Veilig Internetten? Door: Hans ter Heijne Gert-Jan Scharstuhl

Presentatie over: "Veilig Internetten? Door: Hans ter Heijne Gert-Jan Scharstuhl"— Transcript van de presentatie:

1 Veilig Internetten? Door: Hans ter Heijne Gert-Jan Scharstuhl
Ron van Nieuwenhuijzen Arno de Jong Eric Vink Hoe gaan we om met internet binnen het onderwijs?

2 Huidige situatie Onveilige omgeving Beleid Onveilige omgeving:
Voor kinderen kunnen de moderne communicatiemethoden gevolgen opleveren die schadelijk zijn voor het kind. Beleid: Het beleid voor communicatiemiddelen kun je verbeteren dmv. kennis in huis te halen. up to date houden van software. juiste software voor de school aan te schaffen. niet alles dicht spijkeren?

3 Gewenste situatie Veilige internetomgeving waar wel vrij ge-internet kan worden

4 Mogelijke probleemgebieden
Internet (browser) , spam MSN/chat/web cam Spyware, virussen Internet (browser): Via je internet browser kun je alles bekijken op het Internet. Dus kunnen kinderen dingen voor hun neus krijgen waarvan hun ouders of de leerkrachten vinden dat ze die niet mogen zien of waar ze nog niet aan toe zijn. Via kun je berichten binnenkrijgen over seksuele onderwerpen zoals b.v. penisvergroting of borstvergroting. MSN/chat/web cam: Via chat programma's kun je in contact komen met mensen die kinderen proberen over te halen afspraakjes met hun te maken. Bij communicatie middels webcams worden meisjes nog al eens uitgenodigd om hun truitjes omhoog te doen. Spyware, virus:

5 Verantwoording Kinderen Ouders Overheid Providers Aanbieders
Kinderen verantwoordelijk maken: Kinderen zelf wijzen op de gevaren die op hun loeren Ouders bekend maken met: De gevaren die bestaan bij het gebruik van moderne communicatiemiddelen. Overheid laten financieren: De overheid moet financiën beschikbaar stellen voor voorlichting over de gevaren. Providers: Sommige Providers zouden beter moeten scannen op virussen. Aanbieders: Aanbieders ontkennen vaak verantwoordelijkheid voor de inhoud van hun servers.

6 Technische oplossingen
Via ISP Beveiliging tegen Hackers Beveiliging tegen Virussen Houd informatie privé Kinderen veilig On-line Ongewenste & Spam

7 ISP (Internet Service Provider)
De beveiligingsmiddelen: Firewall Virusscanner Spam filter Spyware filter Content filter Met behulp van deze set aan beveiligingsmiddelen was het voor scholen goed mogelijk om veilig op het Internet te surfen, te mailen, gebruik te maken van VPN (Virtual Private Network) en connecties en veilig beheer uit te voeren vanaf huis. Met ingang van 1 januari 2004 hebben scholen een eigen verantwoordelijkheid voor de inrichting van de ICT-infrastructuur. Beveiliging verdient daarbij bijzondere aandacht om probleemloos te kunnen werken en veilig internetten mogelijk te maken. De beveiligingsmiddelen die ISP’s kunnen aanbieden aan scholen zijn overwegend gelijk.

8 Kinderen veilig On-line
Meerdere “drempels” op school Server / PC Minimum eisen: Firewall Virusscanner Spamfilter Om als school veilig te kunnen internetten is het noodzakelijk dat meerdere beveiligingsmiddelen worden ingezet op school Server / PC

