Democratie in Nederland Ja, het werkt, maar zou het (nog) beter kunnen? 6 april 2016, Outger Baron.

Presentatie over: "Democratie in Nederland Ja, het werkt, maar zou het (nog) beter kunnen? 6 april 2016, Outger Baron."— Transcript van de presentatie:

1 Democratie in Nederland Ja, het werkt, maar zou het (nog) beter kunnen? 6 april 2016, Outger Baron

2 Aanleiding tot het onderwerp Onderzoek wederopbouwperiode Santpoort Roep om morele herbewapening 1945 Van het één kwam het ander Mooi toeval, referendum vandaag

3 Inleiding tot discussie Definities Democratie Hoe wordt democratisch gehalte gemeten? Nuances inrichting democratie Repertoires en sleutelconcepten Het Nederlandse model discussie

4 Definities van “Democratie” Letterlijk: “het volk regeert” Maar: eerste hit op Google: 25 stuks, niet gelijkluidend. En nog vele andere! 7 algemeen, 12 parlementair, 3 combi, 3 flut Zoveel hoofden, zoveel zinnen “democratie” valt niet eenduidig te definiëren, er bestaat geen blauwdruk, het is meer een filosofische discussie. Één voorbeeld

5 Consensus over uitgangspunten in 2016? (1) www.washingtonpost.com 23 juni 2015 over het meten van het democratisch gehalte, www.washingtonpost.com Minstens 4 “meet” instituten Ranglijst van Noorwegen tot Noord-Korea, ca 170 landen 4 categoriën

6 Consensus over uitgangspunten in 2016? (2) 1.Burgerparticipatie in besluitvorming 2.Alle burgers zijn gelijkwaardig, ze hebben grondrechten (UVRM) 3.Geheim 4.Onafhankelijke rechtspraak (trias politica)

7 Inrichting democratie alg. Vele nuances Kiesrecht Kiesstelsel Directe of vertegenwoordigende democratie

8 Kiesrecht historie NL 1805-1887censuskiesrecht mannen 1887-1917attributief kiesrecht mannen 1917algemeen mannenkiesrecht 1919algemeen vrouwenkiesrecht Tot 1970opkomstplicht Vanaf 1972kiesrecht vanaf 18 jaar

9 kiesstelsels Evenredige vertegenwoordiging Meerderheidstelsels, evt. via districten Directe en getrapte verkiezingen Enkele of meervoudige kamers Frequentie van verkiezingen

10 Direct of vertegenwoordigend Directe democratie, uitsluitend middels volksvergaderingen en bindende referenda, bestaat niet meer op niveau van landen, hier en daar nog in kleine gemeenschappen, en/of over speciale onderwerpen. Eerste aanzet: Athene 509-322 vChr. (eigenlijk timocratie) Vertegenwoordigende, parlementaire democratie (meest voorkomende vorm), particratie Combinatie van direct en parlementair, bijv. Zwitserland, California.

11 Participatie is de basis Participatie is de basis, onwetendheid en apathie worden als verontrustend ervaren Of: twijfel over bekwaamheid van burgers valt niets aan te doen Of: breng de burger bekwaamheid bij En als je de burger bekwaamheden moet bijbrengen: welke bekwaamheden dan, door wie, en hoe?

12 Roep om opvoeding 1917-1919algemeen kiesrecht, veel stemmers 1945roep om saamhorigheid (verzuiling stond in de weg van democratie) Vanaf 1970-1980 opkomst individualisme, afnemende sociale cohaesie Balkenendeoproep Normen en Waarden Wie voedt de burger op?

13 Verschuivende ideeën, democratische “repertoires”en sleutelconcepten Diversiteit19 e eeuw tot ca.1960 Saamhorigheidbegon in 1945 Disciplineringidem Libertair1960-1990 Politisering1970 tot heden

14 Model democratie in NL 2016 Algemeen mannen- en vrouwenkiesrecht vanaf 18 jaar, geen opkomstplicht 2 kamers, parlementaire democratie, met mogelijkheid tot correctief raadgevend referendum (zie vandaag) 2 e kamer, evenredige vertegenwoordiging, directe verkiezingen, geen districten, lage kiesdrempel 0,67%, veel fracties 1 e kamer: getrapte verkiezing, niet gelijktijdig met 2 e kamer verkiezing

15 Gebruikte bronnen Parlement.com Proefschrift Wim de Jong, Nijmegen 2014 “Van wie is de Burger” www.graphics.eiu.com, freedomhouse.org + 2 www.graphics.eiu.com Wikipedia, over diverse onderwerpen NRC, de Correspondent Jos Verhulst/Arjen Nijeboer over bindend referendum www.dnjansen.eu over het Zwitsers model www.dnjansen.eu www.democracy-international.org (directe democratie) www.democracy-international.org www.athene.antenna.nl/Archief/NR01-Athene/01- volks.html (over directe democratie in Athene ca.500BC) www.athene.antenna.nl/Archief/NR01-Athene/01- volks.html

16 discussievragen Algemene vraag: Ons model democratie werkt, maar zou het beter kunnen? Vragen op onderdelen: 1. Hebben we twee kamers nodig? 2. Past een niet-bindend correctief referendum in ons model? 3. Zou een bindend referendum in ons model passen? 4. Wat vindt u van particratie?