Keteninformatisering

Presentatie over: "Keteninformatisering"— Transcript van de presentatie:

1 Keteninformatisering
Jan Grijpink

2 Belang van ketendenken
ketens worden steeds belangrijker door: voortschrijdende specialisatie toenemende onderlinge afhankelijkheden hogere maatschappelijke eisen toenemende interactie en samenwerking een keten is een moeilijk terrein door: geen overkoepelend gezag gemeenschappelijke belangen vaak beperkt en onduidelijk irrationaliteit en onvoorspelbaarheid troef het dominant ketenprobleem is de ‘baas’ in de keten!

3 ‘Keten’ en ‘ketensamenwerking’
Samenwerking tussen grote aantallen organisaties en professionals: geen hiërarchische verhouding steeds wisselende combinaties, afhankelijk van het geval streven naar een maatschappelijk product (veiligheid, gezondheid, welzijn) daarbij in de wielen gereden door een dominant ketenprobleem 3

4 Niveauvergissing In de informatiekunde ontlenen we inzichten vaak aan kleinschalige situaties (organisatie) en passen die klakkeloos toe op grootschalige situaties (keten). We maken dan een niveauvergissing, want inzichten zijn niveaugebonden! 4

5 Keteninzicht Een grootschalige kijk toont andere aspecten en risico’s dan een kleinschalige! Voorbeeld: een oplichter gebruikt andermans naam (alias): kleinschalig: niet erg, het gaat om het daderschapsbewijs grootschalig: wel erg: een onschuldige krijgt een strafblad en alle strafbladen worden onbetrouwbaar! 5

6 Keteninzicht Grootschalige stelsels werken in de praktijk anders dan kleinschalige! Voorbeelden: nationale patiëntdossier EPD, biome-trische visa, EU-uitwisseling van strafvonnissen

7 Keteninzicht Ketenpartijen kijken vanuit de eigen organisatie naar ketens: zo overschatten ze kansen en onderschatten ze problemen en risico’s. Dat leidt tot uit de hand lopende ICT-projecten.

8 Ingrediënten van de ketenvisie
Geen overkoepelend gezag: irrationaliteit Dominant ketenprobleem Informatiseren op twee niveaus

9 Enkele ketenwetten Voor een grote oplossing is ieder draagvlak te klein; geleidelijkheid is uitgangspunt 2. Niet bemoeien met interne aangelegenheden: a. eerst informatiseren, dan reorganiseren; b. infrastructuur: hoe ‘kaler’, hoe beter; c. geen dwang, wel drang of belonen. 3. Het probleem is de baas in de keten 4. Crisis creëert verandering

10 Ingrediënten van de ketenvisie
Geen overkoepelend gezag: irrationaliteit Dominant ketenprobleem Informatiseren op twee niveaus

11 Dominant ketenprobleem
Een probleem dat overal in de keten voelbaar is, en dat geen van de partijen op eigen kracht kan oplossen. Alleen goede samenwerking kan voorkómen, dat stelselmatig falen de keten als geheel in opspraak brengt. Een gecoördineerde aanpak moet het hebben van het krachtenveld dat een dominant ketenprobleem oproept. 11

12 Identiteitsketen identiteitsfraude documentfraude bron- document
officieel identiteits- bewijs pasje of persoons- nummer transactie dominant ketenprobleem: bestrijding valse documenten documentfraude geleidelijke verschuiving dominant ketenprobleem: bestrijding verkeerde personen identiteitsfraude

13 Criteria voor dominante ketenproblemen
Wel: Levensgevaar Incidenten met ernstige gevolgen Risico op herhaling Risico op escalatie Publieke verontwaardiging Schade voor imago van de keten Internationale politieke druk

14 Criteria voor dominante ketenproblemen
Niet (in het algemeen): Efficiency Kosten Baten Doelmatigheid Informatievoorziening Wet- en regelgeving

15 Het dominante ketenprobleem bepaalt de keten!
wat is de gemeenschappelijke ketenopgave welke ketenpartner heeft welke invloed welke communicatie is kritisch welke keteninformatiesystemen zijn nodig

16 Ingrediënten van de ketenvisie
Geen overkoepelend gezag: irrationaliteit Dominant ketenprobleem Informatiseren op twee niveaus

17 Twee analyseniveaus voor ketens
collectieve proces is irrationeel keten-niveau individuele ketenpartners handelen rationeel grondvlak van een keten Legenda: verbinding tussen bronregister en keteninformatiesysteem verbinding tussen bronregisters bronregister keteninformatiesysteem 17

