De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub

Opleiding Duurzaam = gewoon doen!

Verwante presentaties


Presentatie over: "Opleiding Duurzaam = gewoon doen!"— Transcript van de presentatie:

1 Opleiding Duurzaam = gewoon doen!
POM Oost-Vlaanderen, POM West-Vlaanderen, POM Zeeland i.s.m. BECO België Céline De Waele 03/ )

2 Vorming 2. Ecologisch ondernemen. Utopie of realiteit?

3 Agenda Eco-efficiëntie Enkele Eco-efficiënte onderwerpen onder de loep
2.1. Afvalpreventie en afvalvalorisatie 2.2. Energie en klimaat 3.3. Samenwerking op bedrijventerreinen 3.4. Productontwikkeling 3.5. Duurzaam aankopen

4 Aanpak Interactief, kennis geven en kennis delen Op maat
Bedrijfscase rond Eco-Efficiëntie

5 1. Milieu + winst = eco-efficiëntie

6 Uitgangspunten Ooit zullen de grondstoffen uitgeput zijn
Ooit zullen de grondstoffen te duur worden Duurzaam = meer dan minderen alleen Waar blijven we met al dat afval? “We willen blijven produceren en consumeren.” (niet minder welvaart, minder mensen) •Wist u dat we meer dan synthetisch chemische stoffen hebben geproduceerd en geregistreerd, waarvan we geen idéé hebben wat de impact op onze gezondheid en de omgeving is. •Wist u dat bijna alle producten die wij gebruiken emissies afgeven die in veel gevallen schadelijk zijn voor de gezondheid en voor de omgeving. •Wist u dat 99% van onze goederen binnen 6 maanden na aanschaf wordt weggegooid.

7 Koersverandering noodzakelijk (huidige aanpak = uitstel, geen afstel)
Wat wordt er tot nu toe gedaan? •Energie reductie / efficiëntie •CO2 reductie •ecologisch consumeren •Grondstofgebruik reduceren •Afval reduceren •Duurzaam CO2 neutraal bouwen Koersverandering noodzakelijk (huidige aanpak = uitstel, geen afstel)

8 Milieu + winst = eco-efficiëntie
Als een bedrijf minder energie, water en materiaal gebruikt om dezelfde hoeveelheid product te maken, dan dalen de kosten en is het bedrijf meer competitief. U gaat dus op zoek naar winst voor het milieu (minder energie, minder water, minder materiaal) én naar winst voor het bedrijf (minder kosten en meer competitief). -> Ontkoppeling van economische groei en gebruik van primaire grondstoffen

9 Eco-efficiëntiescanprogramma
De Vlaamse overheid heeft de afgelopen 3 jaar bij KMO’s een gratis Eco-Efficiëntie scan laten uitvoeren. Doel: kansgebieden en verbetermaatregelen in beeld brengen Programma loopt nog tot oktober 2009

10 Eco-efficiëntie: actueel (Vlaanderen)
Vlaams Regeerakkoord : “De Vlaamse Regering zorgt ervoor dat meer ondernemingen uit verschillende sectoren de eco-efficiëntiescan toepassen. Bedrijven die investeringen doorvoeren, die hun energie- of materiaalgebruik verbeteren en die verder gaan dan wat wettelijk verplicht is of vastgelegd is in convenanten, kunnen hiervoor goedkoop lenen bij een Groen Investeringsfonds. Daarbij wordt het rentevoordeel groter naarmate het interne rendement van de investering afneemt. “

11 Eco-efficiëntie: actueel (Europa)
“De Europese milieuministers zijn op 21/10/09 ter voorbereiding van de klimaattop in december overeengekomen dat de investeringen in onderzoek en ontwikkeling moeten worden opgevoerd met duurzaamheid als kernvoorwaarde. Ook dient milieuvervuiling beter verwerkt te worden in de prijs van producten, bijvoorbeeld door vergroening van belastingstelsels en door de externe kosten te internaliseren in internationale productketens. Daarnaast zal de vraag naar duurzame goederen en diensten worden gestimuleerd door middel van duurzaam inkopen en eco-innovatie. “

12 Eco-efficiëntie: ook een kansgebied voor u?
Met voorbeeldendatabank

13 PROCESSEN (PS) PRODUCTEN (PT) AFVALVALORISATIE (AV) MARKT EN KETEN (MK) MANAGEMENT E2 (MT) PS01 Afvalpreventie PT01 Grondstofvervanging AV01 (PT07) Productafdanking MK01 Optimalisatie Total Costs / Total Value MT01 E2 in managementvisie PS02 Luchtemissies PT02 Materiaalbesparing AV02 Afvalscheiding MK02 Ketensamenwerking MT02 Aanstelling E2-verantwoordelijke PS03 (Afval)water PT03 Verbetering procesefficiëntie AV03 Samenwerking op bedrijventerrein MK03 Kansen/risico-analyse bestaande klanten MT03 E2-activiteitenplan PS04 Energie PT04 (PS08) Optimalisatie distributie MK04 Kansen-analyse potentiële klanten MT04 Monitoring E2-prestatie PS05 Geluidshinder PT05 Optimalisatie productgebruik MK05 Product-dienst-combinaties MT05 Opleidingen en instructies PS06 Geurhinder PT06 Optimalisatie levensduur MK06 Groene marketing MT06 Interne communicatie PS07 Verpakkingen PT07 Optimalisatie productafdanking MT07 Externe communicatie PS08 Transport PT08 Optimalisatie functievervulling MT08 Integratie E2 in O&O MT09 Groen aankopen MT10 Certificatie milieuzorg

14 Eco-efficiëntiemodules
Processen: de (productie)processen binnen het bedrijf efficiënter maken waardoor op kosten kan worden bespaard en minder milieubelasting ontstaat; Producten: de (materiële) producten van het bedrijf zodanig ontwerpen dat over de hele levenscyclus van het product minder milieubelasting ontstaat en tegelijkertijd de concurrentiepositie van het bedrijf wordt versterkt (betere marktpositie, omzetverhoging, grotere marges, kostenbesparingen, …); Afvalvalorisatie: vrijkomende afvalstromen op een zo hoogwaardig mogelijke manier weer nuttig toepassen; Markten en keten: meer waarde halen uit huidige of nieuwe markten door meer aandacht voor milieu-aspecten, dan wel bedrijfseconomisch voordeel boeken door een efficiëntere keten; E2-management: extra aandacht schenken aan E2-aspecten in de bedrijfsorganisatie (communicatie, opleidingen, onderzoek & ontwikkeling, ….) om de voordelen van eco-efficiëntie beter te benutten.

