AFI1 Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen

Presentatie over: "AFI1 Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen"— Transcript van de presentatie:

1 AFI1 Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen
Anatomie / fysiologie Cxx53 1 en 2 Milieu interieur Uitwisseling van stoffen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

2 Team anatomie/fysiologie
Alfabetische volgorde achternaam Matthieu Berenbroek Jan Borm Simone Egberts Eric van Roon Nol van Roosmalen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

3 Anatomie / fysiologie / pathologie
Anatomie = ontleedkunde = bouw van het menselijk lichaam veel bekend Beeldtechnieken Fysiologie = (normale) functie van het menselijk lichaam niet zoveel bekend hersenen regelmechanismen (afweer, celniveau) Pathologie = ziektekunde FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

4 AFI1 College onderwerpen Belangrijke functies voor het in stand houden van het lichaam Uitwisseling van stoffen Bloed en circulatie Ademhaling spijsvertering Cxx53 Cxx54 FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

5 College onderwerpen Vocht en elektrolyten huishouding Uitscheiding
AFI1 College onderwerpen Vocht en elektrolyten huishouding Uitscheiding Warmteregulatie Hormonaal stelsel Zenuwstelsel Cxx55 Cxx56 FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

6 Hoe en wat leren 1 Uitgangspunt van de stof zijn deze sheets
Hand-outs via Lees daarbij om de onderwerpen in een boek Maak vooraf de opdrachten, zodat je het college kunt volgen Leer vooraf de woorden die gebruikt gaan worden, zoek ze op en ontleedt ze in delen Voorbereiden / zelfstudie a.h.v. trefwoorden en / of stellingen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

7 Hoe en wat leren 2 Bestudeer na afloop de stof van de sheets
Maak de vragen en beredeneer deze Leer de stof niet van buiten maar zorg ervoor dat je het begrijpt Stel direct vragen als dingen onduidelijk zijn Vragen stellen over vorige colleges Vragen indienen via forum anatomie / fysiologie in Schrijf tijdens de colleges zo min mogelijk! FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

8 Toetsen 2 toetsmogelijkheden per jaar
Toets 1 Cxx53 / Cxx54 januari / juni Toets 2 Cxx55 / Cxx56 januari / juni Bij onvoldoende herkansen, je mag met elke gelegenheid meedoen, wel tijdig inschrijven! FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

9 Eencellige in de ‘oerzee’
FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

10 Lichaamscel Elke lichaamscel is omringd door vocht
AFI1 Lichaamscel Elke lichaamscel is omringd door vocht Dit vocht is INTERCELLULAIR vocht en bevindt zich in de interstitiële ruimte, weefselvocht Het vocht in de cellen noemen we INTRACELLULAIR vocht = celvocht. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

11 Cellen van de mens De ruimte rondom de cellen noemen we de INTERSTITIELE RUIMTE ofwel het MILIEU INTĖRIEUR en is onderdeel van de EXTRACELLULAIRE ruimte. Tot deze laatste ruimte behoort ook de vloeistof in bloed- en lymfevaten. Deze extracellulaire ruimte kleiner dan de intracellulaire ruimte FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

12 Vochtverdeling 27 ltr 9 ltr 3 ltr KOD COD Celmembraan capillairwand
bloedplasma weefselvocht celvocht COD capillairwand KOD Celmembraan 9 ltr 27 ltr COD (colloïd osmotische druk) KOD (kristalloïd osmotische druk) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

13 Infrastructuur van de meercellige
Bij een meercellig organisme hebben zich organen ontwikkeld om dit milieu intérieur in stand te houden. Het in stand houden van het milieu interne wordt HOMEOSTASE genoemd. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

14 Infrastructuur van het menselijk lichaam
FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

15 Homeostase FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

16 Homeostase Complexiteit van het menselijk lichaam heeft een goed afgestemd fysiologisch regelmechanisme nodig Homeostase is dat dynamisch evenwicht, d.w.z. niet steeds dezelfde waarden. (koorts) zowel lichamelijk als geestelijk FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

17 Homeostase voorbeelden
Bedorven eten => veel bacteriën => diarree => ziektekiemen snel eruit Milieu interieur (constante samenstelling, bloed en weefselvloeistoffen) zoals pH (zuurgraad), temperatuur Nieren met name voor de afvalstoffen FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

18 Uitwisseling van stoffen: FILTRATIE
AFI1 Filtratie is het transport van water door een meer of minder permeabele wand. Met het water gaan, afhankelijk van de poriegrootte, ook vaste deeltjes mee. Filtratie komt onder andere voor in de nieren en het transport van water en stoffen vanuit de bloedbaan naar het interstitium. Voorwaarde voor filtratie is drukverschil (bloeddruk en/of osmotische druk) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 18

19 Filtratie bloeddruk bloedvat H2O + deeltjes interstitium cellen
FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

20 Uitwisseling van stoffen: DIFFUSIE
AFI1 Uitwisseling van stoffen: DIFFUSIE De manier waarop veel stoffen binnen ons lichaam worden uitgewisseld verloopt middels diffusie. Diffusie is het passieve transport van stoffen langs een concentratiegradiënt. Een concentratiegradiënt is een verschil in concentratie van stoffen in 2 aangrenzende ruimten In gas gaat diffusie sneller dan in vloeistof FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 20

