Welkom Publiekslezing Longaandoeningen 17 november 2016.

Presentatie over: "Welkom Publiekslezing Longaandoeningen 17 november 2016."— Transcript van de presentatie:

1 Welkom Publiekslezing Longaandoeningen 17 november 2016

2 Voorstellen Greet Vonk Physician Assistant Longgeneeskunde

3 Programma publiekslezing
19.45 uur Lezing longartsen H. van Straalen en A. Braam ‘Medisch dossier: longaandoeningen’ 20.30 uur Pauze - Informatiemarkt en vraagtafels 20.45 uur Lezing longverpleegkundigen Tina van de Koppel en Theodora Vastenburg ‘Longaandoeningen. Hoe ga ik ermee om?’ 21.00 uur Lezing fysiotherapeut Jan van Poortvliet ‘Bewegen’ 21.15 uur Afsluiting publiekslezing

4 H.G.M. van Straalen en A.W.E. Braam
Longartsen in het Beatrixziekenhuis

5 COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease Verzamelnaam

6 COLZ Chronisch Obstructieve Long Ziekte Verzamelnaam

7 COPD en astma Overeenkomst:
Ontstoken luchtwegen met luchtwegvernauwing als gevolg waardoor benauwdheid Verschillen: COPD komt door roken, astma niet Ander soort ontstekingscellen Bij astma vaak allergie Bij astma kan de luchtwegvernauwing sterk wisselen in de tijd en kan de longfunctie helemaal normaal zijn op goede momenten. Bij COPD wordt de longfunctie niet meer normaal (en verslechtert vaak verder) COPD bij > 40 jaar, astma alle leeftijden

8 COPD en astma

9 COPD Hoe wordt de diagnose COPD gesteld? klachten roken
longfunctie-onderzoek verschillende stadia (van licht naar zeer ernstig) Overlap met emfyseem/ astma Wat gebeurt er in de longen en het lichaam? Behandeling

10 COPD Chronische ontsteking- progressief- gaat niet meer over
Klachten ontstaan door schadelijke stoffen zoals roken (90%) en industrieel verontreinigde lucht (10%) COPD meestal bij mensen ouder dan 40 jaar Eén van de ziektes met hoogste sterfte Aantal patiënten met COPD stijgt nog steeds

11 Emfyseem ‘Uitgerekte longen’ – ‘ slappe ballon’
Na een uitademing blijft er teveel lucht achter in de longen Bij inspanning wordt dat nog erger  ‘dynamische hyperinflatie’ Longblaasjes kapot Gevolg van roken; soms erfelijk door ontbreken van enzym; soms door beroep Minder oppervlak om zuurstof op te nemen en koolzuur af te geven

12 COPD / emfyseem

13 COPD / emfyseem

14 COPD / emfyseem Het verlies van longblaasjes zorgt voor afname van het O2opnemend en CO2 afgevend vermogen van de long

15 COPD / emfyseem

16 COPD / emfyseem

17 Overlap COPD/ emfyseem/ astma

18 Diagnose Klachten: hoesten/ slijm opgeven/ piepen/ kortademig (vooral bij inspanning maar soms ook in rust) bij rookvoorgeschiedenis Longfunctie Stadium COPD: gebaseerd op combinatie van de uitademingsstoornis bij de longfunctie-meting en de klachten: stadium I is licht en IV is zeer ernstig

19 Longfunctie

20 Longfunctie

21 Longfunctie

22 Stadia

23 Longfalen: zuurstof niet meer erin & koolzuur niet meer eruit

24 COPD/ emfyseem & elasticiteit

25 Elasticiteit

26 Verlies elasticiteit

27 COPD: niet alleen longen aangedaan
Net al paar plaatjes getoond van ontsteking en verlies van steunweefsel. De ontsteking zit niet alleen in de long maar helaas doet het hele lijf mee

