Hoofdstuk 4 Indexcijfers

Presentatie over: "Hoofdstuk 4 Indexcijfers"— Transcript van de presentatie:

1 Hoofdstuk 4 Indexcijfers
Begrippen Enkelvoudige en samengestelde indexcijfers Verleggen van de basis en koppelen Het indexcijfer der consumptieprijzen in België Andere indexcijfers DV 2003

2 Indexcijfers: begrippen (1)
Indexcijfers zijn verhoudingscijfers: ze worden gerelateerd aan een bepaalde basis de basisperiode of het basistijdstip – in de meeste gevallen een basisjaar – krijgt de waarde 100 (%) algemene formule: DV 2003

3 Indexcijfers: begrippen (2)
2 belangrijke regels: 1. elke reeks indexcijfers geldt enkel voor de vooraf gekozen basis. Het is noodzakelijk de basis expliciet te vermelden! 2. de onderlinge verhouding tussen de indexcijfers in elke reeks is dezelfde. Bij één reeks waarnemingsuitslagen kunnen verschillende reeksen indexcijfers horen, elk gerelateerd tot een bepaalde basis. DV 2003

4 Indexcijfers: symbolen
Symbolen, gebruikt bij de berekening van indexcijfers: I = indexcijfer p = prijs; q= hoeveelheid; w = waarde b = basisperiode; v = verslagperiode door combinatie komt men tot: Ip,n = prijs-indexcijfer, perode of tijdstip t=n Iq = hoeveelheid-indexcijfer Pb = prijs in de basisperiode, basisprijs Pv = prijs in de verslagperiode Qv = hoeveelheid in de verslagperiode … DV 2003

5 Hoofdstuk 4 Indexcijfers
Begrippen Enkelvoudige en samengestelde indexcijfers Verleggen van de basis en koppelen Het indexcijfer der consumptieprijzen in België Andere indexcijfers DV 2003

6 Enkelvoudige indexcijfers
Enkelvoudige of partiële indexcijfers hebben betrekking op slechts één object of artikel: prijs-indexcijfer: hoeveelheid-indexcijfer: waarde-indexcijfer: DV 2003

7 Samengestelde indexcijfers
Wat? een samengesteld indexcijfer is het rekenkundig gemiddelde van een aantal enkelvoudige indexcijfers Toepassingen: paketten goederen, diensten, waarden b.v. indexcijfer der consumptieprijzen, BEL 20 Soorten: ongewogen samengestelde indexcijfers gewogen samengestelde indexcijfers DV 2003

8 Ongewogen samengestelde inxecijfers
Aan elk element – elk partieel indexcijfer – wordt hetzelfde belang gehecht Formule: : partiële indexcijfers op tijdstip t en met basis jaar 0 DV 2003

9 Gewogen samengestelde indexcijfers
Het belang van de onderscheiden partiële indexcijfers is ongelijk: men geeft aan elk partieel indexcijfer een wegingscoëfficiënt Wegingscoëfficiënten: - functie van hoeveelheden, volumes, uitgaven in een totaal budget, … - arbitrair of empirisch (b.v. uit enquête) Formule: DV 2003

10 Gewogen samengestelde indexcijfers van Laspeyres, Paasche en Fischer (1)
Wat? Het gewogen samengesteld indexcijfer van Laspeyres is het gewogen gemiddelde van partiële indexcijfers waarbij de hoeveelheden in de basisperiode constant gehouden zijn (ook: indexcijfer met vaste gewichten of berekening volgens basisjaarmethode). Formule? Het indexcijfer van Laspeyres geeft antwoord op de vraag: « Welke prijs betaalt men vandaag voor een zelfde hoeveelheid van dezelfde goederen ». DV 2003

11 Gewogen samengestelde indexcijfers van Laspeyres, Paasche en Fischer (2)
Wat? Het gewogen samengesteld indexcijfer van Paasche neemt de hoeveelheden in de verslagperiode als wegingscoëfficiënt (ook: indexcijfer met veranderlijke gewichten). Formule? Het indexcijfer van Paasche geeft antwoord op de vraag: « Welke prijs betaalt men vandaag voor een zelfde hoeveelheid van de zelfde goederen » DV 2003

12 Gewogen samengestelde indexcijfers van Laspeyres, Paasche en Fischer (3)
Wat? Het indexcijfer van Fischer is het meetkundig gemiddelde – de vierkantswortel uit het product – van de indexcijfers van Laspeyres en Paasche. Formule? Het indexcijfer van Fischer is steeds gelegen tussen dat van Laspeyres en van Paasche en is wellicht een betere benadering van de realiteit. DV 2003

13 Hoofdstuk 4 Indexcijfers
Begrippen Enkelvoudige en samengestelde indexcijfers Verleggen van de basis en koppelen Het indexcijfer der consumptieprijzen in België Andere indexcijfers DV 2003

14 Verleggen van de basis en koppelen
Jaar Reeks 1 Basis 1999=100 Reeks 2 Basis 2002=100 1998 100 88,2 1999 106,3 93,7 2000 109,5 96,6 2001 110,8 97,7 2002 113,4 2003 112,9 99,6 : 1,134 : 1,134 De onderlinge verhouding tussen de index- cijfers in beide reeksen blijft dezelfde! DV 2003

