Juridische aspecten van opname en behandeling in de ggz

Presentatie over: "Juridische aspecten van opname en behandeling in de ggz"— Transcript van de presentatie:

1 Juridische aspecten van opname en behandeling in de ggz
J.C.J. Dute Sectie Gezondheidsrecht Universiteit Maastricht

2 Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM
Programma Vrijwillig opgenomen psych. patiënt Gedwongen opgenomen psych. patiënt Externe rechtspositie (= opname) Interne rechtspositie (= verblijf) Wilsonbekwaamheid en vertegenwoordiging Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

3 Vrijwillig opgenomen psych. patiënt
Patiënt stemt in met opname/behandeling Behandelingsovereenkomst: wederzijdse rechten en plichten Belangrijkste rechten patiënt: Informatie Toestemming Niet-weten Geheimhouding Rechten rond dossier Belangrijkste rechten hulpverlener: Goed hulpverlenerschap Betaling Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

4 Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM
Wet BOPZ Vrijheidsbeperking, daarom wet nodig 1971 eerste wetsontwerp 1979 Winterwerparrest 1994 inwerkingtreding Wet BOPZ Gevaarscriterium Regeling interne rechtspositie 1997 1e evaluatie 2002 2e evaluatie Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

5 Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM
Gevaarscriterium Gevaar Geestesstoornis Causaal verband: geestesstoornis is oorzaak gevaar Geen alternatief voor opname (ultimum remedium criterium) Geen bereidheid tot opname (bereidheidscriterium) Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

6 Jurisprudentie over gevaarscriterium
Gevaar voor zichzelf Zelfdoding/ernstig lichamelijk letsel Patiënt gaat maatschappelijk ten gronde Zelfverwaarlozing Patiënt roept agressie op Gevaar voor anderen Doodslag/ernstig lichamelijk letsel Psychische schade Verwaarlozing van zorgbehoevende Gevaar voor algemene veiligheid van personen of goederen Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

7 Procedures in kader Wet BOPZ - I
Rechterlijke machtiging Afgegeven door rechter Max. 6 maanden (= voorlopige machtiging) Te verlengen met telkens 1 jaar (= machtiging tot voortgezet vcrblijf) Inbewaringstelling Afgegeven door burgemeester Max. 3 weken Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

8 Procedures in kader Wet BOPZ - II
Afwijkende regeling bij opname in verpleeg- of zwakzinnigeninrichting Geen bereidheid, geen bezwaar Indicatiecommissie Criterium: niet kunnen handhaven buiten instelling Rechterlijke machtiging op eigen verzoek Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

9 Gedwongen behandeling
Dwangopname betekent nog geen dwangbehandeling Voor dwangbehandeling is vereist: Geen overeenstemming over c.q. verzet tegen behandelingsplan Ernstig gevaar (na wetswijziging: gevaar) voor zichzelf voor anderen Gevaar vloeit voort uit geestesstoornis Volstrekte noodzaak Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

10 Dwangbehandeling en dwangmiddelen
Dwangmiddelen: onderscheid met dwangbehandeling Middelen en –maatregelen (M&M) Afzondering, separatie, fixatie, dwangmedicatie, vocht/voeding Ter afwending van tijdelijke noodsituaties Max. 7 dagen Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

11 1e en 2e evaluatie Wet BOPZ
Geen bereidheid, geen bezwaar: vrijwillige opname? Ambulante dwangbehandeling Voorwaardelijke rechterlijke machtiging Observatieopname Ernstig vermoeden van door geestesstoornis veroorzaakt gevaar voor zichzelf Observatiemachtiging – rechter – 3 weken Geen dwangbehandeling/M&M Zelfbindingsverklaringen Wetsontwerp bij Tweede Kamer Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

12 Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM
Wilsonbekwaamheid ‘Niet in staat tot een redelijke waardering van zijn belangen terzake’ Vooronderstelling van bekwaamheid Bekwaamheid gekoppeld aan te nemen beslissing Gedwongen opname of psychiatrische diagnose maakt patiënt niet onbekwaam Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

13 Vertegenwoordiging bij wilsonbekwaamheid
Verschillende soorten vertegenwoordigers Wettelijke vertegenwoordiger Curator Mentor Schriftelijk gemachtigde Onbenoemde vertegenwoordiger Partner Ouder, kind, broer of zus Zorg van een goed vertegenwoordiger Eigen verantwoordelijkheid hulpverlener Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM

14 Wilsonbekwaamheid en dwangbehandeling
Situatie: Wilsonbekwame patiënt verzet zich tegen behandeling waar vertegenwoordiger mee instemt  Wet BOPZ: (ernstig) gevaar  WGBO: (bij ingrijpende verrichting:) ter voorkoming van ernstig nadeel voor patiënt Maar: behoort Wet BOPZ niet voor te gaan? Dute - Sectie Gezondheidsrecht - UM