15 2. Processen onder de loep

16 PROCESSEN (PS) PRODUCTEN (PT) AFVALVALORISATIE (AV) MARKT EN KETEN (MK) MANAGEMENT E2 (MT) PS01 Afvalpreventie PT01 Grondstofvervanging AV01 (PT07) Productafdanking MK01 Optimalisatie Total Costs / Total Value MT01 E2 in managementvisie PS02 Luchtemissies PT02 Materiaalbesparing AV02 Afvalscheiding MK02 Ketensamenwerking MT02 Aanstelling E2-verantwoordelijke PS03 (Afval)water PT03 Verbetering procesefficiëntie AV03 Samenwerking op bedrijventerrein MK03 Kansen/risico-analyse bestaande klanten MT03 E2-activiteitenplan PS04 Energie PT04 (PS08) Optimalisatie distributie MK04 Kansen-analyse potentiële klanten MT04 Monitoring E2-prestatie PS05 Geluidshinder PT05 Optimalisatie productgebruik MK05 Product-dienst-combinaties MT05 Opleidingen en instructies PS06 Geurhinder PT06 Optimalisatie levensduur MK06 Groene marketing MT06 Interne communicatie PS07 Verpakkingen PT07 Optimalisatie productafdanking MT07 Externe communicatie PS08 Transport PT08 Optimalisatie functievervulling MT08 Integratie E2 in O&O MT09 Groen aankopen MT10 Certificatie milieuzorg

17 2.1 Afvalvalorisatie

18 1. Context: evolutie bedrijfsafval in Vlaanderen (Bron: OVAM rapport bedrijfsafvallenstoffen 2007, in kiloton) De totale hoeveelheid Vlaams bedrijfsafval blijft stijgen. Deze stijging is toe te schrijven aan een lichte toename van de hoeveelheid primair bedrijfsafval, tot 24,7 Mton. De hoeveelheid secundair bedrijfsafval blijft constant. Doordat er in ) meer gegevens over afvalverwerkende bedrijven waren (o.a. bedrijven met een puinbreekinstallatie), en 2) veel bouw- en sloopbedrijven met een eigen puinbreekinstallatie verplaatst werden van de afvalverwerkende naar de bouw- en sloopsector, is de schatting van de hoeveelheid bouw- en sloopafval beter. De hoeveelheid bouw- en sloopafval van puinbrekers kon nu immers afgezonderd worden en apart opgeteld worden bij het andere bouwafval. Dit heeft wel tot gevolg dat er een shift van ongeveer 1.5 Mton plaatsvond van secundair bedrijfsafval naar primair bedrijfsafval. Zonder de sectorverandering van de puinbrekers, zou de hoeveelheid primair bedrijfsafval ongeveer constant blijven ten opzichte van 2006, terwijl de hoeveelheid secundair bedrijfsafval licht zou stijgen. De stijging van het secundair bedrijfsafval kan twee redenen hebben: 1) een beter schatting omdat we vanaf 2007 meer gegevens ter beschikking hebben of 2) een verdere optimalisatie van de recyclageketens, waardoor een zelfde afvalstof meermaals (namelijk bij elke verwerkingsstap) gemeld (en dus geteld) wordt. Primaire bedrijfsafvalstoffen zijn bedrijfsafvalstoffen die ontstaan bij de initiële afvalstoffenproducent. Secundaire bedrijfsafvalstoffen zijn afvalstoffen die ontstaan bij bedrijven die bestaand afval verder verwerken(“afvalverwerkers”) door het te sorteren, recycleren, verbranden, ….

19 Context: bedrijfsafval in Vlaanderen
De bouwsector (37%), de voedingssector (10 %) en de sector van de afvalwaterzuivering (6%) nemen samen meer dan 50% van de totale hoeveelheid primair afval in Vlaanderen voor hun rekening. 60% van het primair afval is afkomstig van bedrijven met minder dan 50 werknemers (KMO’s) Na twee verwerkingsstappen gaat 57% van het primair afval naar materiaalrecyclage (recyclage, composteren, gebruik als secundaire grondstof en hergebruik), 9 % naar storten, 11 % naar verbranden. Het overige afval wordt meermaals voorbehandeld op weg naar eindverwerking. (Bron: OVAM rapport bedrijfsafvallenstoffen 2007)

20 Waarom afvalvalorisatie?
De gemiddelde kost van restafval ligt rond de € 180/ton bij ophaling. Door het afval te scheiden daalt de totale restafvalstroom en de kostprijs. Door afval te (her)gebruiken dalen de kosten (van restafval en andere energie- of materiaalbronnen) en stijgen de opbrengsten. Alles wat u betaalt aan afval is dubbel weggegooid geld. U betaalt niet alleen voor de afvalverwerking, maar u heeft vaak ook ingekocht wat u later weggooit en u bent tijd kwijt met het intern behandelen van afval.

