Cultuureducatie in het MBO Anne Marie van Rooijen Programmamanager  MHBO Commercieel / Journalistiek & Communicatie  LB (LOB en BS)

Presentatie over: "Cultuureducatie in het MBO Anne Marie van Rooijen Programmamanager  MHBO Commercieel / Journalistiek & Communicatie  LB (LOB en BS)"— Transcript van de presentatie:

1 Cultuureducatie in het MBO Anne Marie van Rooijen Programmamanager  MHBO Commercieel / Journalistiek & Communicatie  LB (LOB en BS)

2 Wie ik ben en waar ik vandaan kom Anne Marie van Rooijen Werkzaam bij Mbo Utrecht: MHBO Commercieel – MBO plus programma, voorbereidend op HBO richting Journalistiek & Communicatie en Commerciële Economie Programmamanager Journalistiek & Communicatie Programmamanager LB: Loopbaan en Burgerschap Docent psychologie, sociologie, communicatieleer Mijn achtergrond: – Universiteit voor Humanistiek te Utrecht – Psychiatrisch verpleegkundige te Utrecht – Vrouwenhulpverlening

3 Wat kan U verwachten de komende 30 minuten Wat is MBO – ROC? Populatie van MBO Herziening Kwalificatie Dossiers per augustus 2016 Waar zitten mogelijkheden binnen het MBO voor Cultuur educatie? – Wat is LB: paraplu voor BS (burgerschap) en SLB (studie loopb…) – De inrichting van LB bij mijn opleiding MHBO Commercieel Voorbeelden van lesuitwerkingen BS en SLB

4 Wat is MBO: Middelbaar Beroeps Onderwijs Geen eenduidig begrip: – Van MBO naar ROC: regionale opleiding centra – Inmiddels steeds vaker weer vervangen door oorspronkelijke benaming: MBO – Verschillende niveaus: Entree-opleiding (niveau 1) bereidt jongeren voor op niveau 2, speciaal voor jongeren zonder diploma op VO-niveau, duurt 1 jaar Niveau 2: basisberoepsopleiding, duurt 1 a 2 jaar. Leerlingen leren uitvoerende werkzaamheden te verrichten waarbij duidelijke aansturing vereist is. Niveau 3: de vakopleiding, duurt 2 a 3 jaar. Leerlingen leren zelfstandig werkzaamheden uit te voeren. Niveau 4: de middenkaderopleiding, duurt max 3 jaar. Gericht op zelfstandig werken en verantwoordelijkheid dragen. Ook mogelijkheid tot doorstroom op het HBO

5 Populatie op het MBO Populatie is van een aantal factoren afhankelijk: grote stad of een plattelandsomgeving. de randstad of bijvoorbeeld Leeuwarden. niveau 2 of niveau 4: de onderkant van de samenleving is ruimer vertegenwoordigd bij niveau 2. opleiding Zorg & Welzijn of opleiding scheepsbouwtechniek. sommige mbo’s mogen een selectie aan de poort hanteren. sommige opleidingen trekken alleen specifiek geïnteresseerden (denk aan Dans of houtbewerking) sommige opleidingen worden gekozen omdat … vrienden, de mentor adviseerde.. enz: economie, handel of welzijn

6 Zorg en onderwijs: relatief veel problemen Schoolplicht maakt dat leerlingen niet weggestuurd kunnen worden: als school heb je behalve de educatieve en vormende opdracht ook een zorgplicht ten aanzien van alle leerlingen; Vangnet van het onderwijs: iedereen heeft een kwalificatieplicht. Men spreekt hier ook wel van afstromen….. Van Havo naar Mavo; Onderkant van de samenleving sterk vertegenwoordigd op het mbo met alle gevolgen van dien zoals schuldenproblematiek, gezinnen met geweldsproblematiek, psychiatrische problematiek; Samenwerking met Leerplicht, jeugdreclassering en Buurtteams is regulier onderdeel van de onderwijstaak.

7 Herziening Kwalificatie Dossiers in het MBO 1.Onderwijsaanbod gericht op de generieke vakken: Waaronder LB en dus ook BS 2.Beroepspecifieke vorming ondergebracht in Basiskerntaken en Profiel kerntaken: 3.Keuzedelen: een vastgesteld deel van elke opleiding bestaat uit Keuzedelen.

