Ötzi De gletsjermummie

Presentatie over: "Ötzi De gletsjermummie"— Transcript van de presentatie:

1 Ötzi De gletsjermummie
Ik houd mijn spreekbeurt over Ötzi omdat ik het een leuk onderwerp vind. Ik ben twee jaar geleden in een museum geweest in Drenthe waar op dat moment een tentoonstelling van Ötzi was. Alles wat ze over Ötzi konden vinden was daar te zien. Uit een heleboel dingen die daar lagen kun je afleiden hoe Ötzi geleefd moet hebben, hoe Ötzi eruit zag en hoe hij gestorven is. Ik vond die tentoonstelling erg interessant en ben toen op internet gaan zoeken naar meer informatie. <klik> Hier zie je nog een foto van mij met Ötzi. Ötzi is gevonden als mummie, heel hoog in de bergen waar het altijd vriest. Daarom noemen ze Ötzi ook wel ‘The Iceman’ Door David van de Giessen

2 Hoofdstukindeling Een belangrijke ontdekking in de Ötztaler Alpen
Hoe zag Ötzi eruit en wat had hij bij zich? Wie was Ötzi? Hoe stierf Ötzi? Over de ontdekking van Ötzi Mijn spreekbeurt heb ik verdeeld in de volgende hoofdstukken:

3 Een belangrijke ontdekking in de Ötztaler Alpen
Op 19 september 1991 vonden twee wandelaars, Helmut Simon en zijn vrouw Erika het lichaam van een man. Bij het lichaam lagen een berguitrusting en delen van zijn kleding. <klik> Helmut en Erika dachten dat het een bergbeklimmer was die tien of twintig jaar geleden verongelukt was. Maar dat was niet zo ! Wetenschappers ontdekten dat het om een gevriesdroogde mummie ging van ongeveer 5300 jaar oud. Zij hebben hem Ötzi gedoopt, omdat hij gevonden werd in de Ötztaler Alpen, op Italiaans grondgebied op de grens tussen Italië en Oostenrijk <klik> Wat is nu eigenlijk een mummie? Wij kennen vooral de Egyptische mummies. De oude Egyptenaren dachten als iemand gestorven is dat zijn ziel na zijn dood voortleeft en elke nacht in het lichaam terugkeert. Daarom smeerden ze de lichamen met een speciale zalf in en werden ze in speciale doeken gewikkeld en tenslotte in een kist gelegd. Zo kon het lichaam heel lang goed gehouden worden. Ötzi is een heel andere mummie. Het lichaam van Ötzi is door de koude temperatuur en doordat het helemaal door de vorst is opgedroogd heel goed bewaard gebleven. Net zo goed als een mummie van de Egyptenaren. Daarom noemen ze Ötzi ook wel “The Iceman” of “de gletsjermummie”

4 Hoe zag Ötzi eruit en wat had hij bij zich?
Kleren Bagage Verbandkist Hoe zag Ötzi er eigenlijk uit? <klik> Ötzi was voornamelijk gekleed in leer. Dat zijn kleren die gemaakt zijn van dierenvellen. Alle kledingstukken waren zorgvuldig genaaid met pezen (zeg maar spieren) en plantenvezels. Om zich te beschermen tegen de regen droeg hij een schoudermantel van gras. Zijn schoenen waren van binnen gemaakt van een grasnet wat volgestopt was met hooi als bescherming tegen de kou. De buitenkant bestond uit stevig hertenleer en de zool was gemaakt van een stuk berenvel Ötzi droeg ook een muts. Zijn muts was ook gemaakt van een stuk berenvel. Misschien was het wel van dezelfde beer? Om zijn benen warm te houden had Ötzi beenwarmers gemaakt van geitenleer aan. Ook zijn onderbroek was gemaakt van zacht geitenleer. Zijn beenwarmers waren aan zijn onderbroek vastgemaakt met jarratelles.