18 Informatiseren op twee niveaus
LCMR keteninformatiesysteem het ‘keten-niveau’ Addictis bronregisters het ‘grondvlak’ van een keten Legenda: verbinding tussen bronregisters verbinding tussen bronregister en keteninformatiesysteem bronregister keteninformatiesysteem

19 Keteninformatisering voor de verslavingszorg
grondvlak van de keten keten-niveau grondvlak van de keten Patiënt bekend en is de juiste persoon! Coördinator is dr X LCMR-nr medisch dossier patiënt- admini- stratie laatste contact LCMR- chipkaart verwijzing coördinerende instantie/arts arts kaartnummer en biometrisch template behandelingsadvies verslavingszorg-keten

20 Keteninformatisering voor rampenbestrijding
ketenniveau GIS met verwijs index coördinaten objecten en verwijzingen waarschuwing Register van objecten met bijzondere risico’s en hun coördinaten abonnement Toezichthouders en inspecties signalering bijzondere risico’s spoedadvies alarm mobiele commandopost meldkamer Grondvlak van de keten

21 preventie van uitkeringsfraude door gedetineerden
signalering uitkerings- instantie insluitings- verwijzing uitkerings- verwijzing nummer- conversie BSN VIP-nr verwijzingen verwijzingen TULP >500 uitkerings- instanties Verwijsindex Verwijsindex > 80 detentie- inrichtingen hit sociale zekerheid strafketen

22 Keteninformatisering: andere oplossingen!
betere ketenprestaties door stroomlijning van informatie-uitwisseling (bijvoorbeeld minder fouten) privacybevordering door compartimentering (tussen ketens) sommige informatieproblemen binnen en tussen ketens zijn anders niet op te lossen (je weet niet waar de informatie zich bevindt)

23 Verschillen tussen keteninformatisering communicatie keten
gemeenschappelijke informatie ‘kale’ informatie-infrastructuur klassieke automatisering registratie eigen organisatie eigen informatie eigen toepassing met alle inhoudelijke gegevens

24 Keteninformatisering: andere methode!
Gericht op grootschaligheid Waakt tegen niveauvergissingen Scheidt registratie van communicatie Gaat uit van irrationele besluitvorming op ketenniveau Gaat ervan uit dat keteninformatisering om het dominante ketenprobleem aan te pakken meer kans heeft dan welke andere ketenbrede informatisering dan ook Alleen een geleidelijke aanpak/implementatie werkt! Biedt een heldere normatieve toetsingsmethode

25 Toetsingskader

26 Toetsingskader Ketenprojecten
Doelprofiel Doelstelling Noodzaak Samenwerkingsprofiel Organisatienetwerk Haalbaarheid Coördinatieprofiel Proces Noodzaak Informatieprofiel Gegevensuitwisseling Noodzaak

27 Denkschema keteninformatisering
Wat is het dominante ketenprobleem? Wat is het kritische gegeven? Welke ketenpartijen? Welke partij bezit dat, welke heeft het nodig? Wat zijn de processtappen van de keten? Welk keteninformatie- systeem is daarvoor nodig? Is dat keteninformatiesysteem onmisbaar voor de ketencoördinatie? Is het keteninformatiesysteem onmisbaar voor het overbruggen van breuklijnen in de informatiehuishouding van de keten? Is het als gemeenschappelijke voorziening op ketenniveau haalbaar?

28 Voorbeeld Haalbaarheid

29 2. Samenwerkingsprofiel
Haalbaarheid

30 Samenwerkingsprofiel
Ontwikkelings-fasen Processen op ketenniveau Informeel overleg Formeel overleg Samen beslissen Keten-project Keten-orgaan

31 Samenwerkingsprofiel
Ontwikkelings-fasen Processen op ketenniveau Informeel overleg Formeel overleg Samen beslissen Keten-project Keten-orgaan Onder-steuning Uitvoering Beleid

32 Samenwerkingsprofiel
Ontwikkelings-fasen Processen op ketenniveau Informeel overleg Formeel overleg Samen beslissen Keten-project Keten-orgaan Onder-steuning Uitvoering Beleid A C B D E

33 Voorbeeld Noodzaak

34 2. Coördinatieprofiel Noodzaak

35 Coördinatieprofiel 1 X 2 3 4 5 6 Coördinatie-mechanisme
Processtructuur 1 Parallel X 2 Liniair 3 Convergent 4 Divergent 5 Knoop 6 Wiel Standaardisatie van het product Standaardisatie deskundigheden Standaardisatie van werkwijze Keteninformatiesysteem Informele afstemming Productieregels

36 Einde