8 Culturele ontwikkeling in het MBO Mogelijkheden om kunst en cultuur te implementeren in mbo-onderwijs: – Binnen de keuzedelen – Binnen LB, zowel binnen de lijn van Burgerschap als van Studie loopbaanontwikkeling. Binnen LB ligt de nadruk op socialisatie: Binnen de opleiding MHBO Commercieel liggen de mogelijkheden voornamelijk binnen LB.

9 De inrichting van LB Waarom LB (Loopbaan en Burgerschap)? De minister heeft 5 domeinen bepaald, of eigenlijk twee: 1.studieloopbaan-ontwikkeling (SLB) 2.burgerschap in vier domeinen: A.Politiek juridisch domein B.Economisch domein C.Sociaal Maatschappelijk domein D.Vitaal domein Hier is het volgende aan toegevoegd: – Kritisch denken is een belangrijke vaardigheid voor burgerschapsparticipatie Aldus de minister van onderwijs Jet Bussemaker

10 Wat is het probleem? In tegenstelling tot de andere onderwijsgebieden heeft de minister aan LB geen niveau-eisen gesteld ter afronding. – Er dient alleen ontwikkeling aangetoond te worden Die ontwikkeling wordt dan gekoppeld aan het idee van een portfolio maar ook dat is niet verplicht. – Er zijn wel ontwikkelingen gaande hier meer eisen in te formuleren. Nieuwe term binnen LB: LOB – Loopbaan Ontwikkeling Begeleiding. De gedachte hierachter: – Het gehele onderwijs dient zodanig ingericht te zijn dat motivatie telkens als motor geactiveerd wordt. Relatie tussen theorie en praktijk aanscherpen, maatwerk, context- gericht leren. Hierbinnen is veel ruimte voor onderwijs-vernieuwend denken.

11 Burgerschap (BS) BS dreigt regelmatig het sluitstuk te zijn op de begroting: – Er zijn geen eisen geformuleerd op het gebied van competenties van de BS docent – Er zijn geen geoormerkte uren bepaald voor BS – Er is geen vastgesteld programma Met als risico de volgende situatie: – Welke docent heeft uurtjes over? – Wie heeft nog een leuk ideetje? – Hoe vullen we de uurtjes op in een toetsweek? – Wat laten we de leerlingen doen tijdens de ‘ophok-uurtjes’?

12 Het lesprogramma BS Educatieve uitgeverijen zijn hierop ingesprongen en hebben onderwijsprogramma’s ontwikkeld en in de verkoop gezet. Deze programma’s voldoen niet altijd aan de verwachtingen: – Ze sluiten niet aan bij de specifieke beroepsopleiding en daarmee ook niet bij de interesse en leefwereld van de leerling; – Er zijn geen bekwame docenten die het programma moeten uitvoeren en begeleiden, de BS-uurtjes gaan veelal naar docenten wiens taakbrief ruimte biedt Er is namelijk nooit bepaald welke opleiding een docent BS moet hebben, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de docent wiskunde, marketing, verpleging enz – De programma’s die ontwikkeld zijn door de uitgeverijen neigen regelmatig moralistisch te zijn en zijn daarmee zelfs expliciet politiek correct.

13 Ons BS programma Eerste jaar: een algemeen programma waarbij alle vier de domeinen aan de orde komen. Vastgestelde kaders voor het hele jaar met ruimte voor actuele aanpassingen. Tweede jaar: BS programma wordt ingevuld aan de hand van thema’s die bij het beroep passen. Nadruk ligt nog steeds op persoonlijke ontwikkeling. Voorbeelden zijn: – Journalistiek en ethiek – MVO en bedrijfsethiek – Reclame en verantwoordelijkheid Derde jaar: ruimte voor verdieping en meer aandacht voor filosofische onderbouwing. Het beroepsperspectief wordt meer benadrukt.