9 Beveiliging tegen Hackers
Gebruik van Firewall Gebruik van meerdere Firewalls Gebruik van Router I.v.m. Kostenaspect: “Hoe kritisch is de informatie die beschermd moet worden” Hacking: Het inbreken op uw netwerkinfrastructuur en/of in bestanden, waardoor het voor hackers mogelijk is om uw netwerkinfrastructuur voor dubieuze doeleinden te gebruiken of allerhande informatie die zich binnen uw school bevindt te bekijken en/of te wijzigen. Firewall Om hackers te belemmeren in hun activiteiten is de inzet van een firewall noodzakelijk. Beter nog zou het zijn om twee verschillende typen firewalls in te zetten. Hiermee wordt voorkomen dat de hacker zijn opgedane kennis over de eerste firewall kan gebruik op de tweede firewall. Een tweede firewall werkt in dit opzicht drempel verhogend. Deze maatregel wordt vaak toegepast omdat bepaalde security trojans in staat zijn om informatie over de firewall te verzamelen en poorten te openen waarlangs de hacker dan uw netwerk kan betreden. Kostenaspect: gebruik van meerdere firewalls brengt aanzienlijke kosten met zich mee en moet worden afgewogen tegen de noodzaak van deze extra drempel. Stel uzelf dan ook de vraag ‘hoe kritisch de informatie is, die u probeert te beschermen’, voordat u tot aanschaf overgaat. Een firewall is een beveiligingsmiddel (een poort of muur met op bepaalde plekken een doorgang) dat niet standaard door alle ISP’s wordt aangeboden. Sommige ISP’s zijn bereid om een internetaansluiting te leveren waarbij een z.g. router met firewall wordt geleverd. Deze kan desgewenst op afstand door de ISP worden beheerd. Aan deze dienst zijn veelal kosten verbonden.

10 Virussen Virussen kunnen worden onderverdeeld in: Bootsector virus
File infector Macro virus Trojan Horse Hoax Worm Exploit virus Virus: Een virus is een programma dat meestal via of internetpagina’s (links) op uw computersysteem wordt aangebracht waardoor informatie niet meer te benaderen is, verwijderd wordt of waardoor uw ICT-infrastructuur ernstig wordt overbelast of onklaar wordt gemaakt. Momenteel zijn er meer dan verschillende virussen bekend. Een virus brengt bijna altijd permanente schade aan. Bootsector virus Een bootsector virus nestelt zich in de bootsector van uw harde schijf en zorgt er meestal voor dat uw PC stopt met functioneren. File infector Een file infector is een virusvorm die in staat is om bestanden onlees- of onbenaderbaar te maken. Macro virus Macro virussen zorgen er, door activering van het macro (bv. via een Word document), voor dat er ongewenste acties op uw PC worden uitgevoerd (bv. het verwijderen van bestanden of het installeren van bv. een wormvirus). Een macro kan er voor zorgen dat al uw Word-documenten of Excel-bestanden flink worden gemuteerd en/of zelfs onbruikbaar worden. Trojan horse Een trojan horse virus is een programma waarmee uw PC door ongewenste personen kan worden benaderd, zonder dat u dit in de gaten heeft of hier toestemming voor heeft gegeven. De inbreker kan bijvoorbeeld informatie op uw systeem wijzigen of verwijderen. Ook gebruiken de makers z.g. popup-trojans. Dit zijn de popup windows waarin een virus verborgen zit. Hoax Hoaxes zijn geen echte virussen maar hebben wel een vervelende uitwerking. Hoaxes nodigen uit om extra te verzenden met als doel het overbelasten van het netwerk en server (vergelijkbaar met het piramidespel). Groot gevaar bij dit hoaxes is dat naarmate er meer hoaxmeldingen zijn, gebruikers van het netwerk wat ‘achteloos’ kunnen worden en de aandacht voor het bewust omgaan met beveiliging verslapt. Worm Wormvirussen komen in veel varianten voor. Vrijwel allemaal hebben ze tot doel zich zo snel mogelijk te verspreiden (meestal via bv. uw eigen adressenlijst) om soms direct, en soms op een vooraf ingesteld tijdstip, uw computersysteem of bestanden onklaar te maken. Exploit virus Exploits zijn altijd op zoek naar de gaten in de beveiliging van programma’s. Hierbij moet u denken aan gaten in het besturingssysteem (bv. Microsoft Windows XP of 2000) van uw computer of in die van de applicaties (bv. Microsoft Internet Explorer). Doel van een expoit is natuurlijk het onklaar maken van het besturingssysteem of applicatie .

