Een teek? Pak 'm beet! 13 april 2017.

Presentatie over: "Een teek? Pak 'm beet! 13 april 2017."— Transcript van de presentatie:

1 Een teek? Pak 'm beet! 13 april 2017

2 De teek Ziekte van Lyme Tekenbeten Controleren Weghalen
Inhoud De teek Ziekte van Lyme Tekenbeten Controleren Weghalen 13 april 2017

3 Tekenbeten en ziekte van Lyme
Van een tekenbeet kunt u ziek worden. Controleer uzelf en anderen nadat u in het groen bent geweest Bent u gebeten door een teek, verwijder deze dan direct 13 april 2017

4 De teek Teken zijn kleine platte spinachtige beestjes. Ze leven van bloed. Teken komen in het hele land voor, vooral in bos, maar ook in park, hei duinen of de tuin. Ze zitten in de buurt van bomen of struiken in hoog gras of tussen dode bladeren. Teken kunnen niet springen, en laten zich zelden uit de boom vallen. De meeste teken wachten geduldig op een grasspriet, op dode planten of op lage struikjes tot ze op een passerend mens of dier kunnen overstappen. Dan kruipt de teek over het lichaam tot hij een geschikte bijtplek vindt. 13 april 2017

5 Het leven van een teek In Nederland is er één soort teek die de ziekte van Lyme kan overbrengen. Het leven van een teek begint als eitje. Het ei ontwikkelt zich tot larve (helemaal rechts op rechter foto). De larven dragen nooit de Lymebacterie. De larven voeden zich met bloed, meestal van een klein knaagdier zoals een muis, en op vogels. Als de muis de Lymebacterie bij zich draagt kan de teek besmet raken. Heeft een larve zich na een paar dagen volgezogen, dan laat hij los en ontwikkelt zich in de bladerlaag op de bodem zich tot tekennimf (2e van rechts op rechter foto). De nimf heeft ook bloed nodig om te leven en zich verder te kunnen ontwikkelen. De nimf kan naast kleine knaagdieren ook grotere zoogdieren bijten, zoals herten maar ook mensen. Als de nimf besmet is met de Lymebacterie kunnen mensen ook besmet raken tijdens een beet. Heeft de nimf zich volgezogen, dan laat hij los en ontwikkelt zich op de grond tot volwassen teek. De volwassen vrouwtjesteek (helemaal links op rechter foto) heeft nog een bloedmaaltijd nodig om eitjes te kunnen leggen. De bloedmaaltijd haalt ze meestal bij een groot zoogdier zoals een hert of een mens. Als de volwassen teek besmet is met de Lymebacterie, kunnen mensen ook besmet raken. De teek zuigt zich vol met bloed en laat na ongeveer een week los. Het mannetje (tweede van links) heeft geen bloedmaaltijd nodig. Hij bevrucht alleen de eieren van de vrouwtjesteek. Na het leggen van de eieren gaat het vrouwtje dood. Tussen maart en oktober zijn de meeste teken actief, maar op een warm zonnige plekje in het bos kunnen teken soms ook in de winter bijten. Van eitje tot eitje duurt de levenscyclus ongeveer drie jaar. 13 april 2017

6 Ziekte van Lyme Veroorzaakt door bacterie Borrelia burgdorferi
Ziekte uit zich in de meeste gevallen (niet altijd) door een rode ringvormige uitslag: Erythema migrans. Verder kan de ziekte zich in een later stadium uiten door neurologische, gewrichts-, huid- of hartklachten. Aantal mensen met eerste verschijnsel ziekte van Lyme neemt toe Ziekte is goed te behandelen met antibiotica. Hoe eerder de behandeling start hoe beter. De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de borreliabacterie, een spiraalvormige bacterie (spirocheet). In 2009 liep naar schatting ruim 1 miljoen mensen een tekenbeet op. Huisartsen zagen zo’n mensen met een tekenbeet waarvan ongeveer mensen last kregen van de eerste verschijnselen van de ziekte van Lyme (een rode ringvormige uitslag rond de beetplek). (een voorbeeld van zo’n rode ring staat op sheet 12) 13 april 2017

7 Tekenbeten voorkomen Tips:
Na een bezoek aan het groen ALTIJD controleren op teken Daarnaast kunt u het volgende doen: Blijf op de paden, voorkom daarmee contact met teken Draag bedekkende kleding en doe de broek in de sokken. Geïmpregneerde kleding of kleding inspuiten met DEET Smeer onbedekte huid in met DEET Maatregelen verminderen de kans op beten, maar een tekencontrole blijft nodig Mensen die veel in aanraking komen met teken (zoals boswachters of hoveniers) kunnen zichzelf beschermen. De tips bieden geen garantie dat u geen tekenbeet oploopt. Het blijft belangrijk om te controleren op tekenbeten nadat u in het groen bent geweest. - Blijf zoveel mogelijk op de paden en vermijd dichte begroeiing en struikgewas. - Draag dichte schoenen, lange mouwen en een lange broek. Stop  broekspijpen in uw sokken. Hierdoor is het voor de teek lastiger de huid te bereiken. - Draag kleding die geïmpregneerd is met het insectenwerende middel Permitrine of spuit uw kleding in met een middel dat DEET bevat. - Smeer de onbedekte huid in met middel dat DEET bevat (lees de  gebruiksaanwijzing). DEET is enkele uren werkzaam en weert de teken af. Teken gaan niet dood van DEET. 13 april 2017

