Nieuw licht op therapie van zwangerschapsdepressie

Presentatie over: "Nieuw licht op therapie van zwangerschapsdepressie"— Transcript van de presentatie:

1 Nieuw licht op therapie van zwangerschapsdepressie
Mijke Lambregtse-van den Berg Psychiater/Kinder- en Jeugdpsychiater CNN, 24 april 2015

2

3 Centrum Zwangerschapspsychiatrie
Patiëntenzorg POP+ overleg (psychiatrie, obstetrie, pediatrie, AVG, verslaving, GGD) Poliklinisch (preconceptioneel, zwangeren, postpartum) Combipoli psychiatrie/kinder- en jeugdpsychiatrie Dagbehandelingen Moeder-baby unit (5 babybedjes)

4

5 Centrum Zwangerschapspsychiatrie
Onderzoek OPPER: Onderzoeksprogramma Postpartum Psychose Erasmus MC Rotterdam Mind2Care: routine screening op PPM tijdens zwangerschap Dapper: (kosten)effectiviteit dagbehandeling zwangeren psychopathologie INCAS: Opvoedingskwaliteiten van moeders met ernstige psychopathologie Stop or Go?: RCT naar begeleide afbouw SSRI tijdens zwangerschap

6

7 Prevalentie psychopathologie zwangeren
Setting Ziekenhuis VK: R’dam VK: B’drecht EPDS ≥ 13 17% 12% 14% Psychiatrische voorgeschiedenis - Depressie - Angst - Psychose 20% 11 7 4 16% 2 18% 14 5 Psychofarmaca (ooit) 9% 5% 7% Psychofarmaca tijdens zwangerschap 6% 2% 8% Quispel e.a. 2012, J Psychosom Obstet Gynaecol

8 Depressie tijdens de zwangerschap en ontvangen hulp
van den Berg, 2009; Tijdschrift voor Verloskundigen

9

10 Maternale depressie en gedrag jonge kind
adjusted for: maternal age, maternal educational level, maternal and paternal ethnicity, paternal smoking, child birth weight, gender child

11 Prenatale invloeden van psychopathologie
Indirecte invloeden: zelfverwaarlozing onttrekking aan verloskundige zorg middelen-misbruik suïcidaliteit Directe invloeden: zwangerschapscomplicaties vroeggeboorte laag geboortegewicht Bonari L et al. Perinatal Risks of Untreated Depression During Pregnancy. Can J Psychiatry, 2004

12 HBA-as: Hypofyse-bijnieras

13 Negatieve invloed verhoogd maternaal cortisol
Vaatvernauwing van bloedvaten in navelstreng en placenta geeft verminderde doorbloeding van de foetus Rechtstreekse beïnvloeding van het stress-systeem van de foetus Remming neuronale celmigratie en hersendifferentiatie in de hersenen van de foetus M-P. Austin et al. 2005 N.M. Talge et al. 2007

14 Behandeling zwangerschapsdepressie
Niet wezenlijk anders dan buiten zwangerschap, echter: Onderdetectie en onderbehandeling (taboe?) Niet alleen moeder 'at risk’, maar ook kind Snelle (inzet van) therapie wenselijk Verminderde mobiliteit Grote stad: taal- en cultuurproblemen

15 Antidepressiva gebruik
2-3% van alle zwangere vrouwen slikt SSRI tijdens de zwangerschap Toenemend gebruik Gebruik tijdens de zwangerschap controversieel Goed voor de moeder? Nu <> Straks Schadelijk voor het kind? Nu <> Straks

16 Voordelen lichttherapie
Bewezen effectief in andere populaties Goedkoop Kan thuis plaatsvinden Non-verbaal Snelle werking gunstig bijwerkingenprofiel (ook voor kind?)

17 Resultaten: drie studies
Inclusie: SIGH-SAD >20 60 minuten lichttherapie binnen 10 min na ontwaken Lux: Duur: 3-5 weken Oren et al. Am J Psychiatry; 2002 Epperson et al. J Clin Psychiatry; 2004 Wirz-Justice et al. J Clin Psychiatry; 2011

18 Studie 1: open studie (n= 16)
59% SIGH-SAD 50% remissie SIGH-SAD Score Oren et al. Am J Psychiatry; 2002

19 Studie 2: RCT p= 0,88 (na 10 weken: p= 0,01 effect size: 0,42)
SIGH-SAD Score p= 0,88 (na 10 weken: p= 0,01 effect size: 0,42) Epperson et al. J Clin Psychiatry; 2004

20 Studie 3: RCT SIGH-SAD Score
Wirz-Justice et al., J Clin Psychiatry; 2011

21 Conclusie Weinig studies (n=3) met kleine aantallen (n= 36 totaal)
Er zijn aanwijzingen voor de effectiviteit van lichttherapie bij depressie tijdens de zwangerschap De effectgrootte is (ten minste) vergelijkbaar met die van antidepressiva Onbekend: Effect kind?

22 Projectgroep: Erasmus MC Prof.dr. Witte Hoogendijk Dr. Kathelijne Koorengevel Prof.dr. Frank Verhulst Prof.dr. Gouke Bonsel Philips Dr. Els Møst Adviseur Dr. Ritsaert Lieverse

23 Onderzoeksplan Primair doel Repliceren effect eerdere studies (RCT)
Populatie 150 zwangeren met SCID depressie (inclusie weken) Randomisatie Actieve behandeling: 6 weken lux thuis Placebo: 50 lux thuis

24 Onderzoeksplan Secundaire doelen
Effect van lichttherapie op slaap, melatonine en cortisolspiegels Indien effectief bij moeder: effect kind?

25 Metingen Moeder SIGH-ADS en EPDS (primaire uitkomsten) Actigrafie
Endocriene maten: Cortisol: urine, speeksel, haar Melatonine Zwangerschapsuitkomsten Gebruikers ervaringen Kind Geboorte uitkomsten Gedragsmaat kind (Mother And Baby Scales) Stress reactiviteit

26