21 Waarom afvalvalorisatie?
Totale kosten van afvalstromen: Interne kosten: Grondstofverlies Verlies toegevoegde waarde (extra toegevoegde processen bij fouten, bv. energie- en personeelskosten) Interne behandeling (inzamelen, sorteren, administratief bijhouden) Externe kosten: transportverwerking (containerhuur, ledigen, afvoerkosten, enz.)

22 1. Afvalpreventie Afvalpreventie gaat over het efficiënt gebruik van de grondstoffen, m.a.w. genereren van zo weinig mogelijk afval en emissies per eenheid brongebruik en per eenheid tijd. STAP 1 bij afvalpreventie = inventarisatie van de afvalstromen

23 Afvalstoffenberekeningsmethode (MAMBO)

24 1. Afvalpreventie STAP 2: concrete acties uitwerken a.d.h.v. de verbeterpunten uit de afvalkostenberekening Haal preventietips op website OVAM (STIP), Presti-programma’s OVAM EMIS (per sector!) STAP 3: Betrek en sensibiliseer de medewerkers (bv. rond papiergebruik)

25 1. Enkele mogelijkheden afvalpreventie
Producten aankopen die uit (minder) afval gemaakt zijn. Bv.: breekpuin met Copro-keuring, straatmeubilair uit gerecycleerd plastic. Papiergebruik en printen: afspraken maken met personeel rond minder en kleiner printen, kleurenkopies, recto-verso printen als standaard. Minder verpakking: producten in bulk bestellen, individuele verpakkingen vermijden, statiegeldflessen Voorraadbeheer: koop alleen wat je nodig hebt, maak afspraken met leveranciers bv. rond gebruik retourpallets ipv wegwerppallets Materialenverlies beperken: bv. stenen zagen ipv kappen, beschadigde of opgebroken materialen hergebruiken bij voorbereiding volgende opdracht of doorverkopen

26 Tip: koop, gebruik, verkoop herbruikbare materialen
Bv.: : autohandelaars zetten wisselstukken op een centrale site. Daar kunnen andere garagisten stukken van bestellen zodat deze niet opnieuw nieuw moeten aangekocht worden.

27 Tip: maak afspraken met uw leveranciers over soort en hoeveelheid verpakkingen
Praktijkvoorbeeld : SADEF staat in voor de productie, nabewerking en oppervlaktebehandeling van koudgeprofileerde profielen en gelaste vormbuizen uit diverse staalkwaliteiten. Het basismateriaal, bandstaal, wordt aangeleverd op ‘coils’. De verpakking van de coils zorgt niet enkel voor een grote hoeveelheid afval. Eveneens zijn ze een kost door de handelingen die het personeel moet uitvoeren voor de ontpakking. Buiten de werkuren kwamen daar bovenop kosten voor het opslaan, beheren, afvoeren en extern verwerken van deze afvalfractie. Een interne werkgroep stelde voor om met de bandstaalleveranciers te onderhandelen om deze coils met een minimum aan verpakkingsmateriaal te leveren , zonder in te boeten aan veiligheid en productkwaliteit. Het resultaat is een besparing van € /jaar aan gepresteerde werkuren, afvalkosten en vermeden aankoopkosten van verpakkingsmateriaal. (Bron:

28 2. Afvalverwerking Soorten: Sorteren Composteren Hergebruiken
Recycleren Gebruiken als secundaire grondstof Storten Verbranden Composteren: vooral voordeel voor landbouw

29 2.1. Afvalsortering STAP 1: Zorg voor voldoende afvalinzamelplaatsen op de correcte locatie STAP 2: Maak inventarisatie van inzamelplaatsen op basis van een afvalbeleid met afspraken voor inzameling, interne en externe ophaling, voldoen aan wetgeving, controle en registratie STAP 3: Betrek en sensibiliseer alle medewerkers

30 Verplicht te scheiden en apart voor inzameling aan te bieden afvalstoffen
afval van plantaardige en dierlijke oliën en vetten; groenafval; textielafval; afgedankte elektrische en elektronische apparatuur; afvalbanden; steenachtige fracties van bouw- en sloopafval; afgewerkte olie; gevaarlijke afvalstoffen; asbestcementhoudende afvalstoffen; afgedankte apparatuur en recipiënten die ozonafbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen bevatten; houtafvalstoffen; metaalafvalstoffen

31 Wat zeker niet in de restafvalstroom mag terechtkomen is o. a
Wat zeker niet in de restafvalstroom mag terechtkomen is o.a. papier en karton maar ook oude afgedankte elektrische apparaten (o.a. TL-lampen). Deze stoffen dienen ofwel naar het containerpark gebracht te worden of opgehaald door Recupel. Afvalstoffenmelding aan OVAM : vanaf 2005 opgenomen in integraal milieujaarverslag, steekproefsgewijze melding, dus niet meer voor iedereen verplicht. Zie

32 www.valipac.be: sorteerpremies (voor hout en kunststof) en
containerpremies (ook voor ander verpakkingsmateriaal bv. karton). Clean site systeem (voor plastic verpakkingsafval op bouwwerven):

33 2. Hergebruik Goederen die niet aan je strenge kwaliteitseisen voldoen? Oude voorraden na opruiming? Kantoormateriaal op overschot na herinrichting van je kantoor? Breng wat herbruikbaar is naar het kringloopcentrum: Voordelen: je bent verlost van je goederen en betaalt geen transportkosten, geen verwerkingskosten of milieuheffingen

34 Focus: afvalvalorisatie voor energie = biomassa
Welk afval? energieteelten: energiegewassen (suiker, zetmeel- of oliehoudende gewassen) en miscanthus korte-omloophout (wilg, populier) 2) organische fracties: houtafval (residu’s van bosexploitatie, residu’s van zagerijen en schrijnwerkerijen, houtafval van industrie/ constructies, houtafval van verpakkingsindustrie) akker- en tuinbouwresidu’s GFT en Groenafval mest waterzuiveringsslib huishoudelijk restafval stortgas organische bedrijfsafvalstoffen