11 Beveiliging tegen Virussen
Beveiliging middels Virusscanner Detectie virus (virusdefinitie bestanden up-to-date) Via ISP Gedownload Geplaatst op verschillende locaties Toegang tot Netwerk Op server Virusscanner: De inzet van een virusscanner is noodzakelijk om te voorkomen dat uw netwerk of computersystemen geïnfecteerd worden door een virus. Alle virusscanners zijn in staat om virussen te detecteren (mits de virusdefinitie bestanden up-to-date zijn). Het verschil in scanners zit o.a. in het feit of de leverancier van de virusscanner tijdig nieuwe definitiebestanden uitbrengt, waardoor uw scanner up to date blijft. Vrijwel alle ISP’s bieden de mogelijkheid gebruik te maken van een virusscanner. Deze service van de ISP maakt meestal deel uit van de gekozen internetaansluiting. De virusscanner kan zich op verschillende locaties bevinden; bij de toegang tot uw netwerk maar ook op de server (mail en attachments controleren op virussen). Via ISP: Afhankelijk van waar uw mailbox zich bevindt kan gebruik worden gemaakt van een virusscanner op de server bij de ISP of kan een virusscanner gedownload worden voor lokaal gebruik. Meestal zijn aan het gebruik van de virusscanner weinig of geen kosten verbonden.

12 Ongewenste E-mail & Spam
Verspreiding Ongevraagd verstuurd: Vollopen van mailboxen Overbelasting van de mail-server Via webpagina’s (Java scripts) : berichten met weblinks Popup schermen Uiteindelijk doel: Computersysteem of netwerk infecteren met virus. Oplossing: Spamfilter Spam: Een grote hoeveelheid berichten die ongevraagd wordt toegestuurd. Dit resulteert in het vollopen van mailboxen en overbelasting van de mail-server. Ook via webpagina’s, kan middels z.g. java scripts, berichten met weblinks of popup schermen het één en ander verspreid worden. Uiteindelijk hebben ze allemaal tot doel uw computersysteem of netwerk te infecteren met een virus. Spamfilters: Om te voorkomen dat leerlingen en leraren/docenten verdrinken in allerlei ongewenste berichten is de inzet van een spamfilter noodzakelijk. Uit onderzoek blijkt dat het verkeer bij bedrijven voor 40% - 60% bestaat uit spam. Een spamfilter kan in veel gevallen ook voorkomen dat uw server wordt overbelast. Leveranciers van softwarepakketten doen tegenwoordig veel aan de bestrijding van spamverkeer en ook de overheid is bezig met regelgeving rondom spam. Een voorbeeld van hoe leveranciers hierbij betrokken zijn kan worden gevonden bij Microsoft Exchange 2003 waarbij spamfiltering een vast onderdeel geworden is van de applicatie. Bijna alle ISP’s bieden de mogelijkheid om (nagenoeg kosteloos) gebruik te maken van een spamfilter. De wijze van activeren van het filter, evenals de werking kan per ISP verschillen. Zo kan een school bijvoorbeeld zelf besluiten om het spamfilter van de ISP aan- dan wel uit te zetten. De werking van de spamfilters is in de meeste gevallen zeer eenvoudig, maar lang niet altijd doeltreffend. Dit, door regelgeving rondom privacy. ISP’s kunnen nooit bepalen welke berichten u wel en welke u niet wilt ontvangen. Het is dus verstandig om naast de beperkte spamfiltering via uw ISP zelf te beschikken over een goed spamfilter. Informatie over spamfilters vindt u op (zoekterm: spam).

