Bijengezondheid Bijengezondheid NBV.

Presentatie over: "Bijengezondheid Bijengezondheid NBV."— Transcript van de presentatie:

1 Bijengezondheid Bijengezondheid NBV

2 niet over bijenziekten
Bijengezondheid Deze cursus gaat niet over bijenziekten Bijengezondheid NBV

3 Maar over het plezier dat
Bijengezondheid Maar over het plezier dat bijen aan hun imker beleven Bijengezondheid NBV

4 En het plezier dat imkers
Bijengezondheid En het plezier dat imkers aan hun bijen kunnen beleven Bijengezondheid NBV

5 Bijengezondheid Dit gevoel willen we overbrengen Bijengezondheid NBV

6 Duur van de cursus De cursus bijengezondheid bestaat uit :
Drie theorie avonden Een aantal praktijklessen Bijengezondheid NBV

7 Opzet van de cursus Deze cursus is eenvoudig van opzet
Waarnemen met normale zintuigen Geen microscoop- of laboratoriumonderzoek Een specialistencursus is in voorbereiding Bijengezondheid NBV

8 Drie theorielessen Hygiënisch imkeren Beschrijving bijenziekten
Behandeling ziekten en plagen Bijengezondheid NBV

9 De praktijklessen De praktijklessen worden in overleg ingevuld
Tijdens de cursus wordt bepaald waar de meeste aandacht naar uitgaat Het accent ligt op de varroabestrijding Bijengezondheid NBV

10 Afsluiting van de cursus
De afdeling bepaalt de wijze van afsluiting Een theorie examen ? Beoordeling mentor ? Op een vriendelijke manier ? Wij gunnen iedereen het Basisdiploma Bijengezondheid Bijengezondheid NBV

11 Deel 1 : Hygiënisch imkeren
Bijengezondheid Deel 1 : Hygiënisch imkeren Bijengezondheid NBV

12 Hygiënisch imkeren De gezondheid van bijen
Voorkomen is beter dan genezen Herkennen van ziekten Residuen Bijengezondheid NBV

13 De gezondheid van bijen
Wat is nu echt van belang voor onze bijen ? Voldoende te eten Een schone omgeving Een vakbekwame imker Bijengezondheid NBV

14 De gezondheid van bijen
De natuurlijke ontwikkeling van een volk Het veranderende landschap De beschikbaarheid van stuifmeel Zwermen om ziekten te bestrijden Nadelen moderne imkerij Bijengezondheid NBV

15 De natuurlijke ontwikkeling
Explosieve groei in het voorjaar Zwermen Voorraad verzamelen voor de winter Overwinteren Bijengezondheid NBV

16 Het veranderende landschap
Weelderig bloeiende randen verdwijnen Uitbundig bloeiende weilanden verdwijnen Akkers worden onkruidvrij gehouden Het ontstaan van monoculturen Bijengezondheid NBV

17 Beschikbaarheid van stuifmeel
Eiwitten, vitaminen, vetten en mineralen Nodig voor de productie van voedersap Nodig voor de ontwikkeling van larven Nodig voor de ontwikkeling van winterbijen Bijengezondheid NBV

18 Zorg voor gevarieerd stuifmeel
Niet elke plant bevat dezelfde stoffen Stuifmeel moet juist van veel verschillende planten afkomstig zijn Gebrek aan stuifmeel oorzaak zwakke volken Geen stuifmeel, geen winterbijen, geen volken Bijengezondheid NBV

19 Zwermen Natuurlijke methode van ziekte bestrijding
In de natuur zwermen volken bij ernstige infectie Een zwerm neemt nauwelijks ziektekiemen en parasieten mee Deze blijven in het broednest achter Bijengezondheid NBV

20 Nadelen moderne imkerij
Het broednest zit soms jarenlang op de zelfde ramen Raat wordt veel te lang gebruikt Ziektekiemen hopen zich op Broedziekten ontwikkelen zich Ramen en kastdelen uitwisselen met andere volken Reizen naar drachtvelden : contact met zieke volken Bijengezondheid NBV

21 Wij zijn verantwoordelijk
De bijen zijn volledig van ons afhankelijk Wij bepalen hun leefomgeving Wij zorgen voor huisvesting Bijhouden van kennis is van groot belang Bijengezondheid NBV

22 De vakbekwame imker is in staat om afwijkingen te herkennen
in het broednest op de bodemlade buiten de kast Bijengezondheid NBV

