Het concept ‘leren’ en de werking van de hersenen

Presentatie over: "Het concept ‘leren’ en de werking van de hersenen"— Transcript van de presentatie:

1 Het concept ‘leren’ en de werking van de hersenen
Bron afbeelding: Verplichte literatuur Lezen: handboek 1.1/1.2/1.3/1.4. Ontwikkelingspsychologie in de reader 6.4 Voorbereiding les Lezen: Beter motiveren en lesgeven door breinkennis. BCL insituut. Verschenen in van 12 tot 18. Kijken: Kijkvraag: Hoe vaak gooien de basketballers met een wit shirt aan, de bal over? Neem je antwoord mee naar de themabijeenkomst. Inattentional blindness Inattentional blindness treedt op wanneer men een object dat zich in het gezichtsveld bevindt niet opmerkt. Meestal is dit een onverwacht object en is het object volledig te zien. Dit fenomeen is aangetoond in het onderzoek De onzichtbare gorilla test van Simons en Chabris.[4] In dit experiment kregen deelnemers een filmpje te zien waarin studenten een bal naar elkaar overgooiden. De deelnemers moesten tellen hoe vaak de bal werd overgegooid door de studenten. Op een gegeven moment loopt een vrouw in een gorillapak door het beeld, ze kijkt in de camera en loopt daarna door. Na afloop van het experiment bleek dat slechts 50 % van de deelnemers de vrouw in het gorillapak hadden waargenomen. De aandacht van de deelnemers was gefocust op het tellen waardoor de vrouw in het gorillapak vaak niet waargenomen werd. Waarom Change blindness en Attentional blindness plaatsvinden In het veld van de psychologie is veel onderzoek gedaan naar deze fenomenen. Eerder werd aangenomen dat Change blindness en Attentional blindness veroorzaakt worden doordat de focus van onze aandacht maar een beperkte capaciteit heeft. Dit zou betekenen dat we bepaalde informatie missen. Later onderzoek van Landman, Spekreijse en Lamme[5] toonde aan dat het niet enkel een kwestie van de focus van onze aandacht is. Volgens hun onderzoek is ons visuele systeem zo ontwikkeld dat wat we eerst waarnemen niet verstoord wordt door wat we later waarnemen. Dit wordt bereikt doordat de laatste waarneming wordt overschreven of verplaatst door de eerdere waarneming. Er vindt dus overschrijving plaats waardoor Change blindness en Attentional blindness plaats kunnen vinden. Daarnaast is er in een onderzoek van Laloyaux, Destrebecqz en Cleeremans[6] aangetoond dat veranderingen die we niet bewust waarnemen toch onze bewuste beslissingen over de oriëntatie tot een erop volgend object kunnen beïnvloeden. In dit onderzoek kregen de participanten eerst acht zwarte rechthoeken te zien die voor de helft verticaal en voor de andere helft horizontaal geplaatst waren. Daarna kregen ze de acht zwarte rechthoeken te zien waarbij één van richting veranderd was. Tot slot kregen ze zeven zwarte en één witte rechthoek te zien, in dezelfde positie als in de tweede situatie. De participanten moesten aangeven of er een verandering in oriëntatie van de rechthoeken was tussen de eerste en de tweede keer, en of de witte rechthoek horizontaal of verticaal was. Congruente trials waren die waarin de oriëntatie van de witte rechthoek overeenkwam met die van de rechthoek de van richting veranderd was. Bij incongruentie trials was hier geen relatie tussen. Wanneer participanten Change blindness ervaarden, indentificeerden ze de congruente trials toch sneller en meer accuraat dan de incongruente trials. We nemen dus wel degelijk onbewust veranderingen waar tijdens Change blindness en Attentional blindness. (bron: wikipedia) Thema kopopleiding

2 Programma Leerdoelen Stellingen Actueel hersenonderzoek en onderwijs:
Brein van adolescent Sekseverschillen Fixed mindset vs growth mindset Betekenis voor de lespraktijk Afsluiting en vooruitblik Doel van de bijeenkomst is niet herhalen van de verplichte literatuur, maar juist VERBREDEN met actualiteiten.