14 Morele dilemma’s Kenmerkend aan BS is het herkennen van- en leren omgaan met- morele dilemma’s. Belangrijke processen hierin zijn: – Ontdekken van de eigen moraliteit en hoe deze tot stand is gekomen (socialisatie) – Ontdekken van een andere moraliteit: interesse voor andere culturen – Analyseren van de eigen perceptie: onderscheid kunnen maken in waarden en normen – Herkennen van een moreel dilemma: oefenen met perspectieven, wederom aan de hand van het onderscheid waarden – normen – Jezelf onder woorden willen en kunnen brengen: woorden vinden bij wat voor jou belangrijk is.

15 Kritisch denken betreft een vaardigheid Wat is er nodig om kritisch denkvermogen te ontwikkelen? – Besef dat kennis vereist is alvorens kritisch te kunnen denken – Vragen kunnen stellen aan jezelf en de ander – Empatisch vermogen: jezelf willen en kunnen verplaatsen in andere levens – Taal ontwikkelen die de eigen innerlijke wereld weet te ontsluiten waardoor deze deelbaar wordt met de omgeving – Uitroeptekens kunnen omzetten in vraagtekens – ….? – Hier liggen mogelijkheden voor Cultuur educatie….

16 Relatie Cultuur educatie en BS Creatief schrijven en gebruik van literatuur/Roman Films waarin culturele thema’s behandeld worden – Dat kan ook theater zijn… Muziek aansluitend bij culturele aspecten Ford van de democratie als voorbeeld: een creatieve uitwerking van historisch belangrijke kennis waarbij een inspirerend appel gedaan wordt op de persoonlijke context Voorbeeld van creatieve toepassing: – Opdracht staat in het teken van het economisch domein met aandacht voor consumentisme. De opdracht was het ontwikkelen van een informatieproduct (poster) die oproept tot consuminderen.

17 Kunst en BS, een simpel voorbeeld: opdracht was een poster ontwerpen die oproept tot consuminderen

18 LES S STO P IS Less is BETTER Tegen dierlijk bont OVERCONSUM ING & ANIMAL CRUELTY

19 OP = OP zolang de voorraad strekt! Samen moeten wij minder consumeren!

20 Voorbeelduitwerkingen van huidig programma BS Eerste jaar elke periode een domein: verhouding tussen theorie, zelf ontdekken & doen en audio-visueel materiaal. – Politiek: informatie over politieke systemen, bezoek Ford van de Democratie, kijken van de film Die Welle, eigen presentatie laten maken over een maatschappelijk thema, ingezonden brief laten schrijven. – Religie: tijdsbalk van religieuze ontwikkeling, informatie over verschillende stromingen, expliciet aandacht kerkscheuring, humanisme plaatsen in de Renaissance met aandacht voor ontwikkelingen binnen de schilderkunst, interview met ouders over eigen opvoeding. Diverse producten waarmee een portfolio opgebouwd wordt.

21 BS programma 2 e jaar Introductie op morele reflectie: Diverse opdrachten: – Moreel beraad: eigen moreel dilemma bespreken volgens de incidentmethode – Moreel onverantwoorde reclame opzoeken en beargumenteren met een alternatief advies – Uitwerken van een persoonlijk moreel dilemma volgens een gestructureerd analysemodel

22 BS programma 3 e jaar Afhankelijk van de opleiding uitsplitsing, MVO staat centraal: – Marketing: koppeling aan beroep. Films die aandacht besteden aan MVO, marketingbeleid. – Journalistiek & Communicatie: https://vimeo.com/30223127 impact van beeldmateriaal en direct ook goed voor Engels aangezien documentaire niet ondertiteld is https://vimeo.com/30223127 Boek Het zijn net mensen van Joris van Luyendijk Eindopdracht: onderzoek bij een zelfgekozen bedrijf naar de omgang met MVO waarin alle behandelde theorie een rol heeft.

23 Voorbeelden van onderwijsvormen binnen SLB Art meets school meets you: creatieve uiting die vorm geeft aan beeld van de opleiding en/of beroepsveld Verbeeldingsopdrachten: – Brief uit de toekomst – Winkel van Sinkel: ruilen Zomergasten: wie ben jij? - aan de hand van minimaal twee fragmenten of filmpjes Leerbiografie: levenslijn in tijdsbalk en belangrijke momenten mbt ontwikkeling aangeven. – Door andere vormen en kleuren toe te passen jezelf verrassen.