de gebruiker een keuze aanklikt eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

37 OpenURL in SFX volledig link-URL is in principe opgebouwd uit: base-URL adres van de server waar de lokale SFX-software met de lokale "holding"-database draait; waar dus uit bijgevoegde metadata een keuzemenu gegenereerd kan worden, op grond van daar bekende context en configuratiegegevens van die organisatie gevolgd door: OpenURL metadata http://sfx.library.uu.nl:9003/sfx?sid=ubu&genre=article &issn=0015-7120&volume=79&spage=99&epage=109 &aulast=Baily&aufirst=Martin&date=2000 eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

38 SFX-aanbieders aanbieder van informatie moet links (met SFX- button ) aan documenten toevoegen alleen voor gebruikers van organisaties die van SFX gebruik kunnen maken met daarin het base-URL van de specifieke SFX-server van díe organisatie met daarin metadata volgens de OpenURL-standaard of soms ook met alleen een eigen document-ID, waarmee die metadata via een omweg uit een interne database van de aanbieder worden opgevraagd eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht http://sfx.library.uu.nl:9003/sfx?sid=Entrez:PubMed &id=pmid:14991892

39 SFX-aanbieders aanbieders van informatie moeten SFX-gebruikers dus kunnen herkennen en identificeren en aan informatie over hun base-url kunnen komen: –via een gebruikersdatabase waarin gegevens van organisaties van sfx-gebruikers tevoren geregistreerd zijn, in combinatie met password of IP-range van die organisatie –via een cookie-mechanisme eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

40 SFX lokale SFX-server (op het base-URL-adres) gebruikt holding- & configuratie-gegevens uit zijn database in combinatie met in link verwerkte OpenURL metadata –wat resulteert in een keuzemenu met in die context relevante links/queries –waarin beschikbare metadata al in de links/queries zijn verwerkt / voor-ingevuld eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

41 context van de gebruiker in lokale SFX-“database” met gegevens over: welke extended services zijn nuttig voor “onze” gebruikers ? welke extended services zijn nuttig in welke linking-context ? voor welke tijdschriften hebben we licentie voor full-text ? waarheen linken voor full-text van dit tijdschrift ? voor welke jaargangen hebben we toegang tot de full-text ? ip-adressen van target-diensten query-syntax van target-diensten eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

42

43 voorbeeld van het keuzemenu bij een tijdschrift- artikel met deze URL met OpenURL metadata: http://demo.exlibrisgroup.com:9003/demo? sid=sfxit &genre=article &atitle=Nutritional%20factors%20and%20 worldwide%20incidence%20of%20childhood %20type%201%20diabetes &stitle=Am%20J%20Clin%20Nutr &issn=0002-9165 &date=2000 &volume=71 &issue=6 &spage=1525 &aulast=Muntoni &aufirst=Sandro

44 voorbeeld van het keuzemenu bij een tijdschrift- artikel

45

46

47 bij een boek bevat de link andere metadata en daardoor het menu andere keuzes dan bij een tijdschrift- artikel http://demo.exlibrisgroup.com:9003/demo? sid=sfxit &genre=book &isbn=039304839X &date=1999 &title=+The+return+of+depression+econom ics &aulast=Krugman &aufirst=Paul

48 bij een boek bevat de link andere metadata en daardoor het menu andere keuzes dan bij een tijdschrift- artikel

49 SFX & Crossref ook de DOI & Crossref servers zijn SFX-aware gemaakt, zodat je van de daarvoor al geleverde inspanningen gebruik kunt maken –OpenURL metadata te gebruiken om bijbehorend DOI op te zoeken –DOI te gebruiken om bijbehorende OpenURL metadata op te zoeken open-linking en Crossref zijn dus compatibel en complementair eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

50 ontwikkelingen ook andere leveranciers stoppen steeds vaker functionaliteit in hun producten die is gebaseerd op OpenURL en extended-services eric sieverts - universiteitsbibliotheek utrecht

51