21 Diffusie NaCl 20 ST 2 ST 1 2 3 11 ST 1 Indien de zoutdeeltjes(ionen) de doorlaatbare membraan passeren 2 dan het NaCl (keukenzout) zich gelijkmatig over de bak verdelen over de hele bak 3 er gelijke concentraties Li en Re bestaan Theezetten: de bruine kleurstof verdeelt zich gelijkmatig over de gehele pot FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 21

22 Diffusie oppervlak Selectief permeabel Geen wand Ondoorlaatbaar
FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

23 Diffusie temperatuur Warm water Koud water
FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

24 Selectieve permeabiliteit
AFI1 Selectieve permeabiliteit selectie van de in- en output van de cel Bijvoorbeeld insuline verandert de permeabiliteit van de celwand voor glucose maakt uitwisseling tussen de cel en zijn omgeving mogelijk Verstoring door: Bacterie / virus / ontsteking Beschadiging, wondjes Tekorten FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

25 Uitwisseling van stoffen: OSMOSE
Een andere manier waarop stoffen uitgewisseld worden is middels osmose. Osmose vindt altijd plaats wanneer twee vloeistoffen gescheiden zijn door een gedeeltelijk doorlaatbare (semipermeabele of beter selectief permeabele) wand. Voorwaarde is een concentratieverschil in opgeloste stoffen die niet vrij de wand kunnen passeren. FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

26 Uitwisseling van stoffen: OSMOSE
AFI1 Uitwisseling van stoffen: OSMOSE Een belangrijke stof voor het ontstaan van concentratieverschillen is keukenzout (NaCl) dat zich in een vloeistof splitst in de ionen Na+ en Cl-. Osmose is feitelijk alleen watertransport. Osmose lijkt op diffusie en wordt ook wel waterdiffusie genoemd Met het water worden ook stoffen meegesleurd (als ze door de membraanporiën kunnen). FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 26

27 Osmose is diffusie van het oplosmiddel
NaCl 2 ST NaCl 20 ST 1 2 3 NaCl 20 ST 2 ST NaCl 20 ST 2 ST 1 de scheidingswand is niet permeabel (doorlaatbaar) voor zout. Er kan geen diffusie optreden maar wel druk van het zout (NaCl) 2 zuigkracht van het zout trekt water aan, water van Re => Li 3 er ontstaat evenwicht tussen waterdruk hoge kolom en zuigkracht van het zout Osmose is diffusie van het oplosmiddel 27 FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

28 Osmose Hoge concentratie Hogere concentratie lage concentratie
AFI1 Osmose Hoge concentratie Hogere concentratie lage concentratie lagere concentratie Osmotische druk FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 28

29 Osmotische waarde Osmotische waarde van een oplossing
= zuigkracht van de oplossing = ongeveer het aantal deeltjes in die oplossing Zuigkracht = de osmotische druk COD = Colloïd Osmotische druk = in het bloed de zuigkracht voornamelijk bepaald door de eiwitten in het bloed Molecuulgewicht, hoe hoger hoe groter de aanzuigende werking 29 FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

30 Osmose voorbeelden Rimpelvingertjes na lang in bad liggen
Hoogte van bomen wordt beperkt door de maximale osmostische zuigkracht, dus veel eiwitten in de kruin Hongeroedeem FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

31 Osmose animatie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

32 Uitwisseling van stoffen: ACTIEF TRANSPORT
AFI1 Uitwisseling van stoffen: ACTIEF TRANSPORT Op veel plaatsen in het lichaam is het nodig stoffen energetisch ‘bergopwaarts’ te transporteren ofwel tegen hun elektrochemisch verval oftewel tegen de concentratiegradiënt in. In tegenstelling tot de passieve processen is bij deze processen altijd energie (ATP oftewel glucose) nodig. Het betreft hier voornamelijk ionen transport, vandaar dat we spreken van IONENPOMPEN FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 32

33 Actief transport (kost energie)
Enzymatische pomp of ionenpomp (bijvoorbeeld Na/K pomp) soort draaideur effect. Endocytose (buiten de cel naar binnen de cel) Fagocytose (vaste stoffen) Pinocytose (vloeistoffen) Exocytose (binnen de cel naar buiten de cel) zweetklieren FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

34 Fagocytose = opnemen door insluiting Capillairwand Leukocyt Bacteriën
Diapedese Leukocyten (witte bloedcellen) verlaten bloedvat (diapedese). Ruimen bacteriën op door fagocytose. 34 FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

35 Natrium / kalium pomp Na Bloed Cel K Na Bloed Cel K
Intracellulair: veel K, weinig Na Extracellulair: weinig K, veel Na Door diffusie verplaatsing Na en K Natrium / kalium pomp Cel K Na Bloed Door actief transport probeert de cel: K terug te zuigen Na eruit te gooien Cel K Na Bloed Dit kost energie (glucose = suiker) 1 celmembraan 2 pomp (schematisch) FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie

36 Samenvatting Grofweg zijn er 4 soorten transport te onderscheiden:
Filtratie 2. Diffusie Osmose 4. Actief transport Energie FHV2009 / Cxx / Anatomie & Fysiologie - Circulatie