1 Een Canon voor de Natuurkunde-Didactiek? Piet Lijnse.

Presentatie over: "1 Een Canon voor de Natuurkunde-Didactiek? Piet Lijnse."— Transcript van de presentatie:

1 1 Een Canon voor de Natuurkunde-Didactiek? Piet Lijnse

2 2 1981 “Straatbeeld of Schoolbeeld PLON Optimisme! Uit :’Zoeklicht op de Mechanica’, Woudschoten,1981

3 3 1981 “Straatbeeld of Schoolbeeld PLON Optimisme!

4 4 Hoofdthema’s: 1.Curriculumontwikkeling: keuze van inhouden: het WAT! 2.Onderwijzen van begrippen en werkwijzen: het HOE!

5 5 Hoofdthema’s: 1.Curriculumontwikkeling: keuze van inhouden: het WAT! 2.Onderwijzen van begrippen en werkwijzen: het HOE! CANON?

6 6 NNV Commissie Fokker (1928) Inhoud: begrippen/wetten/theorieën Methode: uitgangspunt voor didactiek (waarneming, theorievorming, toetsing) Context: verschijnselen, toepassingen, historie

7 7 Drie perioden : 1.1960-1985: Structuur van de discipline en natuurkunde doen (CMLN) 2. 1975-2000: Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) 3. 1990-2015: Vaardigheden en talent (NABISK, NINA)

8 8 1960-1985: Structuur en doen …the curriculum of a subject should be determined by the most fundamental understanding that can be achieved of the underlying principles that give structure to that subject. (PSSC. 1960)

9 9 1960-1985: Structuur en doen …the curriculum of a subject should be determined by the most fundamental understanding that can be achieved of the underlying principles that give structure to that subject. (PSSC. 1960) Waarom? 1.Transfer bevorderend 2.Intellectueel uitdagender 3.Beter beklijvend

10 10 Nodig omdat de bestaande curricula: 1.een halve eeuw achter liepen 2.overladen waren met en door details 3.geen structuur vertoonden, losse verzameling 4.door alle toepassingen de wetenschap niet tot zijn recht lieten komen 1960-1985: Structuur en doen

11 11 1960-1985: Structuur en doen ‘the pupil as scientist!’ ‘Practical work is essential not just for learning material content, but for pupils to make their own personal contact with scientific work……… PSSC, Nuffield……

12 12 1960-1985: Structuur en doen ‘the pupil as scientist!’ CMLN (1974): Updating: kern en keuze! Ontdekkend leren en practicum Inzicht in concepten

13 13 Naast inhoudelijke vernieuwing, altijd onderwijskundige vernieuwing Behaviorisme: passieve opvatting over leren gestructureerde informatieoverdracht gedragsdoelstellingen en toetsen ‘ 1960-1985: Structuur en doen

14 14 Naast inhoudelijke vernieuwing, altijd onderwijskundige vernieuwing Behaviorisme: passieve opvatting over leren gestructureerde informatieoverdracht gedragsdoelstellingen en toetsen ‘Hapklare brokken’: Geprogrammeerde instructie ‘mastery learning’ BHV-model van DBK 1960-1985: Structuur en doen

15 15 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Volledige ontplooiing van de leerling

16 16 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Volledige ontplooiing van de leerling WEN (1988): naar meer omgevingsnatuurkunde en natuurkunde in context en naast persoonlijke ontwikkeling ook voorbereiding op ‘bewust burgerschap’

17 17 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Voorbereiding op bewust burgerschap Bewust consumentengedrag Weerbaarheid in een technische omgeving Kritische instelling t.a.v. maatschappelijke problemen met fysische/technische aspecten Inzicht in ww tussen wetenschap, techniek en samenleving

18 18 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) WEN (1988): naar meer omgevingsnatuurkunde en natuurkunde in context en naast persoonlijke ontwikkeling ook voorbereiding op ‘bewust burgerschap’ ook authentieker beeld van de natuurkunde

19 19 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Scientific literacy ANW Te veel doelverbreding past niet in één curriculum

20 20 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Differentiatie gericht op de zwakkere leerling Op leerresultaat (DBK) Op motivatie (PLON) Op niveau van cognitieve ontwikkeling (Piaget)

21 21 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Piagetniveaus: Nuffield curricula bleken niet aangepast aan het niveau van de leerlingen Zelfs ervaren docenten/ontwikkelaars lieten zich door hun enthousiasme meeslepen

22 22 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Piaget: constructivisme

23 23 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Piaget: constructivisme Cognitve swing: Ausubel

24 24 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Piaget: constructivisme Cognitve swing: Ausubel The most important factor in influencing learning is what the learner already knows. Ascertain this and teach him accordingly

25 25 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Pre- en misconcepties Falen van discovery learning “What am I supposed to see, Sir?” (Popper!)

