“De biografische blik: Het individu als speerpunt”

Presentatie over: "“De biografische blik: Het individu als speerpunt”"— Transcript van de presentatie:

1 “De biografische blik: Het individu als speerpunt”
Vertalen wordt volwassen. Vertalers en vertaalopvattingen in Nederland, “De biografische blik: Het individu als speerpunt” Vertaling, cultuur en wetenschap 13 december 2010

2 Ernst van Altena (semi-)afhankelijk J. Bernlef onafhankelijk Wiebe Buddingh’ Anneke Brassinga Paul Claes Thomas Graftdijk Pé Hawinkels (semi-)onafhankelijk Jeanne Holierhoek Robert Lemm August Willemsen Hans van Pinxteren Barber van der Pol Mariolein Sabarte Belacortu afhankelijk Peter Verstegen Bart Vonck Kees Mercks Annelies Jorna

3 Het individu als speerpunt, prelude
Paradox: ‘de sociologie van het individu’ (Lahire) Subjectiviteit als uitgangspunt Focus: actoren binnen hun sociale, institutionele omgeving, binnen het veld

4 Parameters van analyse
Positie in het veld Oeuvre-analyse Habitus & Loopbaan Poëticale opvattingen Receptie van werk Vertaaldebatten (Semi-)(on)afhankelijkheid

5 Parameters van analyse Oeuvre
Inventarisatie van publicaties Boeken en tijdschriften/kranten Vertalingen Poëticale teksten

6 Parameters van analyse Oeuvre
Omvang Chronologie Productiviteit Periodisering Brontalen

7 Parameters van analyse Oeuvre
Auteurs Stromingen Periodes Canon? Genres Fictie t.o. non-fictie Fictie: proza, poëzie, toneel Proza: literaire romans, spannende literatuur… Non-fictie: onderwerp

8 Parameters van analyse Oeuvre
Domein Kinder- en jeugdliteratuur, populaire fictie … Uitgevers Groot/klein Algemeen /gespecialiseerd

9 Parameters van analyse Oeuvre
Subsidies Hervertaling

10 Parameters van analyse Habitus: theorie
‘a structure of the mind characterized by a set of acquired schemata, sensibilities, dispositions and taste’ (Dictionary of Sociology) Socialisatie, sociale achtergrond Ontwikkeling mindset Culturele disposities Toegerustheid voor het veld

11 Parameters van analyse Habitus: theorie
Ontwikkeling: ‘voor’ en ‘tijdens’ Waar?: binnentekstueel en buitentekstueel Vaste habitus: ondergeschiktheid?

12 Parameters van analyse Habitus & Loopbaan
Socialisatie & opleiding Linguïstisch, literair, cultureel, w.b. vertaling Andere professionele literaire activiteiten Schrijver, criticus, docent Toegang tot het veld

13 Parameters van analyse Habitus & Loopbaan
Andere vertaalactiviteiten Ondertiteling, vaktalig, … Netwerken Academia, vakbonden, jury’s, tijdschriften, contacten …

14 Parameters van analyse Habitus & Loopbaan
Subsidiabiliteit Prijzen Zichtbaarheid

15 Parameters van analyse Poëtica
Externe poëtica Expliciet geuite opvattingen over vertalen en vertaling(en) al of niet openbaar Parateksten, essays, besprekingen, interviews Brieven, dagboeken Interne poëtica Vertaalgedrag Reconstructie d.m.v. tekstvergelijking Hervertalingen

16 Parameters van analyse Receptie
Waardeoordelen van derden Vertaalkritiek Academisch, journalistiek, literair, … Necrologieën Hervertalingen

17 Mogelijke posities Afhankelijk Semi-afhankelijk Semi-onafhankelijk

18 Mogelijke posities Coördinaten: Keuzevrijheid selectie teksten
Relaties uitgeverijen/bronauteurs Poëtica: dominant t.o. afwijkend Zichtbaarheid ‘ook-vertalerschap’ Subsidies

19 Mogelijke posities Afhankelijk
Vertaalt afzonderlijke werken voor meerdere uitgeverijen Werkt alleen in opdracht Volgt dominante vertaalnormen/poëtica Lage zichtbaarheid Geen poëticale uitingen Neemt niet deel aan debatten Geen andere literaire activiteiten Geen subsidies

20 Mogelijke posities Semi-afhankelijk
Vertaalt afzonderlijke werken, maar heeft exclusieve recht op werk van bepaalde auteurs Werkt voor beperkt aantal uitgeverijen Werkt alleen in opdracht (met meer zekerheid) Volgt dominante vertaalnormen/poëtica Lage zichtbaarheid Geen poëticale uitingen Neemt niet deel aan debatten Geen andere literaire activiteiten Komt in aanmerking voor subsidies

21 Mogelijke posities Semi-onafhankelijk
Gradueel verschil met semi-afhankelijke positie Verschillen m.b.t. aantal vaste auteurs en uitgeverijen m.b.t. hoeveelheid gesubsidieerde vertalingen m.b.t. relatieve zichtbaarheid in het veld

22 Mogelijke posities Onafhankelijk
Kiest zelf werken of auteurs Werkt voor beperkt aantal uitgeverijen Kan afwijken van dominante vertaalnormen/ poëtica Hoge zichtbaarheid poëticale uitingen neemt deel aan debatten Andere literaire (of aanverwante) activiteiten Ontvangt beperkt subsidies

23 Het individu als speerpunt, finale
Vraagstelling m.b.t dossier formuleren in termen van coördinaten positie Conclusie dossier in termen van de factoren die bepalend zijn geweest voor de ontwikkeling van de positie