3 Leerdoelen De student kan: Het begrip leren in eigen woorden uitleggen
De werking van het geheugen in eigen woorden uitleggen De highlights op het gebied van actueel hersenonderzoek rond brein van adolescent, sekseverschillen en growth vs fixed mindset samenvatten Concrete voornemens formuleren voor de eigen lespraktijk n.a.v. actueel hersenonderzoek

4 Stellingen Competentie Gericht Onderwijs past bij ROC- studenten
Eens / oneens Competentie Gericht Onderwijs past bij ROC- studenten Lesgeven en toetsen op basis van schriftelijke en mondelinge taal, is de meest effectieve vorm van onderwijs Wiskundeknobbels of taalknobbels zijn aangeboren. Heb je ze niet, dan zul je er nooit goed in worden Voorkennis activeren. Kom je aan het eind van de bijeenkomst terug op je gegeven antwoorden?

5 Actueel hersenonderzoek
Breinonderzoek is HOT is zelfs europees jaar van het brein ( We weten weinig en dat wat we weten spreekt elkaar niet zelden tegen; denk aan Pim van Lommel met zijn ‘eindeloos bewustzijn’ vs Dick Swaab’s ‘wij zijn ons brein’. Waarom is het als leraar belangrijk om iets te weten van werking hersenen? Link naar artikel uit voorbereiding. Nu achtereenvolgens: Brein van de adolescent Sekseverschillen Growth vs fixed mindset

6 Brein van adolescent Professor Eveline Crone over 'het puberende brein' Video duurt 5 minuten

7 Brein van adolescent Wat we weten:
Hersenen rijpen door tot ruim na het twintigste levensjaar. Adolescenten hebben moeite met: Lange termijn gevolgen van acties overzien Plannen en organiseren Kiezen en beslissen Omgaan met normen en waarden Beheersen van impulsen Zelfsturing en zelfevaluatie Bron: Ellis en het verbreinen – Jelle Jolles Eventueel klassengesprek over: ((Is CGO of projectonderwijs effectief voor adolescenten?)) En zelfstandig werken? Aan welke voorwaarden moet het voldoen? Koppeling naar fragment Eveline Crone

8 Betekenis voor de lespraktijk
Formuleer n.a.v. dat wat we weten rond het brein van de adolescent concrete tips voor je eigen lespraktijk Check je lijst met je buur en vul aan Enkele studenten delen plenair hun beste tip

9 Sekseverschillen Ruimtelijk gebied Vrouw Man
Hersenscan gemaakt tijdens activiteit. Welke activiteit betreft het? Achteruit inparkeren Bron: Lava jeugdwerk i.s.m. Ouders en coo Ruimtelijk gebied

10 Sekseverschillen Spraak- en taalgebied Vrouw Man
Hersenscan gemaakt tijdens activiteit. Welke activiteit betreft het? Goed gesprek tussen man en vrouw Bron: Lava jeugdwerk i.s.m. Ouders en coo Spraak- en taalgebied

11 Sekseverschillen Wat we weten over het leren van jongens:
Leren beter als ze in beweging zijn Gezonde concurrentie helpt bij motivatie en prestatie Herkennen makkelijker plaatsen, gezichten en objecten Zijn sterker in ruimtelijk en abstract denken Leren beter als ze weten waarom de lesstof belangrijk is Hebben meer tijd nodig om gevoelens te verwerken voordat ze geuit kunnen worden Zijn eerder geneigd fysiek te reageren in bedreigende situatie Geschreven verhaal wordt beter wanneer ze eerst mogen tekenen Bron: onderwijs maak je samen

12 Sekseverschillen Wat we weten over het leren van meisjes:
Hebben een sterker emotioneel geheugen Kunnen vaak sneller/beter vertellen hoe ze zich voelen Zijn goed in het lezen van emotionele signalen bij anderen Kunnen info van werkgeheugen makkelijker omzetten naar LTG Gebruiken gemiddeld 2x zoveel woorden als jongens Vinden het makkelijker om stil aan een tafel te werken Willen omwille van de relatie de leerkracht tevreden stellen Kunnen iets beter multi-tasken omdat hersenhelften beter samenwerken Bron: onderwijs maak je samen