13 Content Filter Content filter / scanning (niet geheel waterdicht)
Gaat verder dan Virusscanner Zoekt op URL, MP-3, Gif, enz. Internetfilters / “Bloklijsten” Zoekmachine filter (o.a. Altavista) Kinderfilter Helaas makkelijk te omzeilen Afgeschermde omgeving Informatie via zoekterm ‘filtertest’ Content filtering/scanning: Content filter: Deze vorm van controle gaat verder dan virusscanning. Virusscanning controleert in de diepte en is specifiek op zoek naar virussen terwijl contentfilters controleren op URL’s en andere zaken (zoals MP-3, GIF, JAVA, etc.) die vooraf kunnen worden ingesteld. Onder deze categorie vallen ook de z.g. internetfilters of blocklijsten waarmee leerlingen kunnen worden beschermd tegen ongewenste informatie zoals porno. Ook kan worden voorkomen dat leerlingen sites bezoeken die geen educatieve informatie bevatten. Een uitgebreid onderzoek naar de werking van deze filters is in januari 2003 uitgevoerd door Stichting Ict op School (zie zoekterm ‘filtertest’) . Uit dit onderzoek blijkt overigens dat geen enkele contentfilter ‘waterdicht’ is! Content scanning wordt, op enkele uitzonderingen na, niet door ISP’s aangeboden. Dit betekent dat scholen zelf op zoek moeten naar geschikte pakketten. Zoekmachine filters: Sommige zoekmachines (o.a. AltaVista – beschikken over een soort kinderfilter. Deze filters zijn bedoeld om te voorkomen dat kinderen informatie zien die vooral voor volwassenen bedoeld is. Enig onderzoek wijst uit dat deze filters zeer eenvoudig te omzeilen zijn en in de meeste gevallen helemaal niet functioneren.

14 Houd informatie Privé Wat houdt bescherming privacy in?
Hoe wordt persoonlijke informatie verzameld? Wees terughoudend met verstrekken van persoonlijke gegevens. Controleer het gebruik van uw gegevens Voorkom Spam Versleutel uw Wat houdt bescherming privacy in? Dit betekent allereerst dat u voorkomt dat uw persoonlijke gegevens, zoals adresinformatie of informatie over persoonlijke voorkeuren, gebruikt worden voor andere doeleinden dan waarvoor u ze heeft afgestaan.Bijvoorbeeld voor het toezenden van spam (ongevraagde reclame).Verder valt hier ook onder het voorkomen dat de inhoud van gelezen kan worden door mensen voor wie die inhoud niet bedoeld is. Hoe wordt persoonlijke informatie verzameld? Persoonlijke informatie kan op ve schillende manieren worden verza- meld,zoals via invulformulieren op websites,chatten of cookies . Cookies zijn kleine bestanden die vanaf een bezochte website via de browser automatisch op de computer van de gebruiker worden geplaatst en waarin informatie over het surfgedrag van de gebruiker wordt opgeslagen. Wees terughoudend met verstrekken van persoonlijke gegevens. Wees allereerst voorzichtig met het verstrekken van privé-gegevens. Gebruik hierbij uw gezond verstand.Vraag u af of het doel waarvoor de gegevens gevraagd worden duidelijk is en of alleen die gegevens gevraagd worden die noodzakelijk zijn.Verder kunt u in uw browser het gebruik van cookies uitschakelen. Controleer het gebruik van uw gegevens Wanneer u persoonlijke gegevens uitwisselt,ga dan na wat er met deze gegevens gebeurt.U kunt dit vaak achterhalen via de zogeheten privacy policy op de website van een organisatie.Alle organisaties in Nederland hebben onder de nieuwe Wet Bescherming Persoons- gegevens de plicht u te laten weten wat zij met uw gegevens doen. Tevens heeft u onder deze wet het echt om de gegevens die een instantie over u heeft,in te zien,te verbeteren of te laten verwijderen. Over de Wet Bescherming Persoonsgegevens is een aparte brochure verkrijgbaar via Postbus 51. Voorkom Spam Als u geen ongevraagde reclame via wilt ontvangen,kunt u dit bij de dma (Direct Marketing Association)aangeven via de website Wees bij organisaties die u niet kent voorzichtig met het eageren op spam-mailtjes,ook om af te zeggen ,want dit kan worden beschouwd als een bevestiging dat uw adres correct is. Versleutel uw Een maakt een lange eis over het internet voordat hij bij de ontvanger terechtkomt.Net als een ansichtkaart kan hij door anderen eenvoudig bekeken worden.Stuur daarom geen ve t ouwelijke infor- matie via zonder deze eerst met een envelop dicht te plakken . Dit doet u door uw te versleutelen met een encryptieprogramma .

