Hans-André Schuppers 19 november 2014

Presentatie over: "Hans-André Schuppers 19 november 2014"— Transcript van de presentatie:

1 Hans-André Schuppers 19 november 2014
Kinderorthopaedie Hans-André Schuppers 19 november 2014

2 CV Hans-André Schuppers (1959)
Geneeskunde RU Groningen Vooropleiding Heelkunde MST Enschede Agnio Orthopaedie UMCG/Wilhelmina Kinderziekenhuis Orthopaedie opleiding OLVG Amsterdam Sedert e orthopedisch chirurg SMT Hengelo (later ZGT) Sedert 2011 lid Orthopedisch Centrum Oost Nederland (OCON) binnen ZGT, 16 orthopeden 50% kinderorthopaedie, samen met Bergink en Buchholz Tot 1½ jaar geleden bestuurslid Werkgroep Kinderorthopaedie van de NOV Lid van European Pediatric Orthopaedic Society Lid CBO Richtlijnwerkgroep Klompvoet (2014 afgerond) 15.10

3 The Art and Practice of Children’s Orthopaedics
Verschil kinderorthopeadie vs. andere disciplines Zichtbaarheid Omgaan met familie Ruis uit omgeving Autoriteit dokter Schuldgevoel ouders Diagnostiek Erkenning probleem Attitude Historie Verwachtingsmanagement

4

5

6

7 The Art and Practice of Children’s Orthopaedics
Verschil kinderorthopeadie vs. andere disciplines Zichtbaarheid Omgaan met familie Ruis uit omgeving Autoriteit dokter Schuldgevoel ouders Diagnostiek Erkenning probleem Attitude Historie Verwachtingsmanagement

8 ‘Recept’ Dennis Wenger bij onschuldige afwijkingen:
1. Ja, uw kind heeft een probleem 2. Gelukkig is het geen ernstig probleem 3. Dit zal er gebeuren (uitleg, verwijzing naar informatie) 4. Bied controle aan over 1-2 jaar

9 ‘Recept’ Jan Visser bij onschuldige afwijkingen:

10 Spreekuur 15.20

11 Casus 1: Brian, 7 jaar, manken
Wat wil je weten?

12 Anamnese Trauma? Duur klachten? Belastingsafhankelijk?
Andere klachten? Uitstraling? Neurologische verschijnselen?

13 Welk onderzoek?

14 Lichamelijk onderzoek:
Looppatroon Functie heup/knie/enkel Onderzoek LWK, neurologisch

15 Aanvullend onderzoek:
Bij specifieke afwijking bij LO: foto – echo Bij ‘vage’ pijn hele been geen foto’s: insturen Evt lab bij verdenking ontsteking

16 Welke differentiaal diagnose:
“Hele been”: CP, C1-2 instabiliteit (Down), spondylolisthesis, discitis, neurologie Heup: dysplasie, coxitis fugax, Perthes, epifysiolyse Knie: OD, Osgood-Slatter, discoide meniscus, tumor Onderbeen: stress #, botcyste Voet: Köhler, tarsale coalitie, apofysitis, accessoir naviculare NB: surmenage, zeldzaamheden, functioneel

17

18 Welke adviezen?

19 Korte duur (1-2 weken): enkele weken expectatief, rust
Langer bestaand/progressief: insturen 15.25

20 Casus 2: Caroline, 8 jaar, scheefstand.
Wat wil je weten?

21 Anamnese Trauma? Duur klachten? Rugpijn? Familie-anamnese?

22 Welk onderzoek?

23 Lichamelijk onderzoek:
Bekkenscheefstand (beenlengte verschil) Forward Bending Test (FBT), evt met plankje

24 Welke differentiaal diagnose?

25 Scoliose Beenlengteverschil (anisomelie) Fracturen Infectie/tbc/ osteoid osteoom

26 Welke adviezen?

27 15.30 Gibbus bij FBT > 1cm: doorsturen
Beenlengteverschil > 1cm: doorsturen (scoliose opnames en lange been opnames in 1e lijn niet zinvol) 15.30

28 Casus 3. Arno, 12 jaar, pijn linker knie bij voetballen
Wat wil je weten?

29 Anamnese Trauma? Duur van de klachten? Zwelling, roodheid?
Slotklachten?

30 Welk onderzoek?

31 Lichamelijk onderzoek
Functie onderzoek knie en HEUP!

32 Aanvullend onderzoek?

33 Afhankelijk van verdenking knie- of heup afwijking : foto’s bekken of knie.

34 Welke differentiaal diagnose?

35 OD, meniscuslesie (!), Osgood-Slatter
Perthes, dysplasie, epifysiolyse (tumor, infect)

36 Welk advies?

37 Dit bestaat al 3-4 maanden, en is progressief:
Doorsturen 15.35

38 Casus 4.Jelmer, 13 jaar, afwijkende thorax
Wat wil je weten?

39 Anamnese Pijn? Moeheid? Benauwdheid? Impact van cosmetische bezwaren?

40 Welk onderzoek?

41 Inspectie thorax en rug
Evt. afwezige musculus pectoralis

42 Aanvullend onderzoek?

43 Geen consequenties voor beleid

44 Differentiaal diagnose?

45 Pectus excavatum Poland syndroom (pectoralis aplasie)

46 Advies?

47 Bij psychische of lichamelijke klachten naar kinderthoraxchirurg voor operatie.
Bij afwezigheid van klachten: expectatief 15.40