8 Controleer op tekenbeten
Teken kunnen overal op het lichaam bijten, maar hebben voorkeur voor de liezen, knieholtes, oksels, bilspleet, de randen van uw ondergoed, achter de oren en rond de haargrens in de nek. Gebruik zo nodig een vergrootglas en een spiegel voor plekken die u zelf moeilijk kunt zien of vraag iemand anders om u op teken te controleren. Controleer ook uw kleding. Haal teken weg die op uw kleding zitten. Zitten de teken vast in de kleding? Was uw kleding minimaal 30 minuten op 60 graden of stop de kleding in de wasdroger. 13 april 2017

9 Haal teken direct weg Haal teken direct weg!
Hoe langer de teek in uw huid zit, hoe groter de kans dat hij ziekteverwekkers overdraagt. Gebruik geen alcohol, jodium, olie of andere middelen voordat u de teek verwijdert. Pak de teek met een puntig pincet zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek hem er langzaam uit. Als er een stukje van de kop in de huid achterblijft, is dat ongevaarlijk, net als een splinter. Gebruikt u een andere tekenverwijderaar? Volg dan de gebruiksaanwijzing. Ontsmet het beetwondje na het verwijderen van de teek. Schrijf ter herinnering op wanneer en waar op het lichaam u gebeten bent. Houd uw gezondheid 3 maanden na de beet in de gaten. Krijgt u klachten, neem dan contact op met de huisarts. 13 april 2017

10 Tekenbeet Tussen maart en oktober zijn de meeste teken actief. Bij lekker zonnig weer in de winter kunnen teken ook actief zijn. Een teek voedt 3 tot 7 dagen. Meestal zal een teek in de eerste uren na de overstap uit het groen vastbijten. In de eerste 48 uur is de teek nog erg plat, daarna pas wordt de teek het bekende donkere vaak grijze bolletje. In het buitenland kunnen teken ook andere ziekten overbrengen. De kans op ziekte na een tekenbeet is klein. Niet alle teken zijn besmet (ongeveer 1/6 van de teken draagt de Borrelia bacterie bij zich), en de meeste beten van een besmette teek veroorzaken GEEN Lymeziekte. 13 april 2017

11 En daarna? Zit de teek al langer dan 24 uur op uw huid? Overleg met de huisarts of behandeling gewenst is. Heeft u de teek binnen 24 uur weggehaald? Houdt tot drie maanden na de tekenbeet de huid rond de beet in de gaten. Let op het ontstaan van een rode ring of andere klachten die kunnen duiden op de ziekte van Lyme. Krijgt u klachten? Ga naar de huisarts en meld dat u door een teek gebeten bent. Ontstaat er een klein, rood plekje op de plek van de beet, dan hoeft u zich geen zorgen te maken. Dat is een reactie van de huid op de beet zelf. 13 april 2017

12 Symptomen Ziekte van Lyme
Hoe herken je de ziekte van Lyme? Meest voorkomend is een rode ringvormige uitslag. Verschijnt meestal na enkele dagen tot 2 weken na de beet, soms pas na 3 maanden. De vlek wordt groter en ringvormig. Hoewel de meeste gevallen van Lymeziekte gepaard gaan met een rode ring, zijn er ook gevallen waarbij deze afwezig blijft of niet opgemerkt wordt. Blijft de infectie onbehandeld, dan kan de bacterie zich op zich op zenuwweefsel, gewrichten, huid en soms het hart richten. In eerste instantie krijgen mensen griepachtige klachten of soms opzwelling oorlel of tepel. Dit verschijnt meestal binnen 3 maanden. Als de ziekte niet opgemerkt wordt, kunnen neurologische, gewrichts-, huid- of hartklachten ontstaan. Welke klachten iemand krijgt verschilt per persoon en per type Lymebacterie. Aandoeningen aan de zenuwen komen in Europa het meest voor. Deze kunnen zenuwpijn of zenuwuitval op verschillende plaatsen in het lijf tot gevolg hebben. Voorbeelden zijn verlamming van de gezichtsspieren of pijn en krachtsvermindering aan een arm of been. Foto: CDC Atlanta 13 april 2017

13 Meer weten? Kijk ook eens op: www.rivm.nl/tekenbeet www.tekenradar.nl
(spel voor kinderen over tekenbeten) 13 april 2017