Mode Onderzoek jak 1880 Friese streekdracht

Presentatie over: "Mode Onderzoek jak 1880 Friese streekdracht"— Transcript van de presentatie:

1 Mode Onderzoek jak 1880 Friese streekdracht
Kostuummuseum "De Gouden Leeuw" in Noordhorn familie Pilat

2

3

4 Jak 1880, waarschijnlijk Fries, dagelijks kledingstuk gedragen door de vrouw van wat rijkere arbeider. Heel netjes gemaakt. Stof: wollen damast en voering van molton en linnen, katoenen garen.

5

6

7

8

9

10 Het snel opkomende railverkeer in de tweede helft van de 19e eeuw vormde na verloop van tijd een felle concurrent van de beurt- en bodediensten. De eerste trein in Friesland reed in oktober 1863 op het traject Leeuwarden Harlingen. De lijn Leeuwarden Heerenveen, met het station Grouw Irnsum, werd in 1868 opengesteld. Omstreeks 1880 deed de tram zijn intrede in Friesland.

11 1877 - Hindeloopen, Friesland

12 Reinder Overkamp (6) on his bakfiets at the station of Zuidhorn

13 Reinder Overkamp Sr. (12) Birth: 4 October 1852 in  Noordhorn, municipality Zuidhorn. Son of Arend Feikes Overkamp (24) and Annechien Harkema (25). Death: 16 January 1937 in  Zuidhorn. Profession: Arbeider, Keienklopper. Renje Pluister (13) Birth: 23 May 1857 in  Ezinge, now municipality Winsum. Daughter of Jan Klazens Pluister (26) and Martje Luurts Gaaikema (27). Death: 13 January 1937 in  Zuidhorn. Profession: Dienstmeid.

14 The family of Aiko Overkamp and Eltje Ottens
The family of Aiko Overkamp and Eltje Ottens. Aiko Overkamp was born 28th January 1883 in Noordhorn, municipality Zuidhorn and died 31st May 1927 in Zuidhorn. His profession was sigarmaker in Zuidhorn. He married Eltje Ottens  15th May 1909 in Zuidhorn. Eltje Ottens was born 25th February 1881 in Oldehove, province of Groningen, The Netherlands as daughter of Jan Ottens and Auktje Meulema. On the picture you see the children. Oldest son was Reinder Overkamp. Second son was Jan Lucas Overkamp. Then the two daughters from left to right Aukje Overkamp and Renje Overkamp.

15 De wereld in 1880 Liberalisme (sinds Franse Revolutie) Socialisme
Nationalisme Modern Imperialisme (Engeland, Duitsland, Frankrijk verdelen Afrika) Industrialisering (brengt kapitalisme) Wetenschap en techniek (Morse; eerste telegraaflijn (1844), Bell; de  telefoon (1876), Edison; de fonograaf (1876) en de gloeilamp (1879), Daguerre; eerste foto (1839), de broers Lumière; eerste film (1893), eind negentiende eeuw; krant werd massamedium) Kunst en cultuur (van Romantiek naar Realisme, Impressionisme en expressionisme)

16 1859 Darwin ( ) 'The Origin of Species‘ 1818 – 1883 Karl Marx ‘Das Kapital’ 1870 Frans-Duitse Oorlog Parijse Commune 1876 Telefoon (Bell) 1876 Gloeilamp (Edison) Tweede Duitse Keizerrijk 1879 Fonograaf (Edison) 1885 Congres van Berlijn 1892 Eerste Fordautomobiel 1893 Eerste film (Lumière)

17 Nederland rond 1880 Bevolkingsgroei (als gevolg van verbeterde gezondheid, hygiëne, medische hulp etc.) Crisis op het platteland (als gevolg van de industrialisatie, graan uit Amerika) Treinen en stoomschepen (vanaf 1880 pas een samenhangend netwerk) Ontwikkeling communicatiemiddelen (vanaf 1881 telefoonnet) Groeiende overheidsinvloed (vrouwen hadden nog geen kiesrecht, sinds 1848 Liberale grondwet) Bloeiende cultuur (Vincent van Gogh) Veel kinderarbeid (ondanks verbod)

18 Tijdlijn Nederland 19e eeuw
Onder het bevel van Lodewijk Napoleon werd Nederland een koninkrijk Inlijving van het koninkrijk Holland bij Frankrijk 1813 Napoleon wordt verslagen bij de Volkerenslag bij Leipzig 1814 Willem I ( ) wordt koning Nederland en België vormen een staat Slag bij Waterloo, onder leiding van Napoleon

19 1816 Oprichting Nederlands Hervormde Kerk
Belgische Opstand tegen Willem I van Oranje 1839 Onafhankelijkheid van België door Nederland erkend Eerste spoorlijn Amsterdam-Haarlem geopend Willem II ( ) wordt koning van Nederland 1848 Minister Thorbecke stelt nieuwe grondwet op Drooglegging Haarlemmermeer

20 1849-1890 Willem III (1817-1890) wordt koning van Nederland
1850 Begin schoolstrijd 1860 Oprichting Staatsspoorwegen Multatuli publiceert Max Havelaar 1863 Nederland schaft de slavernij af Na de Atjeh-oorlog wordt het vorstendom Atjeh op Sumatra onderworpen aan het Nederlands gezag.