15 Veilig internet-gebruik
Pedagogiek Chatten Surfen Pedagogiek Het pedagogische aspect van veilig internetten is misschien nog wel belangrijker dan het technische aspect. Je kunt het op school nog zo goed beveiligen ,thuis zal er niet altijd controle zijn wat een kind achter de computer doet. De opvoeder heeft hier dus een belangrijke taak om het kind op de gevaren te wijzen. Chatten Het grootse gevaar is mischien wel bij het chatten. Je kunt niet zien wie aan de andere kant zit. Iemand kan zich zich anders voordoen dan hij werkelijk is. Het is verstandig om het kind in te lichten over dit gevaar. Laat hem / haar nooit persoonlijke gegevens aan onbekenden geven. Mocht er een afspraak geregeld worden laat hem / haar er nooit aleen heen gaan en alleen als hij of zij het contact al wat beter kent door vele chats. Laat ze ook de plek van afspraak eerst even van afstand bekijken en als ze het niet vertrouwen het laten afweten. Surfen Het internet staat vol met ranzige sites die niet geschikt zijn voor kinderen. Door kinderen om te laten gaan met zoekmachines als Davindi is de kans een stuk kleiner dat ze daar op terecht komen. Ook is het handig de computer op een centrale plek in huis of op school te zetten zodat ouders of leraren een oogje in het zeil kunnen houden. Als een kind dan op een minder geschikte site komt kan de ouder of leraar het bespreekbaar maken met het kind. Dit kan vaak per ongeluk gebeuren , bijvoorbeeld, het kind wel naar spelen.nl maar typt perongeluk spelen.com in en komt op een seks site. geen technisch filter wat dit tegen houdt. Ook sommige virusse of spyware kan er voor zorgen dat er verkeerde sites worden bezocht. Installeer dus een goede virusscanner en spyware-remover.

16 Tips voor ouders Surf samen met je kind. Maak duidelijke afspraken
Houd goed zicht op de computer Leer uw kind om zeer zorgvuldig met privacy om te gaan. Bekijk regelmatig de history van de browser Surf samen met je kind: Ga regelmatig samen achter de computer zitten. Ouders en kinderen leren dan van elkaar. Maak duidelijke afspraken: over het internetgebruik en de tijdsduur die het kind achter de computer mag doorbrengen. Houd goed zicht op de computer: en plaats deze indien mogelijk op een centrale plaats in huis. Leer uw kind om zeer zorgvuldig met privacy om te gaan: Altijd toestemming vragen om aan derden een telefoonnummer, adres of bankrekeningnummer door te mogen geven. Bekijk regelmatig de history van de browser: zodat u op de hoogte blijft van het surfgedrag van uw kind.

17 Tips voor ouders (vervolg)
Gebruik een goede virusscanner Vertel uw kinderen af te blijven van onbekende software Blijf geïnteresseerd in het surfgedrag van uw kind Laat weten, vooral bij vervelende ervaringen, er altijd te zijn voor uw kind. Gebruik een goede virusscanner: en zorg dat deze up-to-date blijft. Vertel uw kinderen af te blijven van onbekende software: en leer hen voorzichtig om te gaan met het downloaden van onbekende sites. Blijf geïnteresseerd in het surfgedrag van uw kind: en wijs hem regelmatig op de minder leuke kanten hiervan, zoals pedofielen in chatboxen, pornosites, scheld mail, spam en nog veel meer.

18 Didactische tips voor leraren
Spreek regels af bij het internetten Bouw vertrouwen op met uw leerlingen Blijf in de buurt bij uw internettende leerlingen. Laat persoonlijke gegevens privé blijven. Betrek collega's en ouders erbij. Laat ze liever niet op school Chatten. Spreek regels af bij het internetten: Wat kan wel en wat niet? Wat voor verschil is er tussen thuis- en schoolinternet? Bouw vertrouwen op met uw leerlingen: Als er problemen zijn moet een leerling naar u toe willen komen. Blijf in de buurt bij uw internettende leerlingen: Controleer of de schoolregels worden opgevolgd. Laat persoonlijke gegevens privé blijven: Let er op dat er over uw leerlingen zo weinig mogelijk valt te traceren. Betrek collega's en ouders erbij: Soms wordt 'het schoolinternet' beschouwd als de taak van de ict-coördinator. Laat ze liever niet op school chatten: Chatten kan thuis, niet op school-pc's. Bovendien kunt u als docent niet in de gaten houden met wie uw kinderen chatten.