23 De vakbekwame imker Blijft zichzelf ontwikkelen door :
Het volgen van lezingen Studiedagen bezoeken Verenigingsavonden bijwonen Bijengezondheid NBV

24 Voorkomen beter dan genezen
De natuurlijke afweer tegen infectie Wat kan de imker doen om de infectiedruk laag te houden Verspreiding van zieken Hygiëne in de stal Het vervangen van ramen Hoe te handelen met een duidelijk ziek volk Ontsmetten Geïntegreerde varroabestrijding Bijengezondheid NBV

25 De natuurlijke afweer tegen infecties
Fysieke barrières Het bijenlichaam De proventriculus Propolis verzamelen Bijengezondheid NBV

26 De natuurlijke afweer tegen infecties
Hoge suikerconcentratie Bijenbrood Broedtrekken Gedragsaanpassing Bijengezondheid NBV

27 Wat kan de imker doen ? Evenwicht in de kast respecteren
Sterke volken telen, zwakke opruimen Raten vernieuwen Gevarieerd stuifmeel aanbieden Bijengezondheid NBV

28 Wat kan de imker doen ? Zorgen voor schoon drinkwater
Materialen ontsmetten Besmetting voorkomen De kasten en stal schoon houden Bijengezondheid NBV

29 Hoe verspreiden zich ziekten ?
Voeren besmet stuifmeel of honing Invoer jonge koningin met bijen Vervliegen, zwermen, varroamijt, wasmot Imker, handschoenen, kleding, schoeisel Bijengezondheid NBV

30 Hoe verspreiden zich ziekten ?
Contact imkers onderling Uitwisselen besmet materiaal Aanschaf gebruikte bijenkasten Gebruikt materiaal niet te reinigen Bijengezondheid NBV

31 Hygiëne in de stal Ruim alles direct op
Bouw een ratentoren en ontsmet met ijsazijn Kasten schoonmaken, uitboenen en afvlamen Vernietig materiaal dat opgeruimd moet worden Bijengezondheid NBV

32 Raat vernieuwen Was het advies jaarlijks 33% te vervangen
Het advies is nu jaarlijks 50% te vervangen Sommigen vervangen jaarlijks al 100% Bijengezondheid NBV

33 Raat vernieuwen Volken gedijen beter op nieuwe raat
Je verlaagt de infectiedruk enorm Een natuurlijke manier van imkeren Bijengezondheid NBV

34 Deze investeringen Betalen zichzelf terug, door gezondere volken
meer plezier aan het imkeren een hogere opbrengst aan honing en was Bijengezondheid NBV

35 Hoe behandel je een ziek volk
De grootste deel van de infectie zit in het broed Verwijder besmette ramen Hang schone ramen of kunstraat in Zet desnoods een heel volk op kunstraat Eventueel samen met een varroabestrijding Bijengezondheid NBV

36 Ontsmetten IJsazijn Heet sodawater Flamberen Bijengezondheid NBV

37 IJsazijn Maak een toren van kamers met ramen
Gebruik 50 ml ijsazijn ( 60 % ) per kamer Toepassen bij temperatuur boven 15oC Kamers en ramen voor gebruik goed luchten Bijengezondheid NBV

38 Heet sodawater Kasten met de beitel eerst schoon schrapen
Gebruik 60 gram soda per liter heet water Kasten boenen en daarna afspoelen De ziektekiemen verdwijnen in afvoerput Bijengezondheid NBV

39 Flamberen Een klusbrander hoort in de stal
Materiaal direct voor gebruik flamberen Ziektekiemen en ongedierte verdwijnen Bijengezondheid NBV

40 Geïntegreerde varroabestrijding
Darrenraat verwijderen in het voorjaar Varroabestrijding in de zomer Oxaalzuur toepassen in de winter Bijengezondheid NBV

41 Pauze Bijengezondheid NBV

42 Het herkennen van ziekten
Gezond broed De ontwikkeling in het voorjaar Observatie Ziekte beelden Overzicht ziekten en plagen Bijengezondheid NBV

43 Gezond broed Bijengezondheid NBV

44 Gezond broed Mooi aaneen gesloten broed
Weinig open cellen tussen het gesloten broed Deksels droog en enigszins bolvormig Larven zijn parelwit van kleur Larven liggen in de karakteristieke C-vorm Bijengezondheid NBV