35 Praktijkvoorbeeld warmterecuperatie : Remo-Frit
Het productieproces van het aardappelverwerkingsbedrijf slorpt heel wat energie op. Met de stroom aardappelrestjes en -schillen die achterblijft na de verwerking, wist de veevoedersector wel raad mee, maar dat brengt niet veel op en vraagt het extra transport. Door de vergisting van de aardappelschillen in een reusachtige vergistingstank ontstaat biogas dat wordt verbrand in een motor van 630 kWh en dat zo groene elektriciteit produceert voor 600 gezinnen. De warmte die vrijkomt wordt gebruikt voor de verwarming van de kantoren en het reinigen van de fabrieksgebouwen. RemoFrit slaagt er in 1/3 van de uitstroom van aardappelresten zelf te verwerken. RemoFrit bespaart met de biogasinstallatie meer dan 4000 m3 gas per jaar én 300 vrachtwagenritten naar veevoederbedrijven. Tegelijk wordt de CO2-uitstoot drastisch verminderd en sinds 2002 levert de alternatieve elektriciteitsproductie het bedrijf groenestroomcertificaten op. Daarnaast zorgt het vergistingsproces ook voor de waterzuivering. De liters water die nodig zijn voor het wassen van de aardappelen worden hergebruikt. Voor het schillen gebruikt het bedrijf regenwater.

36 Praktijkvoorbeeld warmterecuperatie
In Ieper komt een biomassa-installatie die uit mest en afval evenveel elektrische stroom zal opwekken als de hoeveelheid die 6000 gezinnen verbruiken. De “e-farm” zal per jaar ton dierenmest en evenveel afval van landbouwproducten vergisten. Het ontstane biogas wordt verbrand om stroom op te wekken. Het droge restproduct is meststof die in korrelvorm opnieuw aan de landbouw wordt ter beschikking gesteld. De stroom gaat naar landbouwbedrijven in de streek. Als er stroom over is, zal die worden geleverd aan de lokale en nationale elektriciteitsnetten. Het project van 20 miljoen euro gaat uit van groenestroomproducent Thenergo (

37 3. Recycleren Voorbeelden van gerecycleerde producten, met de lijst van bedrijven die deze producten aanbieden: Voorbeelden (niet-verplichte) inzamelsystemen door producenten in de bouwsector: gipskarton, rotswol cellenbeton, piemschuin voor achterkant CD-hoesjes, papieren kranten, enz.

38 4. Gebruik als secundaire grondstof
Evenwicht tussen milieu- en kwaliteitsvereisten. Volop onderzoek naar nieuwe toepassingen gaande. Bv.: De productie van recyclingasfalt (nieuw asfalt dat deels gemaakt is met asfaltpuin) steeg van ongeveer ton in 1997 naar 1,25 miljoen ton in 2003, of van 23 naar 38 % van de totale asfaltproductie. Asfaltpuingranulaat wordt gebruikt in cementgebonden funderingen. Teervrij asfaltpuingranulaat kan ook gebruikt worden bij de aanmaak van nieuw asfalt voor onderlagen en voor de klassieke toplaag van wegen, mits het vervangingspercentage beperkt wordt.

39 Hoofdstuk 4 van het VLAREA regelt het gebruik van afvalstoffen als secundaire grondstof voor het "gebruik in of als meststof of als bodemverbeterend middel, gebruik in of als bouwstof, gebruik als bodem en gebruik in of als diervoeder". Vereiste: gebruikscertificaat, aan te vragen via:

40 Focus: afvalbeleid en samenwerking op bedrijventerreinen/interbedrijfssamenwerking
1. Gezamenlijk afvalstation Centrale voorziening voor gescheiden inzameling en afvoer (Eke) 2. Collectief afvalcontract voor inzameling, afvoer en verwerking 3. Biomassa-verbranding/vergisting Bv.: schoon resthout, zuiveringsslib voor cementoven 4. Ophaling KGA (klein gevaarlijk afval) Bv. POM West-Vlaanderen 5. Sensibilisatieacties Bv. zwerfvuilactie (Zaubeek), selectieve inzameling 3. Bv. slib voor cementoven van HeidelbergCement. Stoom voor Shell van de afvalverbrandingsinstallatie op bedrijventerrein Moerdijk (NL) Zaubeek; Kruishoutem en Zulte

41 2.2. Energie en klimaat

42 1. klimaatverandering en bedrijven
Filmpje op:

43 Bron: energiebalans VITO
niet-energetisch verbruik van energiedragers: verbruik van energiedragers als grondstof voor het aanmaken van andere producten (voorbeeld: aardgas voor kunstmestproductie) of verbruik voor niet-energetische doeleinden (voorbeeld: verbruik als smeermiddel) transformatiesector: verzamelnaam voor de bedrijven die energietransformatie als hoofdactiviteit hebben. Men spreekt van energietransformatie als energie van één vorm (transformatie input) in een andere vorm (transformatie output) wordt omgezet en de fysische toestand van de energiedrager die men transformeert daarbij verandert. De energie die nodig is om deze transformaties door te voeren wordt geboekt als eigenverbruik van de transformatiesector. In Vlaanderen zijn de elektriciteitscentrales, de raffinaderijen en de cokesovens de belangrijkste installaties binnen de transformatiesector. internationale bunkers : leveringen aan internationale zeevaart en internationale luchtvaart

44

45

46

47 2. Klimaatdoelstellingen
EU strategie (december 2008): 20% besparing op het energieverbruik tegen 2020 tegenover 1990; 20% lagere CO2-emissie tegen 2020 tegenover 1990; 20% aandeel van hernieuwbare energiebronnen tegen 2020. Voorbereidingen klimaattop Kopenhagen (oktober 2009): 80 % à 95 % minder CO2-emissie tegen 2050 tegenover 1990 (mits gelijkaardige inspanning van andere ontwikkelde landen ) 30 % minder CO2-emissie in 2050 In december 2008 werd de EU strategie formeel goedgekeurd door de Europese Raad.

