Communicatie bij mensen met autisme en een verstandelijke beperking: van inzicht naar interventie Esprit Emma 1e Bachelor toegepaste psychologie.

Presentatie over: "Communicatie bij mensen met autisme en een verstandelijke beperking: van inzicht naar interventie Esprit Emma 1e Bachelor toegepaste psychologie."— Transcript van de presentatie:

1 Communicatie bij mensen met autisme en een verstandelijke beperking: van inzicht naar interventie
Esprit Emma 1e Bachelor toegepaste psychologie

2 Inhoudstafel: Problemen Beschrijving van de doelgroep
Een complexe communicatieproblematiek Beperkte intentionaliteit en symboolvorming Waarneming en communicatie Diagnostiek Interventie Ondersteunende communicatie op maat

3 Problemen: Communicatie: - aard - diagnostiek - interventie
Autisme  verstandelijke beperking

4 Beschrijving van de doelgroep
Normale of bovennormale intelligentie (Kanner) Autisme = vorm van oligofrenie (Van Krevelen) Autisme -> op alle niveaus van intelligentie (Bartak en Rutter (1976) en Wing) Autisme vaak samen met verstandelijke beperking 75 à 80 % autistische stoornis + verstandelijk beperking Stoornis van Rett (bij meisjes)

5 Vele misdiagnoses (Volkmar en Lord)
Kleuterleeftijd -> sprake van terugval (niet geboorte!) Hoe lager IQ -> hoe groter kans op pervasieve ontwikkelingsstoornis Geen twijfel over tegelijkertijd voorkomen autisme en verstandelijke beperking Binnenkomende informatie wordt globaal en in de context verwerkt-> waargenomen prikkels tot zinvol geheel brengen. Mensen met autisme -> zwakkere drang tot coherentie

6 Stoornis in de zintuigen zelf
Horen, zien, ruiken, voelen, proeven geen probleem  Samenbrengen tot een geheel wel ! Wereld in losse fragmenten Invloed op sociaal vlak, communicatie en verbeelding

7 Een complexe communicatieproblematiek
Vertraging in de ontwikkeling van communicatieve vaardigheden Niet enkel vertraagd, ook verstoord! Zowel non-verbale als verbale problemen Taalbegrip en woordenschat beperkt Communicatie beperkt Kenmerkend autisme: interactieproblemen Communicatiestoornis = grote stressfactor

8 http://www. google. be/imgres

9 Beperkte intentionaliteit en symboolvorming
Ontwikkeling van communicatieve intentionaliteit Begrijpen van symbolen Symbolische aspecten moeilijk te begrijpen Protosymbolische gedragingen blijven lang uit of verdwijnen Communicatieve redzaamheid moet vergroten  Kwaliteit van bestaan zal verbeteren

10 Waarneming en communicatie
Communicatie = cognitief proces  waarneming cruciale rol! Uitwisselen van betekenissen moeizaam! Communicatie = multidimensioneel proces Details lijken hoogste prioriteit te hebben Alles letterlijk Veel info  moeilijk te vatten

11 Metarepresentatieniveau  moeilijk te bereiken!
Sensatieniveau Presentatieniveau Representatieniveau Metarepresentatieniveau  moeilijk te bereiken! Ook niet altijd!

12 Diagnostiek Communicatieve redzaamheid
Vragen stellen bij de communicatie Omgeving ook belangrijk Ouders, leerkrachten, andere betrokkenen zijn waardevolle bronnen! Evaluatie vermogen tot symboolvorming Bepalen niveau van de waarneming Ondergrens: ontwikkelingsniveau 12 maanden Bovengrens: begin woordlezen

13 Interventie Verschillende benaderingen
Vaardigheden in één-op-één situaties aangeleerd Leren onvoldoende in natuurlijke omgevingen  Te weinig oefening Spontane gebeurtenissen heel belangrijk Gedrag die ongepast is ook aangeleerd krijgen Rekening houden in tekorten bij symboolvorming

14 Ondersteunende communicatie op maat
De totaliteit van strategieën en technieken ter ondersteuning van communicatie Ten aanzien van gebaren, spraak of vocalisatie Expressieve communicatie > receptieve communicatie voorkeur gaat uit naar communicatiemiddelen met een concrete, ruimtelijk vormgegeven structuur zoals voorwerpen, pictogrammen, foto’s, tekeningen en geschreven tekst Foto’s niet gemakkelijker dan pictogrammen Picture Exchange Communication System

15 Pictogrammen zijn letterlijk
Pictogrammen  expressieve communicatie Omgeving wordt overzichtelijk Een goed begrip van hun fundamenteel andere waarnemingsstijl biedt niet alleen aanknopingspunten voor diagnostiek, maar is bovenal van groot belang voor het bevorderen van de communicatieve redzaamheid !