45 Gezond broed Bijengezondheid NBV

46 De ontwikkeling in het voorjaar
Is goed te volgen op de bodemlade In de winter 5 straten bezet Doorzichtige wasplaatjes en veel stuifmeel Na een paar weken mooi weer 9 straten bezet Volken die achterblijven kunnen ziek zijn Bijengezondheid NBV

47 Ontwikkeling gezond volk
In de winter : een vijftal ramen bezet Een paar weken mooi weer :10 ramen bezet Eind april : 20 ramen bezet, 12 ramen broed Eind mei : de bijen puilen de kast uit Bijengezondheid NBV

48 Herkennen van bijenziekten
Op afstand van de kast Voor de kast Op de bodemlade In het broednest Bijengezondheid NBV

49 Op afstand van de kast Vliegen de bijen massaal
Brengen ze veel stuifmeel naar binnen Vliegen de bijen te vroeg of te lang door Vliegen de bijen bij te koud weer Bijengezondheid NBV

50 Voorzijde kast en op de grond
Vuil op de vliegplank of tegen de wand Dode bijen of mummies Hangen veel bijen voor de kast Krabbelaars voor de kast Bijengezondheid NBV

51 Voordeel van de bodemlade
Je hoeft de kast niet steeds te openen Van de bodemlade is veel af te lezen De ontwikkeling van het volk is goed volgen Vooral in de koude periode is de bodemlade een uitstekend middel om het volk te controleren Bijengezondheid NBV

52 Lezen van de bodemlade Hoe groot is het broednest
Veel stuifmeel op de bodem Doorzichtige wasplaatjes of bolle deksels Varroamijten of andere dieren Bijengezondheid NBV

53 De volwassen bijen Hoe reageert het volk op aanraken kast
Bruist het kort op en wordt weer stil ? Beschadigde of misvormde vleugels Veel donkere glimmende bijen Bijengezondheid NBV

54 Afwijkingen in het broednest
Onregelmatig of gaten patroon Uitpuilende bolle deksels Dode larven of verdroogde resten Deksels met gaten of stinkend broed Bijengezondheid NBV

55 Hoe stel je de juiste diagnose
Bij een ziekte behoren bepaalde symptomen Sommige symptomen komen bij meerdere ziekten voor Een diagnose is niet altijd eenvoudig te stellen Vaak is aanvullend laboratoriumonderzoek nodig Raadpleeg de overzichtstabellen van ziektebeelden en ziekten Raadpleeg bij twijfel de bijengezondheidscoördinator Bijengezondheid NBV Cursus bijengezondheid : Deel 1

56 Overzichtstabel ziektebeelden
Kolom 2 : Plaats waarneming Kolom 3 : Verschijnsel Kolom 4 : Mogelijke ziekte Kolom 5 : Aanvulling Bijengezondheid NBV

57 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel ziektebeelden No Waar Verschijnsel
Mogelijke ziekte of plaag Aanvulling 1 Voor de kast of op de bodem Dode bijen Niet eenvoudig te bepalen Aanvullend onderzoek nodig 2 Voor de kast Krabbelaars Virusinfectie Nosema Tracheeën mijt ½ kg bijen voor de kast 3 Vliegplank en voorwand Ontlasting Roer Bruine vlekken Druppelvormige vlekken Amoebe Gele kleur Meiziekte Pasta achtig 4 Vliegplank en op de grond Stukjes was en raat Roverij Bijen vluchten bij openen kast 5 Witte of gekleurde mummies kalkbroed Wit of grijs/zwart Steenbroed Groengeel, grijs of zwart 6 Bodemlade Bruine ovale mijten varroabesmetting 7 In de kast Besmeurde raten Smerige celranden Gele ontlasting 8 In het broed Dode larven Kakbroed Zakbroed Zak gevuld met vloeistof Amerikaans vuilbroed Trekt slijmachtige draad Europees vuilbroed Onnatuurlijke houding Bijengezondheid NBV

58 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel ziektebeelden 9 In het broed
Open cellen tussen gesloten broed Inteelt Hagelschot AVB en EVB 10 Onregelmatig broednest AVB Gronderige leemachtige geur EVB Geur van rottend materiaal Virusinfectie Verhouding bijen/broed fout 11 Celdeksels Ingezonken 12 Kleine gaatjes Kalkbroed Karakteristieke vormen 13 Celdeksel Bolle deksels Bultbroed Dar in werkstercel 14 Cellen Meerdere eieren Leggende werkster Wordt bultbroed 15 Bruine mijten Varroa Bruine ovale vorm Tropilaelaps Kleiner dan varroa 16 Witte kristallen ontlasting 17 Dode bijen Honger Met de kop naar binnen 18 Raten Tunnels van wit spinsel Wasmot Bijengezondheid NBV

