DE GRIEKSE BOUWKUNST TEMPELS

Presentatie over: "DE GRIEKSE BOUWKUNST TEMPELS"— Transcript van de presentatie:

1 DE GRIEKSE BOUWKUNST TEMPELS

2 7de eeuw v.C. : overgang van tempels in hout en terracotta naar steen

3

4 HET HEILIGDOM Tempelcomplex = temenos (temenoj) of hieron ( i(eron), toegankelijk voor publiek. Tempel = naos (naoj, woning van de god mét beeld) of hieron, toegankelijk voor priesters, gericht naar het Oosten. Altaar (bwmoj) voor de tempel.

5 Functie van het heiligdom
De tempel is een verblijf van de god. De god is afgebeeld in de tempel in een zittende houding, vaak in brons en ivoor (chryselefantien). Het heiligdom is een bedevaartsoord waar mensen tegen betaling gunsten vragen. De offers worden gebracht op het altaar voor de tempel. De priesters varen er wel bij. De opbrengsten worden bewaard in een schatkist in de tempel.

6 Chryselefantienen beeld in de tempel in zittende houding.

7 GRONDPLANNEN

8 antentempel peripteros tholos

9 Indeling van een tempel
Naos of cella, waar het beeld staat pronaos, toegang tot de tempel Adyton, (schat) kamer achter de naos Opisthodomos, ruimte aan de achterzijde, soms schat- kamer

10 De opbouw of opstand van een tempel

11 fronton fries architraaf of dekbalk zuil Stylobaat (3 treden)
akrotyrion fronton fries architraaf of dekbalk zuil Stylobaat (3 treden)

12

13 kapiteel zuilschacht met groeven of cannelures voetstuk

14

15 DRIE BOUWORDEN DORISCHE ORDE IONISCHE ORDE CORINTHISCHE ORDE

16 DORISCHE ORDE INVLOED UIT EGYPTE SOBER ZWAAR STOER EN STATISCH
KOMT MEEST VOOR

17 fries = afwisseling van trigliefen en metopen
sober kapiteel = echinus + zware dekplaat (abacus) tussen architraaf en kapiteel zware zuilen geen voetstuk

18

19 Dorisch kapiteel

20 Tempel voor Hephaistos in Athene

21 Tempel voor Hera in Agrigentum

22 Tempel voor Hera in Paestum

23 Het Parthenon, tempel voor Athena in Athene

24 Parthenon : reconstructietekening

25 Reconstructie van het Parthenon in Nashville

26 IONISCHE ORDE ONTSTAAN IN KLEIN-AZIE LICHT EN ELEGANT
FRIVOOL EN DYNAMISCH

27 doorlopende fries kapiteel met voluten en lichte dekplaat (abacus) tussen kapiteel en architraaf voetstuk

28 Ionisch kapiteel

29 Nike-tempeltje in Athene

30 Nike-tempeltje : reconstructie

31 het Erechteion in Athene

32 altaar voor Zeus in Pergamon

33 CORINTHISCHE ORDE variant van de Ionische orde ontstaan in Corinthe
zelfde opstand ander kapiteel

34 Corinthisch kapiteel versierd met acanthusbladeren

35 Tempel van Zeus in Athene

36 La Madeleine, neoclassicistische kerk in Parijs uit de 18de eeuw in Corynthische orde

37 De drie orden vergeleken
Dorisch Ionisch Corinthisch

38 Esthetiek en harmonie optische correcties harmonie en getallen
sculpturen kleuren

39 Optische correcties Om het uitzicht van de tempel eleganter te maken werden optische correcties aangebracht Het grondvlak (stylobaat) is niet vlak maar bol. De zuilen verjongen en hellen naar het midden toe.

40

41 Harmonie en getallen Wereld = kosmos (kosmoj)
Kosmos = harmonische ordening Volgens Pythagoras bestaat de orde in de kosmos uit proporties van getallen Heilig getal = = 10 (de Heilige Tetractys)

42 Deze en andere verhoudingen (Gulden Snede) werden toegepast door architecten bij de het ontwerp van tempels. De Gulden Snede in het Parthenon

43 Sculpturen Tempels werden meestal versierd met beeldhouwwerk.
In frontons op de fries, afgewisseld met metopen (Dorisch) of doorlopend (Ionisch of Corinthisch), vaak in een beeldverhaal. op de uiteinden van het dak (akrotyria) Soms dienen beelden van vrouwen (kariatiden) of mannen (atlantiden) als zuil.

44 Parthenon : de strijd tussen Poseidon en Athena

45 Tempel van Zeus te Olympia : strijd tussen de Lapythen en de Centauren

46 De kariatiden van het Erechteion

47 Beeld van Apollo, akrotyrion in terracotta van een Grieks-Etruskische tempel

48 Kleuren Tempels werden gebouwd in wit marmer of in ruwe steen (travertijn) met wit stucwerk. Het beeldhouwwerk was geverfd in opvallende kleuren (blauw, rood…)

49

50

51