5 Hoe zag Ötzi eruit en wat had hij bij zich?
Kleren Bagage Verbandkist Ötzi had ook van alles bij zich. Hij was namelijk op reis en moest elke dag zorgen dat hij wat te eten kreeg. Hij had heel veel bij zich: 1. Een priem om gaatjes te kunnen maken. 2. een koperen bijl, die in een knievormige houten steel met leren riempjes was vastgezet. Het grappige is dat juist de vorm van de bijl de ouderdom van de mummie verklapte. (het was namelijk een stuk stam met tak die in een bijzondere vorm groeit. 3. Om vuur te maken had Ötzi een vuursteendolk in een dolkschede bij zich. 4. Ötzi had een grasnet bij zich om vogels te kunnen vangen. Dat lijkt mij trouwens niet erg makkelijk. Ik denk niet dat het mij zou lukken . . . 5. Om te jagen had Ötzi een pijl en boog bij. Hier zie je nog een stukje van zijn boog. 6. en 7. Ötzi had een rugzak bij zich die gemaakt was op een frame. Van de rugzak zelf is niets meer overgebleven, maar het frame is nog wel goed bewaard gebleven. Wisten jullie trouwens dat de rugzakken die je nu in de winkel kunt kopen nog steeds volgens het zelfde principe gemaakt worden? 8. Verder had Ötzi een doosje, gemaakt van een stuk berkenschors bij zich. Hierin vervoerde hij waarschijnlijk gloeiende houtskoolbrokjes. Zo moest hij bij vochtig weer niet telkens opnieuw vuur maken.

6 Hoe zag Ötzi eruit en wat had hij bij zich?
Kleren Bagage Verbandkist Het is best gevaarlijk om op reis te gaan in de bergen in die tijd. Je moest zorgen dat je wat geneesmiddelen bij je had, voor het geval je een ongelukje zou krijgen. Ötzi had zeg maar een “rugzak-apotheek” bij zich. Daarin had Ötzi wat geneesmiddelen. Stel je voor dat hij een bloedende wond zou hebben, dan had hij om het bloeden te stoppen twee kogelronde stukken berkenzwam bij zich. (Hier zie je een berkenzwam op de foto) Dit had hij aan een touwtje. Berkenzwam had ook een ontsmettende werking. Net zo iets als dat we nu zeg maar Betadine of jodium op een wondje doen om te voorkomen dat het gaat ontsteken.

7 Wie was Ötzi? De mummie Zoals Ötzi er misschien vroeger uitzag:
Wie was Ötzi eigenlijk? Ötzi was een man van ongeveer 45 jaar. Dat was oud in die tijd. Hij was ongeveer 1 meter 60 lang, dus net iets groter dan dat ik ben. Hij woog 50 kilo, dat is wel een stukje zwaarder dan dat ik ben. We weten wat voor kleding hij droeg, daar hebben we het net over gehad. Hij was zeker niet arm, want: -         hij was goed gekleed -         hij had een goede wapenuitrusting + werktuigen bij zich Verder was Ötzi niet meer zo gezond. Hij had tatoeages op zijn lichaam. Vroeger deed men dat niet omdat men dat mooi vond maar als je last had van reuma. Verder had Ötzi waarschijnlijk ook altijd buikpijn. Ze hebben namelijk wormen in zijn darmen gevonden, wat betekent dat hij een schimmelinfectie had. Wat voor beroep had Ötzi eigenlijk? 1.Was hij een jager? Jagen deed hij in ieder geval om te overleven. Hij had een boog en pijlenkoker met pijlen bij zich en een net om vogels en hazen te vangen… Ötzi droeg een berenmuts. Misschien heeft hij die beer zelf wel geschoten. 2.Was hij een leider? Ötzi had een koperen bijl. Alleen krijgers en dorpshoofden hadden toen zulke waardevolle voorwerpen. Ötzi zou best een leider geweest kunnen zijn. 3. Was hij een handelaar misschien? In die tijd deed men aan ruilhandel (vb. een vel voor een mes) Maar wat wou hij dan verkopen? Hij had alleen zijn uitrusting bij. Niets om te ruilen. Dus waarschijnlijk was hij geen handelaar. 4. Ötzi kan ook een herder zijn geweest. In het achterste gedeelte van Ötztal werden de almen toen al als weiden gebruikt. Ötzi was goed uitgerust om lang in de bergen te kunnen blijven. Maar er zijn op zijn kleren geen honden-, geiten- of schapenharen gevonden. Een herder is dus ook niet echt waarschijnlijk. We weten dus niet wat Ötzi was. Wat we wel weten is dat hij heel veel kon: Hij  kon wapens en werktuigen maken, jagen en kleren herstellen en hiervoor koos hij het geschikte materiaal Op basis van de doodsoorzaak denken de meeste onderzoekers dat Ötzi op de vlucht was