28 COPD: longen & spieren

29 COPD/ emfyseem Over de ondervoeding straks meer

30 COPD: longen & spieren & hart

31 COPD: longen & spieren & hart & botten

32 COPD: longen & spieren & hart & botten & nog meer

33 COPD: longen & spieren & hart & botten & nog meer

34

35 Dynamische hyperinflatie: ”opgeblazen”

36 Dynamische hyperinflatie: ”opgeblazen”

37 Dynamische hyperinflatie: ”opgeblazen”

38 Dynamische hyperinflatie: ”opgeblazen”

39 Dynamische hyperinflatie: ”opgeblazen”

40 Dynamische hyperinflatie: ”opgeblazen”
Door het steeds verder “opblazen” van de long en toename van de lucht in de long die er niet meer uit kan: middenrif gaat naar beneden ribben staan in inademingsstand toename gevoel van benauwdheid. Vooral bij inspanning, maar kan ook in rust

41 Roken = verslavingsziekte
COPD & roken Roken = verslavingsziekte verslaving

42 COPD

43 COPD

44 COPD

45 Behandeling: erger voorkómen
Stop roken Dieet Bewegen Medicijnen/ zuurstof

46

47 Vragen

48 Longarts in het Beatrixziekenhuis
Slaapapneu syndroom A.W.E. Braam Longarts in het Beatrixziekenhuis

49 Wat is slaapapneu? Het regelmatig tijdelijk stoppen van de ademhaling tijdens de slaap

50 Slaapapneu syndroom: OSAS
Obstructief - Obstructie of afsluiting in het keel-neus gebied Slaap Ontstaat tijdens slapen Apneu - Optreden van ademstops Syndroom - Combinatie van symptomen

51 Wat is OSAS? Onderbrekingen van de ademhaling Verstoring van de diepte en de kwaliteit van de slaap Klachten overdag Ademstops (apneu’s) worden meestal niet opgemerkt tijdens de slaap

52 OSAS, welke klachten? ✓ Vermoeidheid en/of slaperigheid overdag
✓ Snurken ✓ Concentratie stoornissen ✓ Hoofdpijn ‘s ochtends ✓ Vaak plassen ‘s nachts ✓ Wakker worden met het gevoel te stikken ‘s nachts ✓ Partner die het stoppen van de ademhaling ‘s nachts opmerkt

53 Snurken en OSAS komt samen voor maar is niet hetzelfde
Snurken zonder OSAS Snurken met OSAS Patiënt zelf heeft er geen last van dus geen klachten overdag Is niet gevaarlijk voor de patiënt Hinderlijk voor de partner Behandeling is medisch niet noodzakelijk maar kan overwogen worden indien sociaal hinderlijk Naast snurken ook andere klachten overdag Behandeling is nodig afhankelijk van de ernst van de OSAS

54 Hoe constateer je OSAS?

55 Hoe constateer je OSAS? Tijdens de nacht meten van: De ademhaling
Het zuurstofgehalte De adembewegingen van de borstkas en de buik De beenbewegingen De houding Eventueel extra te meten: De diepte en de kwaliteit van de slaap

56 Hoe constateer je OSAS?

57 Hoe constateer je OSAS?

58 Hoe constateer je OSAS?

59 Wanneer zijn de resultaten afwijkend?
De maat is het gemiddelde aantal ademstops per uur: apnoe- hypopnoe index (AHI). Normaal < 5 uur Licht afwijkend uur Matig afwijkend uur Ernstig afwijkend > 30 uur Het aantal ademstops zegt niet alles over de ernst van de klachten; slaperigheid overdag. De zwaarste optie in combinatie geldt!