48 België 15% besparing op het energieverbruik tegen 2020 tov1990;
15% lagere CO2-emissie tegen 2020 tov1990; 13% aandeel van hernieuwbare energiebronnen tov2020. VBO Energy Forum (22/4/09): België zou 29 % van het voor 2030 verwachte energieverbruik kunnen terugschroeven. Het grootste verbeteringspotentieel zit bij de gebouwen (48 %), de industrie (22 %) en het wegtransport (21 %). Mits ambitieuze maatregelen kan ons land volgens tegen 2030, 5,2 miljard €/ jaar besparen (afhankelijk van de olieprijzen tussen 3,5 miljard € en 10 miljard € volgens McKinsey & Co). Lage isolatiegraad gebouwen, dichte bebouwing en bevolkingsdichtheid, lage vernieuwingsgraad

49

50 3. Acties in bedrijven 3 stappen – in de juiste volgorde:
3.1. Kennen van het energieverbruik en de energiebehoefte 3.2. Vermindering van de energiebehoefte 3.3. Optimaliseren van de energievoorziening (hergebruik van energie, alternatieve energiebronnen)

51 3.1. Meten is weten: VEA zelfscan
Voor KMO’s Eerste inschatting of uw KMO een groot energiebesparingspotentieel heeft Momenteel voor drie sectoren: dienstensector productiesector landbouw Hulpmiddelen om uw energieverbruik op de voet te volgen. 'Targeting en monitoring‘ Energiebalans van uw belangrijkste energieverbruikers Verdere ondersteuning door de energieconsulenten van het Agentschap Ondernemen of een interprofessionele organisatie (VOKA, Unizo, Boerenbond).

52

53 3.2. Vermindering van de energiebehoefte: verwarming
Bv.: goede gebouwisolatie, verkleinen van te koelen of verwarmen ruimte, niet alle ruimtes evenveel verwarmen /verkoelen; werken met schakelklok, correct inschakelen van de schakelklok (juiste temperatuur, start- en stoptijden), verbeteren/het rubber vervangen van de kierdichting van deuren, schoon houden van condensor, thermostaat 1 graad lager zetten (gemidd. 7% besparing op verbruik), goede leidingisolatie (20 mm rond een verwarmingsbuis van 22 mm diameter in onverwarmde ruimtes spaart 3 m³ gas/meter buislengte/jaar), lekken opsporen bij persluchtsystemen, jaarlijks nazicht CV-ketel, optimaliseringregeling inschakeling CV-installatie ( investering 160 € à 900 € excl. montagekosten, terugverdientijd 1-3 jaar, besparing ca. 5%-15% op het aardgasgebruik voor verwarming) .

54 3.3. Optimaliseren energieomzetting
Hergebruik van energie: Bv.: uitwisseling van restwarmte of restkoude (bv. opslag en distributie van warmte-inhoud van een stoomcondensaat), cascadegebruik van water (bv. hergebruik koelwater, gebruik regenwater en afvalwater voor koelen en schoonmaken), gebruik restproducten als grondstof/brandstof (bv. biomassa en stoom) Alternatieve energiebronnen (zon, wind, water)

55 2 voorbeelden hergebruik:
Jaarlijks wordt in Europa voor 25 miljoen m² aan tapijttegelresten verbrand of gestort. Domo Contract Flooring en de Vanheede Environment Group lanceerden het CARE-project waarbij polyamide tapijttegels na hun levenscyclus duurzaam worden herwerkt tot secundaire brandstof voor industriële ovens. Daardoor worden veel minder fossiele brandstoffen verbruikt. Dankzij de Vlaamse regering zal staalreus ArcelorMittal in zijn Gentse fabriek de zgn. convertorgassen niet langer verbranden in de atmosfeer, maar ze recupereren om er groene energie van te maken. Convertorgas ontstaat in de convertor waar ruwijzer getransformeerd wordt tot staal.  De fabriek zal deze gassen afleiden naar een gashouder. Samen met hoogovengas, dat reeds herwonnen wordt, zal het dienen voor de productie van elektriciteit; ArcelorMittal zal ook een deel van de gassen kunnen hergebruiken in zijn productieprocessen, waardoor de fabriek minder aardgas zal nodig hebben.

56 3.1. en 3.2. Verminderen en optimaliseren: verlichting
Maatregel Besparing % Schakel het licht via het deurcontact uit 1 - 3 Verdeel de verlichting over meer groepen 5 - 20 Pas een centrale lichtbediening naar functionaliteit toe 5 - 40 Plaats reflectoren achter open TL-lampen 50 Pas een centrale lichtbron toe met gasontladingslamp met lichttransporterende kabels Pas een kunststof lichttoetredingssysteem toe (reflecterende koker) Maak armaturen en lichtsensoren regelmatig schoon Pas schakelklokinstellingen aan Regel een lager verlichtingsniveau tijdens de nacht (bijv. hal) Schilder muren en plafonds in heldere kleuren (optimale weerkaatsing licht) Schakel verlichting uit in ongebruikte ruimten Schakel verlichting uit bij voldoende lichtinval 5 – 40

57 Praktijkvoorbeeld verlichting
Cera Holding uit Heverlee, een kantoorsituatie met 42 medewerkers, maakte tot voor kort gebruik van de bestaande infrastructuur, nl.een schakelsysteem van de verlichting dat niet afgestemd was op de functionele entiteiten. Bovendien bleef de verlichting gedurende de nacht branden omwille van de veiligheid. Het elektriciteitsverbruik lag vrij hoog: op jaarbasis ongeveer kWh. Door zonering van de verlichting (een investering van € 1.186), intensieve sensibilisatie van het personeel en een aanpassing van de fysische en elektronische beveiliging, daalde het totale elektriciteitsverbruik kWh per jaar, een vermindering met 56 %! Het financiële resultaat was een minder uitgave van € Rekening houdende met de investering van € 1.186, geeft dit een netto resultaat van € op jaarbasis. (Bron:

58 Meer info over duurzame energie
en op : energiezuinige verwarmingsapparaten. soorten zonnepanelen, financiële aspecten, bouwtechnische aspecten, e.d.: Organisatie voor Duurzame Energie Vlaanderen Subsidies en besparingstips energiezuinige verlichting en subsidies

59 2.3. Samenwerking op bedrijventerreinen (en interbedrijfssamenwerking

60 Duurzame bedrijventerreinen
“Samenwerking tussen bedrijven onderling en met overheden op bedrijventerreinen, gericht op het verbeteren van het (bedrijfs-)economisch resultaat, de vermindering van de milieubelasting en een efficiënter ruimtegebruik.” Bron:

61 Bedrijfseconomische voordelen en milieuvoordelen + imago !
Bedrijfseconomie Milieu Gemeenschappelijke nutsvoorzieningen spreiding van kosten betere bezettingsgraad betere onderhandelingspositite naar suppliers hoog milieurendement van installatie duurzame energie Cascadering en sluiten van kringlopen inkomsten uit reststromen besparing op kosten grondstoffen, energie en water lagere kosten afvalverwerking minder gebruik energie, grondstoffen, water, waardoor een reductie van milieudruk Optimalisatie van vervoer lagere transportkosten verbeteren vestigingsfactoren verbeteren werkklimaat vermindering fossiel brandstofgebruik vermindering congestie Gemeenschappelijke inzameling en/of verwerking van afvalstromen kostenbesparing door goedkopere collectieve contracten met afvalinzamelaars kostenbesparing door preventie van afvalstoffen (grondstoffen bijvoorbeeld) minder afvalstoffen Collectieve bedrijfsgerichte voorzieningen verbetering vestigings- en werkklimaat optimalisatie bedrijfsvoering (uitbesteding activiteiten die niet tot kernactiviteiten horen) hogere kwaliteit tegen lagere kosten reductie mobiliteit door korte afstanden tussen werk en commerciële voorzieningen Intensivering gebruik van ruimte kwalitatief goede bedrijfsruimte tegen gunstige prijs gunstiger balanspositie door collectief ruimtegebruik inkomsten uit verhuur leegstaande panden of grond efficiënter benutten schaarse ruimte hogere energie-efficiency

62

63 PROCESSEN (PS) PRODUCTEN (PT) AFVALVALORISATIE (AV) MARKT EN KETEN (MK) MANAGEMENT E2 (MT) PS01 Afvalpreventie PT01 Grondstofvervanging AV01 (PT07) Productafdanking MK01 Optimalisatie Total Costs / Total Value MT01 E2 in managementvisie PS02 Luchtemissies PT02 Materiaalbesparing AV02 Afvalscheiding MK02 Ketensamenwerking MT02 Aanstelling E2-verantwoordelijke PS03 (Afval)water PT03 Verbetering procesefficiëntie AV03 Samenwerking op bedrijventerrein MK03 Kansen/risico-analyse bestaande klanten MT03 E2-activiteitenplan PS04 Energie PT04 (PS08) Optimalisatie distributie MK04 Kansen-analyse potentiële klanten MT04 Monitoring E2-prestatie PS05 Geluidshinder PT05 Optimalisatie productgebruik MK05 Product-dienst-combinaties MT05 Opleidingen en instructies PS06 Geurhinder PT06 Optimalisatie levensduur MK06 Groene marketing MT06 Interne communicatie PS07 Verpakkingen PT07 Optimalisatie productafdanking MT07 Externe communicatie PS08 Transport PT08 Optimalisatie functievervulling MT08 Integratie E2 in O&O MT09 Groen aankopen MT10 Certificatie milieuzorg

64 2.5. Milieugerichte productontwikkeling

65 Voorbeeld 1: Eco-efficiëntere verpakking van halfvloeibaar frituurvet bij Vandemoortele
Besparingen per 1000 ton product: Minder verpakkingen: kunststof: 13,6 ton - karton: 4,6 ton Logistiek verpakkingen: 28 vrachtwagentransporten minder = km = liter diesel = 57 kg CO2 Afgewerkt product: 150 liter product meer per pallet, 222 volle paletten minder nodig, 9 transporten minder nodig Gerecycleerd materiaal: gerecycleerd karton van 70% ⇒ 100% Sterkere verpakking, minimaal foliegebruik, langere houdbaarheid van het product

66 Voorbeeld 2: Distributie van motorfietsen met een minimum aan verpakking bij Honda Europe
Milieuwinst Minder verpakkingsafval: per jaar 1210 ton hout, 412,5 ton karton, 5,5 ton bandlets Minder CO2 door positieve invloed op transport: minder vrachtwagens nodig (tot 10 meer moto’s op 1 vrachtwagen) én geen retourvrachten meer van kratten en spanriemen Economische winst Besparing op de verpakkingslijn Geen aankoop van verpakkingsmateriaal Brandveiligheid verhogen in het magazijn Meer moto’s per vrachtwagen (tot 10 meer) dus minder brandstofverbuik Geen retourvrachten nodig Klanttevredenheid Voor de dealers: geen ophaal- en verwerkingskosten voor afval

67 Meer voorbeelden productontwikkeling

68 Het neusje van de zalm …

69 (Material) Life Cycle “Cradle to Cradle”
constructeurs, installateurs Productie grondstoffen (indirecte) Supply Chain (directe) leveranciers Afval verwerking afvallogistiek vestiging distributie gebruikers Kwalitatief recycling