13 Sekseverschillen Uitdagingen in het onderwijs: Feminisering
Beperkte bewegingsruimte Nadruk op communicatie Stereotypering van jongens en meisjes

14 Betekenis voor de lespraktijk
Formuleer n.a.v. dat wat we weten rond sekseverschillen concrete tips voor je eigen lespraktijk Check je lijst met je buur en vul aan Enkele studenten delen plenair hun beste tip

15 Fixed vs growth mindset
Professor Carol Dweck 'teaching a growth mindset' Eerste paar minuten uit: Kort klassengesprek: Heb jij een fixed of growth mindset? Wat geloof jij over aanleg vs kunnen leren?

16 Fixed vs growth mindset
Wat we weten over het helpen ontwikkelen van een growth mindset bij leerlingen: Prijzen van leerproces helpt, prijzen van intelligentie niet Feedback op het gedrag helpt, op de persoon niet Hoge eisen stellen en hulpmiddelen aanreiken helpt, het verlagen van de eisen niet Een open-fouten-cultuur creëren in de klas helpt, afkeuring bij falen niet Bron: Mindset, de weg naar een succesvol leven – Carol Dweck

17 Betekenis voor de lespraktijk
Formuleer n.a.v. dat wat we weten rond fixed vs growth mindset concrete tips voor je eigen lespraktijk Check je lijst met je buur en vul aan Enkele studenten delen plenair hun beste tip

18 Stellingen: kom je er op terug?
Eens / oneens Competentie Gericht Onderwijs past bij ROC- studenten Lesgeven en toetsen op basis van schriftelijke en mondelinge taal, is de meest effectieve vorm van onderwijs Wiskundeknobbels of taalknobbels zijn aangeboren. Heb je ze niet, dan zul je er nooit goed in worden Studenten nog eens naar uitspraken en gegeven antwoorden laten kijken. Wie komt erop terug of wil eerder gegeven antwoord nuanceren?

19 Afsluiting en vooruitblik
Verder lezen of kijken? Vanaf woensdag verdiepende artikelen en video’s op Wikiwijs. Vooruitblik volgende week: Hogere orde leren Lees de literatuur, maak een spiekbrief en neem deze op papier mee naar de bijeenkomst. Niet voorbereid? Dan is de leeropbrengst voor jezelf en je mede-studenten 0,0.

20 Taxonomie van Bloom Bron afbeelding: De taxonomie van Bloom is een model waarin het proces van leren wordt ontleed in een 6tal dimensies. Hiernaast is deze taxonomie weergegeven in een plaatje. Binnen de taxonomie van Bloom worden verschillende leeractiviteiten benoemd, waarbij de taxonomie is gerangschikt van activiteiten met een lage cognitieve belansting (Low Order Thinking Skills) tot activiteiten met een hoge cognitieve belasting (High Order Thinking Skills). Bij een traditionele manier van lesgeven (veel klassikale uitleg) zijn de leeractiviteten vooral gericht op de onderste niveaus binnen de taxonomie. Het huiswerk bestaat vaak uit verwerkingsopdrachten, waarmee de leerling met de High Order Thinking Skills aan de slag moet. Met de inzet van Flipping the Classroom worden de instructiemomenten (Low Order Thinking Skills) verlegd naar het huiswerk, en dus naar momenten waarop de docent niet direct beschikbaar is. Tijdens de contacturen komt er zo ruimte vrij om de leerlingen aan de slag te zetten met de verwerkingsopdrachten (High Order Thinking Skills), waarbij de docent beschikbaar is voor begeleiding en ondersteuning.

21 Meer weten? http://dare.ubvu.vu.nl/handle/1871/48369
(Proefschrift over breinontwikkeling tiener in VO) (Blogs en artikelen over brein, leren en educatie) (Hoe leren mensen en hoe kan het onderwijs daar zo goed mogelijk op inspelen?) (Praktische toepassingen van recent wetenschappelijk onderzoek in o.a. onderwijs) (Verzameling video’s over hersenen en leren)