Euthanasie: Schuivende panelen?

Presentatie over: "Euthanasie: Schuivende panelen?"— Transcript van de presentatie:

1 Euthanasie: Schuivende panelen?
Probleemstelling: dreigende normalisering? Achtergronden Ontwikkelingen Beschouwing Conclusie?

2 Medische beslissingen rond het levenseinde
Euthanasie: opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene op diens uitdrukkelijke verzoek Hulp bij zelfdoding: opzettelijk voorschrijven of verstrekken van middelen waarmee de betrokkene zelf het leven kan beëindigen Levensbeëindigend handelen zonder uitdrukkelijk verzoek van de patiënt (13)

3 Medische beslissingen rond het levenseinde
Intensivering van pijn- of symptoombestrijding met bespoediging van het levenseinde als mogelijk gevolg Niet-instellen of staken van een potentieel levensverlengende behandeling

4 Cijfers euthanasie / H bij Z 2010
Totaal aantal verzoeken: 6,7% Niet uitgevoerd: 3,7% Euthanasie: 2,8% Hulp bij zelfdoding: 0,1% Trend: lichte stijging PM: stijging zet flink door

5 Pin- of symptoombestrijding met levensbekortend (neven)effect
Als percentage van sterfgevallen: 36% Huisartsen 42% Specialisten ouderengeneeskunde 32% Specialisten NAO 26% Trend: forse stijging PM: Palliatieve sedatie

6 Afzien van levensverlengende behandeling
Als percentage van sterfgevallen: 18% Huisartsen 22% Specialisten ouderengeneeskunde 27% Specialisten NAO 47% Trend:stabiel

7 Palliatieve sedatie Als percentage van sterfgevallen: 11%
Huisartsen 43% Specialisten ouderengeneeskunde 16% Specialisten NAO 41% Trend: forse stijging

8 Levensbeëindiging door patiënt zelf (nieuw in 2010)
Als percentage van sterfgevallen: 1,7 % Staken eten en drinken 0,4% Zelfgespaarde middelen 0,2% Overige 0,9% PM: gewelddadig karaker overige middelen

9 Hoofdaandoening (totaal)
Kanker 79 % (31) Hart- en vaatziekten 4% (22) Anders /onbekend 17% (47) PM: Neurodegeneratieve aandoeningen (ALS; MS) - COPD

10 Leeftijd E en H bij Z (totaal)
0-64 jaar: 35 (19) 64-79 jaar: 41(31) 80 + jaar: 24 (51) Trend: stabiel

11 Termijn levensverkorting
Minder dan een week: 41% Een tot vier weken: 38% Meer dan vier weken: 21 % Trend: langer

12 Specialisme (niet-)uitvoerder
E en H bij Z Niet uitgevoerd Huisarts: 88 / 95 % Specialist ouderengeneeskunde: 3 / 0 % Specialist NAO: 9 / 5 Huisarts: 71 % Specialist ouderengeneeskunde: 15 % Specialist NAO: 13 %

13 Redenen niet-uitvoering: huisarts, ouderenarts, specialist NAO
Patiënt overleed tevoren 46% 18% 61% Niet conform eisen volgens arts: 33% 52% 31% - geen weloverwogen verzoek 12% 37% 13% - lijden was niet ondraaglijk 24% 23% 27% - lijden was niet uitzichtloos 6% 7% 9% - geen vrijwillig verzoek 1% 0% 0% Patiënt trok verzoek in 15% 13% 4% Persoonlijke principiële bezwaren: 4% 14% 0%

14 Belangrijkste uitvoeringsreden
Verzoek of wens van de patiënt 85% Er was geen uitzicht op verbetering 82% Geen zinvolle behandeling mogelijk 73% (Ernstige) symptomen (excl. pijn) 63% Verlies van waardigheid 61% Verwacht lijden van de patiënt 50% (Ernstige) pijn 49% Verdere behandeling was te belastend 15% Verzoek of wens van de familie 14%

15 Euthanasie tot dusverre
Uitzonderlijk karakter ‘Nee, tenzij’-principe Zeer specifieke groepen patiënten Beperkte aantallen Beperkte frequentie per arts

16 Criteria strafuitsluiting
Het verzoek is vrijwillig en weloverwogen De patiënt lijdt ondraaglijk en uitzichtloos De patiënt is voorgelicht over zijn situatie en vooruitzichten Arts en patiënt hebben de overtuiging dat er geen redelijke andere oplossing is De arts heeft tenminste één andere onafhankelijke arts geraadpleegd De arts voert de levensbeëindiging zorgvuldig uit

17 Medische grondslag en laatste redmiddel
Associatie met levensbedreigende aandoeningen of terminale patiënten Aids-patiënten eerste ‘atypische gevallen’ Arrest-Chabot > Niet per se somatiek ‘Pil van Drion’: pleidooi levensmoeheid; klaar met leven Arrest in zaak Brongersma

18 Schuivende Panelen I Vergrijzing en ontwikkeling ouderenzorg
‘Uit Vrije Wil’: demedicaliseringsdruk KNMG: ‘verzameling typische ouderdomsklachten’ als medische grondslag ‘Precedent’: macula degeneratie

19 Schuivende Panelen II Beginnende dementie Meer gevorderde dementie
‘Actueel’ lijden is toekomstvrees Geldigheid euthanasieverklaring bij onmogelijkheid actuele communicatie

20 Schuivende Panelen III
Psychische stoornis maakt iemand niet per se wilsonbekwaam voor euthanasie Maatschappelijke druk wegens vele ‘inhumane’zelfmoorden Discussie in vakpers Invloed ‘gepubliceerde precedenten’op behandelmotivatie nieuwe patiënten?

21 Schuivende Panelen IV Stichting Levenseindekliniek
Impliciete druk op arts (ook KNMG) Buiten reguliere arts-patiënt-relatie Frequentie en ‘drempel’ ‘Euthanasietoerisme’?

22 Schuivende Panelen V Alternatieve zelfdodingsmogelijkheden Pillen
Versterven Heliummethode Druk op arts

23 Beschouwing Wet biedt veel ruimte voor interpretatie
Impact maatschappelijke ontwikkeling op Hoge Raad qua ‘medische grondslag’ Artsen intern verdeeld Impliciete sociale druk door naasten en maatschappij?

24 Normalisering van euthanasie?
Van ‘Nee, tenzij’naar ‘Ja, mits’? 5-10% sterfgevallen? Routine in reguliere artsenpraktijk Euthanasie als norm? Beslissingen levenseinde als nevenproduct medische vooruitgang