70

71 Cradle to cradle film

72 Certificatie T.o.v. Ecolabel: Alle producten
4 niveaus: Basic, Silver, Gold, Platinum Periodieke audit op uitvoeringsplannen Strenger, dus voor “top performers”. Niet gestuurd, gecontroleerd (bv. EU) Internationaal. Relatief nieuw>onbekend Tools voor marketing zijn beter uitgewerkt. Gold: Formulatie materialen geoptimaliseerd Uitgewerkt plan voor terugname en recyclage >50% “solar income” productiestap Platinum: Terugname en hoogwaardige recyclage > 80% nutriënten >50% “solar incom”e productieketen Third party CSR

73 Het voorbeeld van Eco-Point: “de weg naar C2C certificering “

74 PROCESSEN (PS) PRODUCTEN (PT) AFVALVALORISATIE (AV) MARKT EN KETEN (MK) MANAGEMENT E2 (MT) PS01 Afvalpreventie PT01 Grondstofvervanging AV01 (PT07) Productafdanking MK01 Optimalisatie Total Costs / Total Value MT01 E2 in managementvisie PS02 Luchtemissies PT02 Materiaalbesparing AV02 Afvalscheiding MK02 Ketensamenwerking MT02 Aanstelling E2-verantwoordelijke PS03 (Afval)water PT03 Verbetering procesefficiëntie AV03 Samenwerking op bedrijventerrein MK03 Kansen/risico-analyse bestaande klanten MT03 E2-activiteitenplan PS04 Energie PT04 (PS08) Optimalisatie distributie MK04 Kansen-analyse potentiële klanten MT04 Monitoring E2-prestatie PS05 Geluidshinder PT05 Optimalisatie productgebruik MK05 Product-dienst-combinaties MT05 Opleidingen en instructies PS06 Geurhinder PT06 Optimalisatie levensduur MK06 Groene marketing MT06 Interne communicatie PS07 Verpakkingen PT07 Optimalisatie productafdanking MT07 Externe communicatie PS08 Transport PT08 Optimalisatie functievervulling MT08 Integratie E2 in O&O MT09 Groen aankopen MT10 Certificatie milieuzorg

75 2.6. Duurzaam aankopen

76 Duurzaam aankopen – wat is het?
“Het toepassen van milieu- en sociale/ethische aspecten in alle fasen van het aankoopproces zodat dit leidt tot de daadwerkelijke levering van producten en diensten die aan deze aspecten voldoen.” Verantwoordelijkheid nemen voor gevolgen van eigen handelen in keten Onderdeel van professionalisering van de aankoop Duurzaam aankopen is niet altijd duurder Duurzaam aankopen staat niet los, maar is onderdeel van het aankoopbeleid

77 Prioritaire productgroepen binnen het Vlaams actieplan duurzame overheidsopdrachten
Dienstvoertuigen Werk- en beschermkledij Kantoormateriaal Schoonmaakproducten Kantoorgebouwen duurzaam hout Voeding Elektriciteit Onderhoudsdiensten Drukwerk Hardware Kantoormeubilair Schoonmaakdiensten + Stimuleren van voorraadgebruik en hergebruik van materiaal.

78 Naar het voorbeeld van Nederland?
“De ministerraad heeft ingestemd met een aantal internationale sociale criteria voor duurzaam inkopen. De sociale criteria zijn een aanvulling op de al eerder dit jaar vastgestelde milieucriteria. De rijksoverheid gaat per 1 januari 2010 voor 100 procent duurzaam inkopen. De sociale criteria zullen bestaan uit het toepassen van de mensenrechten en de vier fundamentele normen (bv. bescherming tegen kinderarbeid en discriminatie) van de internationale arbeidsorganisatie ILO bij alle aankopen van de overheid. Aanvullende ILO-normen (redelijke werktijden, veilige werkplek, leefbaar loon) en de fair trade-norm voor een eerlijke prijs zullen voor een nader te bepalen beperkt aantal producten gaan gelden. Dit zullen producten zijn waarvoor een keteninitiatief, zoals Max Havelaar, bestaat. Aan leveranciers zal worden gevraagd deze normen te onderschrijven en naar vermogen in de internationale productieketen te gebruiken. Transparantie van het ketenbeheer door de leverancier is het uitgangspunt. Klachten uit de maatschappij over vermeende onvoldoende inspanning bij naleving van de normen kunnen bij de opdrachtgever worden ingediend.”

79 Duurzaam aankopen: twee invalshoeken
Standpunt van de aankoper (bij een overheid of bedrijf) Standpunt van de (duurzame) leverancier

80 Stappenplan duurzaam aankopen
STAP 1: Inventariseer relevante leveranciers: kijk welke producten of diensten u duurzaam wil inkopen en prioriteer aan de hand van: Mate van invloed Omvang van de aankoop (€) Aandacht tot dusver/bedrijfsbeleid Complexiteit MVO-relevantie -> Prioriteringsmatrix duurzaam aankopen

81 Stappenplan duurzaam aankopen
STAP 2: Stel een gedragscode of criteria op voor inkoopbeleid: aan welke criteria moeten de leveranciers van producten en diensten voldoen? U kunt de criteria zelf baseren op internationale normen op het gebied van milieu of arbeidsomstandigheden. Of u kunt aansluiten bij bestaande initiatieven.