48 Bespreking 4 topics

49 1. Hypermobiliteit (HM) Synoniem: hyperlaxiteit
Relatief begrip: in den beginne bij iedereen Neemt na geboorte af in de tijd 2-10% bevolking heeft overmatige HM Meer bij vrouwen en in bepaalde families

50 Klachten Subluxaties (o.a. schouders, knieschijven)
Veelvuldig zwikken (enkels) ‘Clicks and clunks’ in diverse gewrichten Pijn Moeheid

51 Lichamelijk onderzoek
Platvoeten Overstrekte knieen Lateralisatie knieschijven Multidirectionele instabiliteit

52 Differentiaal diagnose
Ehlers-Danlos (vaten,huid) Down (heupen) Marfan (ogen, hart, scoliose) Larsen (luxaties heupen/knieen)

53 Diagnostiek Klinische testjes HM Evt. consult klinisch geneticus

54 Behandeling Niets verandert beloop HM!
Bij zwikken/subluxaties: evt. FTh voor trainen beschermende reflexen Adviezen voor sport Evt. tijdelijk steunzolen/bracejes

55 Prognose Men groeit erover heen (behalve syndromen)
Meer blessures bij zware sporten Mogelijk iets meer arthrose bij veel sub-luxaties Sommige sporten gaan juist beter: turnen?

56 2. Triggerduim Meestal vanaf geboorte, of in loop van 2 jaar
25% tweezijdig Vaak aangezien voor post-traumatisch

57 Onderzoek Gefixeerde flexiestand (soms met klik op te heffen)
Knobbeltje palmair thv A1-pully Aanvullend: X/foto bij twijfel

58 Differentiaal diagnose
Post-traumatisch Congenitale aplasie extensor pollices brevis

59 Behandeling Spalkje meestal zeer moeilijk en niet effectief
Klieven A1-pully vóór 4e jaar NB 5% recidiefkans 15.55

60 3. Heupen Leeftijdsverdeling dysplasie (2)-3-fugax (12) (2) Perthes (13) (6) epifysiolyse-15-(18) (10)--12-snapping hip-18

61 Heupdysplasie Wat doe je?
CB-arts stuurt kind naar huisarts met briefje: “beenlengteverschil/abductiebeperking”. Wat doe je?

62

63 Je kúnt: Anamnese: familie, stuit, syndroom Beenlengte beoordelen
Abductie meten Handgrepen uit boekje  :Ortolani, Barlow, Galleazi,enz

64

65 Take home: bij verdenking > echo
Maar…… Indien CB-arts reeds verdenking heeft uitgesproken…… ……….beter gelijk echo/foto aanvragen: - indien niet afwijkend > retour CB - indien afwijkend > insturen NB: kind met dysplasie kan altijd klachten ontwikkelen! Take home: bij verdenking > echo

66 Coxitis fugax (3-6) ‘verkoudheid van de heup’
Pijn, manken, stijve heup Niet echt ziek, geen hoge koorts Mogelijk periode ervoor viraal infect

67 Diagnose per exclusionem:
Bij twijfel: lab, echo Indien gb: week expectatief, NSAID, rust Bij koorts/ziek: insturen NB 2-3 % van coxitis fugax krijgt Perthes! 16.03 Take home: na 3 maand X-bekken

68 Perthes (4-8) Avasculaire necrose epifyse femurkop
Van asymptomatisch tot onbelastbaar Nog steeds geen duidelijke oorzaak Veel indelingen/classificaties: weinig nut

69 Historie van behandelingen
2 jaar tractie (in revalidatie centrum) 2 jaar abductie-brace 2 jaar gipsbroek 2 jaar rolstoel 2 jaar krukken, onbelast Stand veranderende operaties kop/kom

70 Uitkomst behandelingen
onset < 6-8 jaar: 95% goed resultaat onset > 6-8 jaar: 60% goed resultaat Conclusies: Geen enkele behandeling heeft geen invloed op natuurlijk beloop, dus supervised neglect Geen indicatie voor routine MRI enz. gewone foto’s volstaan om stadium in te schatten

71 Take home: 16.08 Verwijzen voor uitleg en begeleiding
Geen spoed, tussentijds symptomatisch behandelen 16.08

72 Epifysiolyse (11-15) Verglijden femurkopepifyse
Meisjes >> jongens, meestal kniepijn! 20% tweezijdig Overgewicht: ”an obese adolescent with a limp has epiphysiolysis until proven otherwise”

73 Manken en vage knieklachten: onderzoek heup!
Behandeling Afhankelijk van acute of chronische vorm repositie of fixatie in situ (soms preventief ook andere kant) 16.13 Take home: Manken en vage knieklachten: onderzoek heup!