19 Didactische tips voor leraren (vervolg)
Ga zelf ook eens Chatten. Leer van uw leerlingen Praat ook over de leuke dingen van Internet Ga zelf op cursus: Stichting De Kinderconsument geeft de cursus. U kunt zich via Cybercoaching opgeven Ga zelf ook eens Chatten: Om van de leefwereld van uw leerlingen af te weten, is het wel eens aardig om zelf een kijkje in een chatbox te nemen. Leer van uw leerlingen: Uw leerlingen internetten veel en vaak. Laat uw leerlingen elkaar en de school adviseren. Praat ook over de leuke dingen van Internet: Internet moet wel leuk blijven, dus vergeet niet om ook over de leuke dingen te praten. Ga zelf op cursus: cybercoaching Deze cursus maakt deel uit van de campagne SurfopSafe van het Ministerie van Economische Zaken. Stichting De Kinderconsument geeft de cursus. U kunt zich via Cybercoaching opgeven

20 Conclusie : Als deze informatie en tips door de opvoeders en leraren ter harte worden genomen wordt er een pedagogisch filter gebouwd dat effectiever en meer verantwoord is dan een technisch filter. Het kind leert de digitale werkelijkheid kennen in plaats er van worden weg gehouden. Als deze informatie en tips door de opvoeders en leraren ter harte worden genomen wordt er een pedagogisch filter gebouwd dat effectiever en meer verantwoord is dan een technisch filter. Het kind leert de digitale werkelijkheid kennen in plaats er van worden weg gehouden.

21 Wat zijn de consequenties als je niets doet?
Kinderen kunnen worden geconfronteerd met schokkende beelden. De kans bestaat dat er virussen binnenkomen Programma's waarop auteursrechten rusten worden binnengehaald. Commerciële handelingen verricht worden Schokkende beelden zoals: Gewelddadige scènes waarbij dingen gedaan worden met andere mensen waarvan je niet wilt dat kinderen dit te zien krijgen. Pornografische plaatjes Sexuele handelingen waar kinderen nog niet rijp voor zijn. Virussen: Als je geen actie onderneemt kan je systeem zonder dat jij het weet geinfecteerd zijn door virussen, spyware, of trojaanse paarden. Programma’s: Niets vermoedend kunnen kinderen op van alles klikken en dat kan lijden tot de installatie van software op je computer waar eigenlijk voor betaald moet worden. Commerciële handelingen: Op het internet kun je vrij gemakkelijk iets bestellen. Kinderen kunnen zich met de beste bedoelingen laten verleiden tot het bestellen van spullen onder rembours. Voorbeeld Zoë en haar paarden

22 Procedurele oplossingen?
Er mag alleen op internet worden gekeken indien er een docent aanwezig is. Kinderen mogen geen persoonlijke gegevens doorgeven via internet. van leerlingen kan gecontroleerd worden door een docent. Authenticatie en autorisatie zijn zowel voor de leerling als docent verplicht.

23 Huidige situatie: Regelmatig zijn er kinderen op internet zonder toezicht van een docent Er wordt regelmatig software of muziek gedownload zonder medeweten van een docent.

24 Nieuwe situatie: Kinderen mogen uitsluitend nog op internet indien er toezicht is van een docent. Er kunnen sancties volgen bij het herhaaldelijk overtreden van de regels. Internet mag alleen gebruikt worden tussen uur en uur.

25 Verantwoording, planning en begroting van de gekozen oplossing
De gekozen procedurele oplossingen passen perfect binnen het door ons gevoerde ICT-beleid, het schoolbeleid, het personeelsbeleid, het privacybeleid en het veiligheidsbeleid van onze school.