82 A/ Criteria – enkele inspiratiebronnen
Beoordelingsinstrument Beschikbare criteria op: Labels

83 = berekeningsmodel in de vorm van een softwaretoepassing, waarmee een organisatie kan meten hoe goed zij presteert op het vlak van milieuverantwoorde consumptie en productgebruik

84 Wat heeft de gebruiker eraan?
Huidige en toekomstige aankopen beoordelen of vergelijken met aankopen uit het verleden Producten vergelijken - “What if”-analyses Voorbeeld- en rapportagefunctie (grafiek en PDF-fiches) Gebruik criteria in bestekken en bij de beoordeling van offertes Sensibilisatie van de gebruiker: inzicht in milieucriteria en gebruikstips Naast productgroepen staat PDF met “overzicht vragen en antwoorden”. Doel: vooraf informatie verzamelen voorleggen aan leveranciers meesturen met bestekken en gebruiken bij beoordeling offertes Sensibilisatie: ook leverancier en niet alleen door aanbevelingen ook door volgorde antwoorden

85 Voor welke producten? Kantoormaterialen (schrijfmateriaal, papierwaren, correctiemiddelen, lijmen, plakband, inbindsystemen, mappen, archiefdozen, inktpatronen, potloodslijpers, gommen, meetlatten, rekenmachines, computers en laptops, printers, faxen, scanners, kopieer- en multifunctionele apparaten) Schoonmaakmiddelen (textielwasmiddelen, wasverzachters, allesreinigers, vloerreinigers, schuurmiddelen, ruitenreinigers, sanitairreinigers, vaatwasmiddelen, tapijtreinigers) Elektrische en elektronische apparaten (wasmachines, wasdrogers, koelkasten, koffiezetapparaten, warmedrank-automaten, drinkwaterfonteinen en waterdispersers, stofzuigers, rookmelders, individuele ventilator/airco, telefoons en GSM’s, beamers, elektrische kookplaten, handendroogsystemen, fototoestellen, waterkokers) Actualisatie bestaande elektrische apparaten onder de productgroep kantoorartikelen (kopieer- en multifunctionele apparaten, deskcomputers, laptops, printers/faxen/scanners)

86 Voorbeeld papier: aanbevelingen

87 Overzicht grafiek & Preventie / Afvalstoffenbeheer

88 www.milieukoopwijzer.be Wat? Website met milieusparend aankoopadvies
Concrete productinformatie voor 7 productgroepen Inhoudelijk luik: rangorde op basis van wetenschappelijke milieucriteria Praktisch luik: verkrijgbaarheid Waarom? Helder, toegankelijk en vlot actualiseerbaar instrument om een milieuverantwoorde aankoop mogelijk te maken van de meest gebruikte producten

89 Rangorde

90

91 Lidstaten: 30% groene aankopen tegen 2010, 50% tegen 2015
Lokale administraties: 20% tegen 2010, 50% tegen 2015

92 'GPP Training Toolkit’ Een handleiding voor de opmaak van een actieplan milieuverantwoorde aankopen en een overzicht van de juridische context van milieuverantwoorde overheidsopdrachten. Productgroepfiches voor enkele productgroepen, met suggesties per productgroep welke criteria in het bestek kunnen worden opgenomen. De fiches bevatten ook een indicatie van de gevolgen die de milieuverantwoorde aankoop op de kostprijs van de opdracht kunnen hebben. Deze fiches bestaan voor de productgroepen papier, schoonmaakproducten, ICT-materiaal, bouwsector, transport, meubilair, elektriciteit, voedsel en catering, textiel, tuinonderhoud en materialen voor de medische sector.

93

94 Labels en keurmerken Pro’s:
Complexe info samengevat, waardoor snelle keuze mogelijk Sommige onafhankelijk gecontroleerd Marktonderscheiding voor de producent Knelpunten: onvoldoende bekendheid, te veel logo’s en labels, beperkt aanbod, duur voor producent

95 Het ecolabel: 300 producten in België, 2000 in Europa

96 FSC (Forest Stewardship Council)
Hout afkomstig uit duurzaam beheerde bossen en plantages Beantwoordend aan sociale, economische, ecologische en culturele noden van de huidige en toekomstige generaties Hout en behandeld hout Gids:

97 B/ Gedragscodes Bestaande internationale standaarden en nomen met betrekking tot milieumanagement en arbeidsomstandigheden als ISO (milieu en duurzaamheid), ISO (MVO). Of UN Global Compact, OHSAS 18001, enz. Of bestaande gedragscodes als BSCI ( voor retailers, Fair Wear ( of voor de kledingindustrie, ed.

98 Stappenplan duurzaam aankopen
STAP 3: Check toeleveranciers: als u de criteria heeft vastgesteld, dan kunt u toeleveranciers langs de meetlat leggen. Vraag ze om uw inkoopcode te ondertekenen of te verklaren hoe ze aan uw opgelegde criteria voldoen. STAP 4: Breng verbeteringen aan: u kunt uw toeleverancier vragen de criteria te verscherpen. Zo nodig kunt u besluiten een leveranciersonderzoek te houden met een controle op locatie. STAP 5: Stoppen of doorgaan? Maak van tevoren afspraken over de mogelijke consequenties van uw beleid. Stimuleert u uw leveranciers zich te verbeteren of moet het contract worden beëindigd?

99 Duurzaam aankopen: talloze mogelijkheden
Bv.: catering, relatiegeschenken, schoonmaakmiddelen, wagens, kantoormeubilair, kantoormateriaal, bloemen, textiel, draagtassen, bouwmaterialen, enz.

100 En als leverancier? Niet wachten op de overheidscriteria voor duurzaam aankopen, maar: Anticiperen op duurzaamheid; op alle niveaus! Marketeren van duurzaamheid; de overheidsaankopers al informeren over uw duurzaam producten/dienstenaanbod!

101 Slotvraag: “does it pay to be green?”
Geen Yes / No antwoord (want afhankelijk van diverse factoren) Toch zijn er bewijzen van: 1) Bedrijfswinsten (nieuwe markten en besparingen) 2) Fiscale winsten (green taxes) 3) Reputatiewinsten (positief imago) “ A market shift is taking place; it will change business, it will change supply chains” (Professor Hoffman, US)

102


Download ppt "Opleiding Duurzaam = gewoon doen!"

Verwante presentaties


Ads door Google