21 1882 Aletta Jacobs vraagt kiesbiljet aan voor Tweede Kamerverkiezingen
1882 Verschijning eerste nummer van De Gids, het tijdschrift van de Tachtigers 1885 Opening van het Rijksmuseum in Amsterdam 1889 Vincent van Gogh pleegt zelfmoord in het Franse stadje Arles Emma ( ) koningin van Nederland 1895 Opening Stedelijk Museum in Amsterdam Wilhelmina ( ) koningin van Nederland

22 Survey of historic costume, 3rd edition

23 Engelse kleding rond 1880 Cantecleer Kostuumgeschiedenis, James Laver, Cantecleer bv. De Bilt, 4e druk 1989

24 Mijn kledingstuk in contemporaine tijd
Manet – in het conservatorium 1879 Oil on canvas, 115 x 150 cm

25 Renoir – “de paraplu’s” 1884
Renoir laat in zijn schilderijen vaak de kleding van de eenvoudige burger en arbeider zien Andere schilders die het ‘boerenleven’ van rond 1880 schilderden waren; Jean François Millet en Jozef Israëls.

26 De aardappeleters – Vincent van Gogh 1885

27 De thuisweverij was vooral geconcentreerd in de dorpen rond textielcentra als Eindhoven en Helmond. Zo telde het dorp Nuenen omstreeks 1880 op een bevolking van zo'n 2500 zielen ruim 400 personen die zich beroepshalve in min of meerdere mate met de thuisweverij bezighielden. In veelal kleine behuizingen stond in de weefkamer het getouw opgesteld, waarbij raam en gewitte muren dienden om zo veel mogelijk van de natuurlijke lichtinval te kunnen profiteren. De houten weefgetouwen waren toentertijd vrijwel alle voorzien van een schietspoelinrichting, zoals hier op dit schilderij te zien. In de lemen vloer is een deel van de trapinrichting weggewerkt, zodat het geheel minder hoogte in beslag nam. Rechts een schematische voorstelling van de inrichting en toebehoren voor schictspoelinrichting. De schietspoel (1), met daarin het pijpje garen (3), wordt door het trekken aan de klos (8), van de ene kant van de schuifbak (5) in de lade (2) voor de audere kont ‘geschoten’. De klos is door een samenstel van touwen (7) verbonden met een in de schuifbak beweegbaar plankje (6), met daaraan een leren lus waarwee de spoel wordt opgevangen en weggeschoten. Wever van voren gezien. Schilderij, Vincent van Gogh, Nederland kende eind negentiende eeuw nog een uitgebreide textiele huisnijverheid, vooral wat het weven betreft.

28 Er is kleding bij van kostbare wollen damast (acht keer uit vrouwen- en vier keer uil mannengraven,,
eenmaal uit onbekend1") en van zijde (tweemaal'17). Dit correspondeert met het gegeven, dat we te maken hebben met de graven van de Alkmaarse middenklasse en rijker. Het geheel afdragen van kleding zou ook een teken des tijds kunnen zijn geweest. De meeste kleding dateert immers uit de periode In deze periode bereikte de economie van Holland een dieptepunt,, doordat de Vierde Engelse Oorlog ( ) en de strijd met de Engelsen in de Franse Tijd ( ) de zeevaart hadden stilgelegd en de V.O.C, uiteindelijk ten onder ging. Noord-Hollandd werd bovendien zwaar getroffen door de mislukte Engels-Russische invasie van De textiel was toen schaars en duur geworden. In 1999 verscheen de publicatie Goed gevonden. Textielvondsten uit archeologische opgravingen in de GroteGrote of Si.lMurenskerk te Alkmaar, Alkmaar (Rapporten over de Alkmaarse Monumentenzorg en Archeologie nr.7). Hierin worden alle vondsten van textiel en andere kledingattributen beschreven die in zijn gevonden in de Grote Kerk

29 Damast Let op: Spelling (deels) uit 1864: o
Damast Let op: Spelling (deels) uit 1864: o. gebloemde zijden -, wollen stof. ~BLOEM, v. (-en), [in de plant- of kruidkunde] ~EN, [bijvoegelijk naamwoord] van damast. ~GOED, o. [geen meervoud] stof tot damast geweven. ~PRUIM, v. (-en), zekere pruim. ~TAFELLINNEN, o. (-s). ~WERK, o. (-en). ~WEVER, m. (-s). Gevonden op Damast Let op: Spelling van 1858 gebloemde wollen, linnen en zijden stof. Damassin, geringe soort van damast Gevonden op damast Gefigureerd enkelvoudig weefsel waarin het patroon wordt gevormd door het contrast tussen twee bindingseffecten. In de oorspronkelijke vorm werd gebruik gemaakt van het ketting- en het inslageffect van dezelfde binding, meestal een satijnbinding. Hierdoor is de figurering van de verkeerde kant identiek aan die van de goede kant. Men kan echter ook twee of meer verschillende bindingen toepassen. TEX. Categorie: Materialen > textielmaterialen naar weeftechniek. Gevonden op

30 Het kostuum voor de vrouw is opgebouwd uit verschillende onderdelen
Het kostuum voor de vrouw is opgebouwd uit verschillende onderdelen. Vrouwen dragen ondergoed, een rok en daarboven een zogenoemd ‘jak’ (bovenstuk dat reikt tot over de heupen). Ook dragen de vrouwen een schort om de taille en een ‘tipdoek’ over de schouders. Om het geheel af te maken dragen vrouwen een oorijzer met floddermuts en mogelijk enkele sieraden.

31 Auteur en functie Matthijssen, G.H. (fotograaf) Collectie Fotografische Documenten Documentidentificatienummer FDONDWSA207 Beschrijving Mej. Rebecca Plaat, directrice van de Middelbare School voor Meisjes en Meisjes HBS, temidden van haar leerlingen. Plaatsnaam Leeuwarden Periode Opmerking periode Fotoreproductie uit c.1995 van een foto uit c.1875 Annotatie algemeen Originele foto in Fries Museum.