begeleiden als kiezen binnen spanningsvelden

Presentatie over: "begeleiden als kiezen binnen spanningsvelden"— Transcript van de presentatie:

1 begeleiden als kiezen binnen spanningsvelden
Drs. M.L.A.(Marcel) Hoonhout

2 in deze workshop: - uiteenzetting over begeleiden - een paar filmfragmenten (dans) - ‘gereedschap’ om te oefenen

3 focus van deze workshop: 'begeleider'
* begeleiden is werkwoord: begeleiden is kiezen * zicht krijgen op onze keuzes * onderscheidingen als houvast * oefenen

4 – Begeleider – Klant met begeleidingsvraag – Observator
maak drietallen: – Begeleider – Klant met begeleidingsvraag – Observator

5 verschil tussen nu en straks
Klant: 'probleem(pje)' verschil tussen nu en straks wat je nu nog niet, maar straks wel … – herkent – weet/begrijpt – anders voelt – kan – durft

6 constructivistisch uitgangspunt:
er bestaat niet iets als DE 'waarheid', mensen creeëren hun eigen betekenis 'hoe je kijkt maakt wat je ziet ….'

7 'kijken' als waarnemen met alle zintuigen:
hoe je kijkt maakt wat je ziet …. hoe je luistert maakt wat je hoort …. hoe je er contact mee maakt kleurt wat je beroert ....

8 ONDERSCHEID tussen HOE KIJK JE? EN WAT ZIE JE DAN?
( MIDDELS DIE MANIER VAN KIJKEN)

9 wat zie je…?

10 of ……………paard?

11 hoe je 'kijkt' .... is niet eenvoudig op te sporen

12 hoe je waarneemt .... waar je op let …. hoe en wat je selecteert ....
welk accent dat je legt .... wat er opgeroepen wordt ....

13 hoe je 'kijkt' .... ..... maakt wat je 'ziet'
wat je tot voorgrond maakt en wat je daarmee tegelijkertijd tot achtergrond verklaart maakt wat je 'ziet'

14 eenmaal op de voorgrond gezien … is het moeilijk weg te denken

15 twee manieren van rasteren
– stijf – soepel

16 hoe je 'kijkt' .... HOE JE DENKT HOE JE SAMENHANG MAAKT maakt wat je 'ziet'

17 rasteren is onderscheiden:
– uit elkaar leggen – in samenhang brengen

18

19 Christo

20 hoe je waarneemt .... wordt beїnvloed door je 'binnenwereld':
waar je mee bezig bent: 'CONCERN' door je BEHOEFTE door jouw BELANG WAAR HET HART VOL VAN IS

21 hoe je waarneemt .... wordt beїnvloed door je 'ervaringsgeschiedenis':
WAAR JE OP HEBT LEREN LETTEN 'signalen' die je hebt leren herkennen

22 Barnett Newman – who is afraid of red, yellow and blue
het kijken naar het schilderij op de voorgrond

23 hoe je waarneemt .... wordt beїnvloed door je 'buitenwereld'
OMGEVING ALS 'TIJDGEEST'

24 WAT IS VOOR JOU EN VOOR DIE TIJD 'NORMAAL' MET DE KENNIS VAN NU ....

25 graffity

26 hoe je waarneemt .... wordt beїnvloed door GROEPEN
'ZWERMEN' WAAR WE DEEL VAN UITMAKEN

27 betekenisgeving wordt ook sociaal 'geconstrueerd'
'SOCIAL FABRICS'

28 actor – context(en) individu/actor - context
* binnenwereld - buitenwereld * individueel – organisatiebelang – beroepsbelang * privé, werk, beroep

29 iedereen heeft zijn eigen 'raster'
REFERENTIEKADER BEGRIPPEN EN ONDERSCHEIDINGEN BEELDEN GEVOELSLADINGEN WAARMEE HIJ/ZIJ AAN ERVARINGEN BETEKENIS GEEFT

30 hoe je kijkt maakt wat je ziet …

31 jouw kiezen en handelen
hoe je kijkt maakt wat je ziet … …en min of meer wat je doet en laat hoe je waarneemt beïnvloedt jouw kiezen en handelen

32 ..... 'min of meer' ..... belang van reflecteren * eigen 'aandeel'
* eigen betekenisgeving * eigen keuzes * eigen reacties begeleiden is uitnodigen tot reflecteren

33 contextloos onderzoeken
je kunt je 'raster' niet contextloos onderzoeken alleen aan de hand van een concrete situatie kun je onderzoeken hoe de klant naar zijn/haar situatie kijkt … dus: begeleiding beginnen met een situatie/ervaringsmoment

34 klant met een vraag (probleem) en een moment
(waarop die vraag aan de orde is)