74 CASUS: T.M., jongen 14 jaar “Geachte collega, Langdurig klachten van knie gehad bij patellofemoraal pijnsyndroom, maandenlang pijn rond knie R gevoeld, X en MRI verricht, behoudens rest NOF gb. Wegens persisterende klachten X heup verricht > epifysiolyse. Vraag: graag uw beoordeling/behandeling.”

75

76 Al bijna 2 jaar klachten, gevoel dat knie naar buiten staat
Kan voetballen, zelfs keepen niet volhouden: kritiek teamgenoten Spijbelen/ziekmelden, vermoeid, slechter op school door ‘last been’. Onrustige slaap > neuroloog > PSG: ‘”doorslaapstoornis, geen verklaring pijn been/heup”. Conclusie: ”tussen de oren”. Patient gefrustreerd/verdrietig. Vader (orthopedisch schoenmaker) ziet BLV, geeft hakverhoging. I.v.m. manken toch aangedrongen op heupfoto. X-foto: epifysiolyse. HA maakt afspraak voor orthopeed 3 weken later……

77

78 Snapping hip (12-16) “heup steeds uit de kom”, “knappen”, “pijn”
Relatieve verkorting tr.liotibialis of iliopsoas

79 Onderzoek Bij lich.onderzoek in rugligging meestal gb
Patient kan meestal zelf demonstreren/zijlig Evt. echo

80 Onschuldig, alleen bij onrust verwijzen!
Beleid Uitleg Rust FTh (rekken pees) Z.n NSAID’s Zeer zelden operatie 16.15 Take home: Onschuldig, alleen bij onrust verwijzen!

81 4.Pectus excavatum ‘trechterborst’ , ‘deuk’
i.t.t Pectus carinatum: ‘kippenborst’, ‘bult’

82 Beloop Zelden benauwdheid , vermoeid
Meestal cosmetisch, klacht in puberteit Door toename subcutis, beharing, spieren, borsten vaak minder opvallend in loop der jaren

83 Asymptomatisch: expectatief Symptomatisch: kinder-thoraxchirurg
Behandeling Excavatum : expectatief of thoraxchirurg Carinatum: brace met pelotte, thoraxchirurg 16.20 Take home: Asymptomatisch: expectatief Symptomatisch: kinder-thoraxchirurg

84 Varia?

85 Torticollis Intramusculair hematoom sternocleidomastoideus bij bevalling 90% verdwijnt vanzelf, mag jaar afwachten Acuut ontstaan kan bij trauma of luchtweginfect Nut FTh/braces niet aangetoond

86 Take home: 16.25 Indien na 3 jaar niet beter: operatie
Beleid 16.25 Take home: Indien na 3 jaar niet beter: operatie Cave: gelaats-asymmetrie

87 Platvoeten “Als je bij ieder kind dat op je spreekuur komt eerst de steunzolen verwijdert, dan heb je die dag in ieder geval één goede daad gedaan” Jan Douwes Visser) ‘If children with flatfeet were to walk on their vhands, they would be called flathanded” (Robert Salter)

88

89

90

91 Take home: Cave: behandelde kinderen ‘lower selfesteem’! Beleid
Soepel/asymptomatisch: expectatief Stug/symptomatisch: doorsturen voor: - stevige contrefort - hielbakje - inlays - ‘kegeltjes’ Cave: behandelde kinderen ‘lower selfesteem’! 16.30 Take home: Stug/symptomatisch: doorsturen

92 Toeing in

93

94 Take home: Meestal niet voet/onderbeen, maar endo heupen
Geen klinische consequenties 98-99% corrigeert vóór 12e jaar Enige effectieve behandeling is osteotomie! NB Topsprinters hebben meer dan gemiddeld toeing-in 16.35 Take home: Tot 12e jaar expectatief

95 X- en O-benen 0-1 jaar varus 2-7 jaar valgus 7-12 jaar naar neutraal
Controleer afstand tussen knieen en enkels (DIC/DIM) Bij onvoldoende correctie hemi-epifysiodese

96 X- en O-benen

97 Os tibiale externum

98 Als steunzool niet helpt: opereren
Os tibiale externum Synoniem: accessoir os naviculare Pijnlijke knobbel binnenkant voet X-foto: ‘extra botje’ Evt. tijdelijk inlay Soms excisie accessoir botje 16.45 Take home: Als steunzool niet helpt: opereren

99

100 Samenvatting Kinderorthopaedie is voor 90% geruststelling
Bij twijfel dokter of ouders: verwijzing Geneeskunde = beter maken Geneeskunst = beter laten voelen Meest gevraagd product: Erkenning en geruststelling

101