15 Hoofdstuk 4 Indexcijfers
Begrippen Enkelvoudige en samengestelde indexcijfers Verleggen van de basis en koppelen Het indexcijfer der consumptieprijzen in België Andere indexcijfers DV 2003

16 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België
Wat? Doel? Hoe wordt het indexcijfer bepaald? De indexkorf De spilindexen Het gezondheidsindexcijfer Het viermaandelijks gemiddelde Basisformule voor de oefeningen Tabellen indexcijfers Voorbeeld DV 2003

17 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (1) Wat?
Het indexcijfer der consumptieprijzen is een waardemeter voor de evolutie van de levensduurte in België. Tot 1967 sprak men van het indexcijfer der kleinhandelsprijzen. DV 2003

18 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (2) Doel?
het garanderen van de koopkracht van de weddetrekkenden in openbare diensten, steunend op onderzoeksresultaten representatief voor de levensstandaard binnen de Europese Unie; het garanderen van de sociale vrede; de voorbereiding van een toekomstige geharmoniseerde Europese index. DV 2003

19 Gestratificeerde steekproef bij 3.000 gezinnen
Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (3a) Hoe wordt het indexcijfer bepaald? Gestratificeerde steekproef bij gezinnen « korf » van > 400 courante producten en diensten, elk met een wegingsfactor maandelijks op 60 plaatsen een inventarisering van de prijzen van al die producten en diensten DV 2003

20 gewogen gemiddelde van 10 provinciale cijfers
Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (3b) Hoe wordt het indexcijfer bepaald? gewogen gemiddelde van 10 provinciale cijfers goedkeuring door « indexcommissie » maandelijks Rijksindexcijfer der consumptieprijzen DV 2003

21 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (4) De indexkorf
428 producten en diensten elk met een wegingsfactor aanpassing aan reële leef- en bestedingspatroon van de gezinnen  regelmatig wordt de korf herzien: b.v. digitale camera, CD-rom, laptop, … DV 2003

22 Het indexcijfer der consumptieprijzen (5) De spilindexen
Worden vastgelegd door de overheid: eerste: 100 volgende: vorige n-de spilindex: waarin n de rang van de spilindex aangeeft bij overschrijding van een spilindex: 2 maanden later wedden + 2% DV 2003

23 gewone indexkorf (428 prod.) min: - alkoholproducten - tabaksproducten
Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (6) Het gezondheidsindexcijfer Wat? gewone indexkorf (428 prod.) min: - alkoholproducten - tabaksproducten - petroleumproducten  408 producten en diensten Doel? onvoorspelbare schommelingen t.g.v. volatiele petroleumprijzen vermijden. DV 2003

24 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (7) Het viermaandelijks gemiddelde
Wat? voortschrijdend gemiddelde van het indexcijfer van de laatste 4 maanden Doel? plotse onvoorziene stijgingen t.g.v. externe gebeurtenissen (b.v. oorlog) afzwakken DV 2003

25 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (8) Basisformule voor de oefeningen
voorwaarde: beide indexcijfers worden berekend op dezelfde basis! DV 2003

26 Info en tabellen indexcijfers der consumptieprijzen sinds 1920:
Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (9) Tabellen indexcijfers Info en tabellen indexcijfers der consumptieprijzen sinds 1920: DV 2003

27 Het indexcijfer der consumptieprijzen in België (10) Voorbeeld
Bij de wereldpremière van de Ford Escort op het autosalon van Brussel in januari 1968, kostte het basismodel Bef (13.485,72€). Bereken de prijs in november 2003. Oplossing: DV 2003

28 Hoofdstuk 4 Indexcijfers
Begrippen Enkelvoudige en samengestelde indexcijfers Verleggen van de basis en koppelen Het indexcijfer der consumptieprijzen in België Andere indexcijfers DV 2003

29 Andere indexcijfers (1) BEL 20
De BEL 20 is een korf van aandelen van de 20 belangrijkste Belgische bedrijven. Alle grote sectoren zijn vertegenwoordigd. De evolutie van deze index is een indicator voor de gezondheid van de economie. Samenstelling dd : Agfa-Gevaert Fortis Almanij GBL Barco Interbrew Bekaert KBC Cofinimmo Mobistar Colruyt Omega Pharma Delhaize Solvay Dexia Tessenderlo D’Ieteren UCB Electrabel Umicore DV 2003

30 Enkele andere indexcijfers (2)
het ABEX-cijfer: Associatie van Belgische Experten indexcijfer van de bouwprijzen volgt de prijsevolutie in de bouwsector: materialen en uurlonen zesmaandelijks gebruikt in de woningverzekering, zowel voor het vaststellen van de jaarlijkse premie als voor de vrijstellingsbedragen (het basisbedrag van 123,95 € wordt geïndexeerd: eind 2003 ongeveer 200€) De Reuters-index: 21 grondstoffen (o.a. tarwe, katoen, suiker, zink, papier, …) met verschillende wegingsfactor De Moody’s-index: contantnotering in New York van 8 landbouw- en 7 industriële producten met verschillende wegingsfactor DV 2003