35 reflecteren op 'moment':
– wat denk je – wat voel je – wat wil je en vind je belangrijk – wat zei/deed je – verbindingen – onderscheidingen – keuzes – vooronderstel- lingen

36 zowel klant als begeleider hebben elk hun eigen 'raster'
begeleiden zowel klant als begeleider hebben elk hun eigen 'raster' t.a.v. situatie en t.a.v. het begeleiden

37 begeleiden: de klant uitnodigen diens eigen raster te onderzoeken

38 begeleider klant situatie van de klant

39 raster van de begeleider in beeld
ik zie ik zie wat jij niet ziet raster van de begeleider in beeld

40 begeleider klant situatie van de klant

41 klant met een vraag

42 Klant vraagt om * hulp bij 'hoe kijk ik' eigenlijk
* AANVULLENDE MANIER VAN KIJKEN om zijn/haar probleem iets anders te zien en misschien iets anders te kunnen doen

43 twee vormen van leren leren van binnenuit = ervaringsleren:
leren op basis van reflecteren ik en anderen onderscheiden pion en bron onderzoeken leren van buiten naar binnen: middels feedback, informatie, instructie, onderwijzen, advisering, boeken/video

44 Botero: ‘dansers’ een interactionele dans

45 hoe krijg je een ruimere kijk?
a. herkennen hoe je kijkt: - reflecteren - van deelnemersperspectief (erin) naar toeschouwersperspectief (erboven) b. aan die kijk 'ontsnappen': - door 'meerperspectivisch kijken'

46 hoe krijg je een ruimere kijk?
1. van 'positie' wisselen: – Ik-positie – Door de ogen van de ander – Camerapositie (helicopterview)

47 door de ogen van de ander

48 gevangenis vanuit buurtbewoner ontworpen

49 hoe krijg je een ruimere kijk?
2. van 'actor' naar 'context': – omgevingsinvloed en eisen – rollen en taken – verantwoordelijkheden

50 actor – context(en) * individu/actor - context(en)
* binnenwereld - buitenwereld * individueel - organisatie - beroep - privé

51 actor – context(en) * taak/verantwoordelijkheid * team
* ondersteuningsvormen * missie en beleid * stijl van leidinggeven

52 hoe krijg je een ruimere kijk?
3. van 'emotie' veranderen: – vier B's (bang, boos, blij, bedroefd) – ga naar een ander 'vak'

53 emotie even bevriezen

54 hoe krijg je een ruimere kijk?
4. van 'denken' wisselen: – logisch denken – lateraal denken

55 lateraal denken creativiteit – als iets niet werkt hou er mee op
en doe wat anders – verbind je probleem met spagetti – stel honderd vragen – iets anders doen: 'incubatietijd'

56 verbind je probleem met ...

57 verbind je probleem met ...
– waarnemen – associeren – aspecten van .... – dan verbinden met probleem

58 bedenk tien nieuwe acties 'tussenliggende onmogelijkheid'

59 oogst welk woord blijft hangen welk beeld blijft op je netvlies
welke zin galmt nog na dat borduren, calligraferen, opschijven of ophangen als 'anker' voor verandering

60 hoe krijg je een ruimere kijk?
5. van 'taal' wisselen (1): – woord-taal (woordwissel; nieuw woord) – beeldtaal (van woord naar beeld)

61 beeldtaal, metaforen

62 – lijftaal (waarnemen van lichaamssignalen)
5. van 'taal' wisselen (2): – lijftaal (waarnemen van lichaamssignalen) – kleurentaal

63 kleurentaal, de blauwe ruiter

64 hoe krijg je een ruimere kijk?
6. van 'probleem' naar 'wens': – van 'niet' naar 'wel' – in het 'niet' zit een wens

65 buiten de lijntjes kleuren

66 hoe krijg je een ruimere kijk?
7. van 'domein' wisselen: – waarnemen – beoordelen – beleven

67 - waarnemen - beoordelen - beleven/ proeven - feiten
- vergelijken met een norm - gevoel / smaak / stijl

68 ‘ik moet …..’ daar toch eens aandacht aan schenken
moeten kunnen mogen willen durven

69 hoe krijg je een ruimere kijk?
8. van 'tijd' wisselen: – toen (terugblik/verleden) – hier en nu – toekomst (verbeelden)

70 januskop

71

72 begin met het eind voor ogen
begin dan bij het begin Stephen Covey

73 begeleiden als jongleren met zeven ballen: jongleren met spannings- velden:

74 hoe je kijkt naar je begeleiding maakt .....
reflecteren op 'momenten' van de begeleider bijvoorbeeld in een intervisiegroep

75 Chagall - cellist ‘je bent je eigen instrument’

76 EINDE

77 met dank aan mijn broer Cor voor de techniek

78 dit was dus een lieve-heren-productie