59 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel ziektebeelden 19 Raten en spleten
Witte lange larven Wasmot Maken spinsel Kleine kastkever Laten slijmspoor achter 20 Op de ramen Zwarte kevertjes 21 Roodbruine ovale mijten Tropilaelaps Mijten rennen over de raat 22 Op de bijen Kleine mijten of luizen Varroa Bruine ovale vorm Tropilealaps Kleiner dan varroa Bijenluis Kop, borst en staartstuk 23 Volwassen bijen Misvormde vleugels DWV 24 Volk als geheel Trage ontwikkeling Niet eenvoudig te bepalen Aanvullend onderzoek nodig Bijengezondheid NBV

60 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel bijenziekten No Naam Soort
Bijbehorende ziektebeelden 1 Kalkbroed schimmel - wit/gele of groen/grijze mummies - mummies los in de cellen of de bodem, op de vliegplank of voor de kast op de grond 2 Steenbroed - wit/grijze of lichtgroen/bruine mummies mummies zitten vast in de cellen 3 AVB bacterie - draden trekkend - lege cellen, ingevallen deksels, gaatjes in de deksels - raten hebben bruin beige kleur en hebben gronderige leemachtige geur - ingedroogde korst zit vast in de cel 4 EVB bacteriën - niet draden trekkend - larven zijn verkleurd en liggen gedraaid in de cel. Zurige geur of zweetvoetengeur - soms verzegeld broed met ingezakte celdeksels of met gaatjes - ingedroogde korst ligt los in de cel 5 Zakbroed virus - streklarf kleurt eerst bruin/zwart - de kop knikt voorover larve lijkt net een met vloeistof gevuld blaasje 6 DWV gekreukelde of nauwelijks ontwikkelde vleugels. 7 APV broedafwijkingen lijkend op EVB verschijnselen 8 Overige virussen - krabbelende, lusteloze bijen, soms met trillende vleugels - broedafwijkingen, hagelschot, afwijkende larven en verzegeld broed - haarverlies en zwartkleuring van de volwassen bijen - volken ontwikkelen zich niet goed Bijengezondheid NBV

61 Bijengezondheid NBV Overzichtstabel bijenziekten 9 Nosema eencellige
- ontlasting op de onbezette raten en bij vlieggat of vliegplank - te weinig bijen in verhouding tot het broednest - trage voorjaarsontwikkeling 10 Amoebe - hetzelfde als nosema. Microscoop onderzoek nodig. 11 Roer verstopping - besmeurde raten en vliegplank 12 Meiziekte - schudden met hun achterlijf om tot ontlasting te komen 13 Hagelschot moer - opvallend veel broedloze cellen 14 Bultbroed - onregelmatig broednest met bolle deksels 15 Varroa mijt - mijten op de varroa-bodem 16 Acarapis - ½ kg bijen krabbelen voor de kast na de eerste reinigingsvlucht - volken ontwikkelen zich slecht. Weinig vliegactiviteit 17 Tropilaelaps - mijten in het volk 18 Bijenluis vlieg - vooral op de kop van de koningin 19 Wasmot Mot - lange tunnels met spinsels in de raten Bijengezondheid NBV

62 Residuen in de honing Honing is een natuurzuiver product
Daar horen geen vreemde stoffen Geneesmiddelen en bestrijdingsmiddelen in de honing zijn uit den boze Bijengezondheid NBV

63 De imker is verantwoordelijk voor
Residuen van geneesmiddelen Residuen van bestrijdingsmiddelen Residuen van houtbeschermingsmiddelen Bijengezondheid NBV

64 De bijen brengen zelf in de kast
Zware metalen Pesticiden Pathogene bacteriën Pollen van genetisch gemodificeerde planten Radioactief materiaal Bijengezondheid NBV

65 Residuen in de was Ook in de was blijven resten achter
Sommige stoffen breken niet af Daardoor wordt de concentratie steeds hoger Dit kan schadelijk vormen aannemen voor de bij Hierdoor wordt ook de varroamijt resistent Bijengezondheid NBV

66 Natuurzuivere honing Graag presenteren wij ons als een
producent van een natuurzuiver product Dat moeten wij dan ook waarmaken ! Bijengezondheid NBV

67 Bijengezondheid NBV

68 Einde les 1 Vragen of opmerkingen ? Bijengezondheid NBV