Spinrag in het Heelal Door Joris Voorn The spiderweb galaxy: a forming massive cluster galaxy at z ≈ 2 (Miley et al. 2006)

Presentatie over: "Spinrag in het Heelal Door Joris Voorn The spiderweb galaxy: a forming massive cluster galaxy at z ≈ 2 (Miley et al. 2006)"— Transcript van de presentatie:

1 Spinrag in het Heelal Door Joris Voorn The spiderweb galaxy: a forming massive cluster galaxy at z ≈ 2 (Miley et al. 2006)

2 Opbouw Eigenschappen radiostelsel Eigenschappen spinnenwebstelsel Observatie Resultaten Discussie - Evolutie van dominante stelsels - Ketting- en ‘kikkervisje’stelsels Conclusie

3 Eigenschappen radiostelsel Bevat een bron van radiostraling Belangrijk voor studie formatie en evolutie massieve stelsels door grootte en lichtkracht Voorgangers van dominante stelsels Liggen meestal in gashalo’s Klonterige structuur Spectra → extreme sterformatie Korte levensduur (10 7 jaar)

4 Eigenschappen spinnenwebstelsel 11 miljard jaar geleden Massa van ± 10 12 M zon (2 ∙ M melkweg ) Omgeven door Lyα-halo Hoge Faradayrotatie wijst op geïoniseerd gas Onderdeel van 3 Mpc structuur van stelsels met massa ± 2 x 10 14 M zon (350 ∙ M melkweg ) Eerdere HST-opname → klonterige structuur → invallende stelsels

5 Observatie Wide Field Camera van de Advanced Camera for Surveys (HST) (ook HUDF) 14.5 uur met F475W-filter en 16 uur met F814W-filter

6 Samengestelde afbeelding van protocluster

7 Rood: radiostraling, blauw: Lyα-halo

8 Resultaten Duidelijke klonten zichtbaar: - invallende satellietstelsels - ± 1-5 kpc groot - vergelijkbaar met ‘Lyman break’-stelsels Nu kijken naar een aantal van deze klonten met sterformatie van 0.5 en 26 M zon /jaar

9 Ketting- en ‘kikkervisje’stelsels

10 Stelsels met een dubbele structuur

11 Stelsels met een klonterige structuur

12 Analyse van ketting- en ‘kikkervisje’stelsels: - geconcentreerd rond spinnenwebstelsel - gelinkt aan ontstaan van massief stelsel Diffuse emissie tussen de klonten: - kleur komt overeen met stervormingsgebied - stervorming met snelheid > 100 M zon /jaar Lyα gedetecteerd bij alle satellietstelsels: - radiële snelheden van duizenden km/s Grootste deel spinnenwebstelsel niet beïnvloedt door radiobron

13 Evolutie van dominante stelsels Duidelijk patroon van samensmelting te zien → overeenkomstig met model voor vorming Dit geeft brandstof voor zwaar zwart gat Druk radiobron zo groot dat 50% gas wordt uitgestoten tijdens levensduur radiostelsel Satellietstelsels zullen enkele miljarden M zon gaan wegen, bij elkaar ± 5 x 10 10 M zon (1/20 M SW ) → groot deel M SW op ‘jonge’ leeftijd bereikt, in tegenspraak met modellen evolutie

14 Ketting- en ‘kikkervisje’stelsels Associatie van ‘vliegen’ met massieve stelsel Domineren in lage magnitude → waarschijnlijk een belangrijke bron van stervorming Verklaringen voor bestaan van deze stelsels: - spiraalstelsels tegen baanvlak geobserveerd - radiojets van zwart gaten - door samensmelting

15 Conclusie Belangrijk voor ontwikkeling simulaties voor vorming van massieve stelsels in cluster Aanwezigheid van ketting- en ‘kikkervisje’- stelsels legt beperking op aan evolutie- modellen en de hermkomst van deze stelsels Meer HST-observaties aan soortgelijke massieve stelsels nodig om huidige resultaten te kunnen bevestigen

16 Referenties The spiderweb galaxy: a forming massive cluster galaxy at z ≈ 2 (Miley et al. 2006) A new interpretation of chain galaxies at high redshift (Taniguchi & Shioya 2001) Witnessing the formation of a brightest cluster galaxy at z > 2 (Overzier et al. 2007) Galaxy morphologies in the Hubble Ultra Deep Field: Dominance of linear structures at the detection limit (Elmegreen et al. 2006) www.hubblesite.org