60 Waarom OSAS behandelen?
Om de klachten overdag te verbeteren Omdat een onbehandeld OSAS op de lange termijn een verhoogde kans geeft op hart- en vaatziekten

61 Life-style Wat kunt u zelf doen: Overgewicht behandelen/ vermijden
Niet roken/ stoppen met roken Houding Zorgen voor algemene maatregelen voor een goede ‘slaap hygiëne’

62 Goede slaaphygiëne Gaan slapen en opstaan op vaste tijden
Comfortabele slaapkamer: Voldoende verduisterd, geen lichtgevende voorwerpen (schermen/ displays) Geluidsarm Aangename temperatuur Koffie en thee alleen gedurende de ochtend Geen alcohol na de middag Niet roken, vooral niet ‘s avonds In de uren voor het slapen gaan beeldschermen vermijden (smartphone, tablet, e-book).

63 OSAS behandeling

64 OSAS behandeling MRA UPPP (Uvulo Palato Pharyngo Plastiek)
Wat is een ZPP ingreep Een ZZP ingreep is in feite een variant op de UPPP ingreep met als verschil dat bij een ZPP ingreep de keelamandelen al niet meer aanwezig zijn.

65 OSAS behandeling CPAP Open houden van de luchtwegen continu verhoogde luchtdruk in de luchtwegen Druk wordt toegediend via een masker op de neus, mond of mond en neus Meest effectieve behandeling zeker bij ernstige slaap apnoe (AHI > 30/uur)

66 OSAS in het Beatrixziekenhuis
Verwijzing via huisarts of specialist binnen het ziekenhuis: Bij snurken zonder verdenking op OSAS: Verwijzing naar KNO-arts Deze verricht meestal ook een slaaponderzoek thuis om OSAS uit te sluiten Bij verdenking op OSAS: Verwijzing naar Longarts Bloedonderzoek Op indicatie röntgenonderzoek borstkas, longfunctie. Slaaponderzoek thuis in de meeste gevallen afdoende. Bij twijfel over slaaponderzoek volgt een 2e meer uitgebreid slaaponderzoek in het ziekenhuis ✓ Bij verdenking op OSAS: Verwijzing naar longarts Onderzoeken om evt. andere oorzaken voor moeheid te vinden: bloedonderzoek: schildklierfunctie, bloedarmoede Op indicatie rontgenonderzoek van de borstkas, longfunctie: astma of COPD. Slaaponderzoek: Poliklinisch thuis, in de meeste gevallen afdoende Bij twijfel over slaaponderzoek volgt een 2e meer uitgebreid slaaponderzoek in het ziekenhuis

67 OSAS in het Beatrixziekenhuis: wie doet wat? (1)
Longarts: Beoordeelt samen met longfunctie laboranten slaaponderzoeken om de ernst van het slaap-apneu vast te stellen. Stelt indicatie voor behandeling met CPAP KNO-arts: Beoordeelt de mond en keelholte Voldoende eigen tanden voor ‘snurkbeugel’ (MRA) Uitsluiten structurele afwijkingen Eventueel inspectie onder narcose om te zien waar de apneu optreedt en om in te schatten of een MRA voldoende effectief is

68 OSAS in het Beatrixziekenhuis: wie doet wat? (2)
Kaakchirurg: Beoordeelt de staat van het gebit Laat zo nodig een MRA op maat aanmeten Neuroloog: Beoordeelt samen met de KNF-laboranten het slaapgedeelte van de klinische slaaponderzoeken Behandelt zo nodig restless legs syndroom (rusteloze benen) Denkt mee als moeheid/ slaperigheid niet verklaard wordt door OSAS

69 OSAS in het Beatrixziekenhuis; wie doet wat? (3)
Alle patiënten van het Beatrixziekenhuis worden besproken tijdens het Multidisciplinair overleg (MDO) OSAS

70 Informatie over slaap apneu

71 Vragen

72 Pauze Vraagtafels Informatiemarkt
Rivas Leef& (met hulpmiddelen voor longaandoeningen) Informatiecentrum (informatie over o.a. patiëntenverenigingen) Vivisol Expertisecentrum Voeding en Leefstijl Stoppen met roken polikliniek Fysiotherapie / longrevalidatie Medisch maatschappelijk werk Longfonds