26 26 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK) Pre- en misconcepties Falen van discovery learning Ogborn: “At least we are now clear that this is all nonsense”

27 Constructivistische onderwijsstrategieën Guided discovery (reinvention, bottom up) Conceptual change Cognitive conflict Interactie, taalvorming Reflectie, metacognitie 1975-2000 Leerlinggerichtheid en doelverbreding (WEN, NABISK)

28 28 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Vaardigheden zijn de inhoud van een gereedschapskist, die leerlingen in staat stelt niet alleen met nieuwe kennis op een verantwoorde wijze om te gaan, maar ook met complexe maatschappelijke en levensvraagstukken……. (Stuurgroep Tweede Fase)

29 29 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Vaardigheden zijn de inhoud van een gereedschapskist……. (Stuurgroep Tweede Fase) Als antwoord op: “ze hebben het wel gehad, maar ze kunnen er niets mee”

30 30 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Leren probleemoplossen, leren onderzoeken, leren ontwerpen, leren samenwerken, leren besluiten nemen, leren modelleren, leren informatie verwerken, leren leren Ten koste van (verouderende?) kennis

31 31 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Tijd voor onderwijs (Dijsselbloem) Overheid: WAT Onderwijs: HOE Misvatting: Leren leren was toch doel?

32 32 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) NABISK (1995): Algemene vaardigheden Vakoverstijgende contexten

33 33 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) NABISK (1995): Algemene vaardigheden Vakoverstijgende contexten Maar hoe onderwijs je dat soort vaardigheden?

34 34 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Tijdgeest: van solidariteit naar individualiteit

35 35 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Tijdgeest: van solidariteit naar individualiteit Keuzevrijheid: leerling, docent, school Curriculum: flexibel, modulair spanning met leerbaarheid?

36 36 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Tijdgeest: van solidariteit naar individualiteit Accent verschoven van de zwakkere leerling naar de talentvolle leerling

37 37 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) Tijdgeest: van solidariteit naar individualiteit Accent verschoven van de zwakkere leerling naar de talentvolle leerling KNAW (2003): “Het onderwijs moet alles op alles zetten om het aanwezige talent vroegtijdig op te sporen, te stimuleren en te motiveren.”

38 38 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) NINA (2006) Updating Flexibilisering CCB

39 39 Havo Domeinen Contexten‘NiNA’Modules Beeld en Ge- luidstechniek CommunicatieMuziek Verkeer en transport Vervoer- middelen Verkeer Ontwerpen met materialen High tech ConstructiesLichtbronnen Aarde en heelal Natuurversch.RuimtevaartWeers-veranderingen Menselijk lichaam SportRadioactiviteitIoniserendeStraling Meten en regelen Medische Tech ControlekamerElektronica

40 40 1990-2015 Vaardigheden en talent (NABISK. NINA) NINA (2006) Dus met die vernieuwing valt het wel mee!! Contextrijk: niet zozeer leereffecten, Maar inhoudelijk zinvoller (?)

41 CANON? 1. Praktijkkennis

42 CANON? 1. Praktijkkennis 2. Curriculumhistorie (waarom, wat, wanneer)

43 CANON? 1. Praktijkkennis 2. Curriculumhistorie (waarom, wat, wanneer) 3. Achtergronden schoolnatuurkunde (filosofie, conceptuele analyse, vakstructuur, ideeëngeschiedenis)

44 CANON? 1. Praktijkkennis 2. Curriculumhistorie (waarom, wat, wanneer) 3. Achtergronden schoolnatuurkunde (filosofie, conceptuele analyse, vakstructuur, ideeëngeschiedenis) 4. Denken van leerlingen (denkpatronen, pre- en misconcepten, interpretatieprobleem)

45 CANON? 1.Praktijkkennis 2. Curriculumhistorie (waarom, wat, wanneer) 3. Achtergronden schoolnatuurkunde (filosofie, conceptuele analyse, vakstructuur, ideeëngeschiedenis) 4. Denken van leerlingen (denkpatronen, pre- en misconcepten, interpretatieprobleem) 5. Onderwijsstrategieën en heuristieken (Met concrete voorbeelden en voor- en nadelen)