8 Hoe Stierf Ötzi? Verongelukt? Van uitputting gestorven? Vermoord?
Eerst dacht men dat Ötzi was verongelukt of van uitputting was gestorven. Later ontdekte men dat hij verschillende wonden had opgelopen: -   Hij had een gat in het hoofd. Dit scheen achteraf een brandwond te zijn. De dunne laag ijs op de schedel werkte als vergrootglas, en daardoor heeft de zon de schedel verbrand -   Hij had snijwonden aan zijn hand -   Hij had gebroken ribben -   bij röntgenopnamen ontdekte men pas nog dat een pijlpunt zijn linkerschouderblad had doorboord en in zijn borstkas was terechtgekomen. De pijl kwam ongeveer 15 millimeter van zijn longen af. Ötzi is daardoor doodgebloed. In het Nederlands Dagblad van 9 juni stond een artikel over hoe Ötzi gestorven is. Ötzi is dus waarschijnlijk vermoord. Misschien tijdens een gevecht met andere jagers. Hij had zijn mes nog vast toen men hem vond. Was het moord? Ook heeft men bloedresten (DNA) van  vier verschillende mensen gevonden op zijn wapens en kleding. Misschien heeft Ötzi wel andere mensen gedood! De politie heeft trouwens vanwege de leeftijd van de misdaad en de kleine kans op vluchten van Ötzi geen bevel tot aanhouding gegeven. (grapje)

9 Over de ontdekking van Ötzi
Nog even over de ontdekking van Ötzi Helmut Simon en zijn vrouw Erika vonden, in de herfst van 1991, in een gletsjer het gemummificeerde lichaam van een man. Hij werd Ötzi gedoopt naar de naam van de Noord-Italiaanse vallei Ötztal waar hij is gevonden.  De 67-jarige Helmut Simon werd sinds vrijdag 15 oktober vermist. Hij maakte die dag een wandeling in de Alpen. Zijn vrouw waarschuwde de politie toen hij niet terugkeerde van deze bergtocht. Onderging hij hetzelfde lot als Ötzi? Een week na zijn verdwijning, werd het lichaam van Helmut Simon in de omgeving teruggevonden. Het lichaam vertoonde typische verwondingen die bij een val hoort. Ze denken dat Helmut Simon op de grashelling uitgegleden is. Men heeft nu het idee dat er op Ötzi een vloek rust. Verschillende personen die direct of indirect met de ontdekking en het onderzoek naar Ötzi te maken hebben gehad, zijn sinds de vondst van de ijsman gestorven. Ik ga denk ik voorlopig niet naar de bergen op zoek naar Ötzi. <klik> De berging van Ötzi  heeft lang geduurd. Archeologen hebben eerst 600 ton sneeuw moeten ruimen. (600 duizend kilo sneeuw) Daar kunnen wij wel tien jaar een sneeuwgevecht van houden, of misschien wel langer. Voor het fijne werk gebruikte men een haardroger. Men gebruikte fijne filters om huiddelen; spiervezels en een vingernagel uit te filteren.

10 Zijn er nog vragen?