Rouw en verliesverwerking

Presentatie over: "Rouw en verliesverwerking"— Transcript van de presentatie:

1 Rouw en verliesverwerking
na de diagnose schizofrenie Kimberly Rooders © 2003 BBL4

2 Probleemstelling Doelstelling
Welke problemen ervaren verpleegkundigen binnen de Alm wanneer zij geconfronteerd worden met mensen met schizofrenie die gedragskenmerken van rouw en verliesverwerking hebben. Aanbevelingen geven aan verpleegkundigen die werkzaam zijn binnen de Alm en geconfronteerd worden met mensen met schizofrenie die gedragskenmerken van rouw en verliesverwerking hebben.

3 Verschillende definities van rouw

4 Van Dale Grote droefheid, smart
Droefheid, smart over iemands verlies door dood Het aan de dag leggen van droefheid en de toestand waarin men dan verkeert De uiterlijke tekenen, de kleding waarin men zijn droefheid over een sterfgeval aan de dag legt

5 Freud (1917) Een diep pijnlijke neerslachtigheid
Het verdwijnen van belangstelling voor de buitenwereld Verlies van vermogen lief te hebben Remming van alle activiteit Verlies van capaciteit om nieuwe liefdesobjecten te accepteren Afwijzing van alle activiteit die niet leidt tot gedachten aan de overledene

6 Psychiatrisch zakwoordenboek
Onaangename en pijnlijke ervaring bij het verlies van een voor iemand belangrijk persoon of object, gaat vaak gepaard met sterke drang om de/ het verlorene te behouden en protest tegen opgeven ervan

7 DSM IV Sociaal/ beroepsmatig disfunctioneren: vanaf het begin van de stoornis ligt het functioneren, voor een belangrijk deel van de tijd, op 1 of meer terreinen zoals werk, relaties en zelfverzorging duidelijk onder het niveau dat voor het begin van de stoornis werd bereikt

8 Intern verlies Direct aan de ziekte gerelateerde beperkingen
Extern verlies Betreft de vermindering van sociale contacten en een verandering van de rol en positie in de samenleving

9 Intern verlies Extern verlies
Psychose -Trauma -Opname/behandeling -Onzekerheid/angst 1 Afbrokkeling sociaal netwerk 2 Toegenomen afhankelijkheid in familierelaties 3 Verlies studie/werk 4 Problemen met zelfstandig wonen Langdurig aanwezige symptomen/bijwerkingen -Handicaps -Passiviteit -Gevoelens van zinloosheid Leven in een andere wereld Er niet meer bij horen -Afgenomen zelfvertrouwen -Indentiteitsproblemen -Verlies autonomie -Doelloosheid Isolement

10 Uitingen van rouw Verwerken Isolement
1 Schok 2 Ontkenning 3 Treuren Emoties Gedrag -Psychologische ramp -Diagnose, behandeling, beperkingen -Verdriet, somberheid, wanhoop, schuld en woede -Terugtrekken uit sociaal contact, beschuldigen van zichzelf en anderen Verwerken

11 Verwerken 1 Erkennen van verlies -Accepteren 2 Strategieën -Cognitief Gedrag -Hulp zoeken 3 Proces in tijd -Diagnose, behandeling -Hoop koesteren, bij de dag leven, verklaring zoeken, betekenis geven -Identificeren met medecliënten, zoeken van informatie, hanteren van handicaps -Sociaal netwerk, professionele hulpverleners

12 Verliezen…. Gezondheid Activiteiten en praktische zaken
Dromen, verlangens en verwachtingen Relaties Ervaringen als gevolg van stigmatisatie Verlieservaringen van lotgenoten

13 Verpleegkundige valkuilen
Overlevingspatronen Secundaire victimisatie Blinde vlekken 5 Victimiserende gedragspatronen Vermijden Zich distantiëren Redden Aanklagen Hersenspoelen

14 Mogelijke valkuilen die mij zijn opgevallen
Betrokkenheid met de deelnemers Enthousiasme en betrokkenheid bij het individuele proces hierdoor bestaat de mogelijkheid dat je te snel door het rouwproces heen wilt Veel voor de mensen willen doen, nog net niet overnemen Rouw wordt laat gesignaleerd, hierdoor teveel druk in voorafgaande periode

15 Vergelijking theorie en praktijk

16 Stelling: Mensen met schizofrenie die in de ontkenning zitten functioneren langer in de maatschappij dan wanneer ze het acceptatieproces ingaan

17 Conclusies Binnen de directe verpleegkundige zorg heeft de Alm op alle levensterreinen waar mensen lijden, iets te bieden Er is genoeg ervaringsdeskundigheid, maar te weinig beroepsmatige kennis Er wordt verschillend met rouw omgegaan. De 1 is er heel bewust mee bezig en benoemt dit naar zijn cliënt en de ander is er heel voorzichtig en afwachtend mee Een jaar is te kort om mensen te laten gaan zoals ze willen gaan. Vooral in de laatste 6 maanden wordt de druk opgevoerd omdat ze een woning moeten hebben, doordat ze niet kunnen blijven Rouw is moeilijk om in groepsverband te bespreken omdat de 1 in een andere fase binnen het rouwproces zit dan de ander, waardoor je het risico loopt dat dit averechts werkt

18 Aanbevelingen Deskundigheidsbevordering d.m.v. een klinische les of een cursus Intervisie voor de bewustwording en voor het in kaart brengen van hoe om te gaan met iemand die in de rouw zit Op opleidingsniveau zou meer aandacht aan dit onderwerp besteed moeten worden Mensen de erkenning geven en afwijken van het geijkte programma, om zo iemand in zijn eigen proces verder door te laten gaan

19 Aanbevelingen Het is belangrijk dat je eerst gaat kijken hoe iemand op individuele basis in de rouw staat. Dit zou je mee kunnen nemen in de vaste evaluaties zodat je niet de gevolgen ervaart wanneer er al veel schade is aangericht Bij de intake is het belangrijk om te toetsen hoe ver iemand in het rouwproces zit of juist nog niet om zo al een individueel traject in te gaan en er zo een bepaalde druk van deze mensen wordt onthouden

20 AVD GGZ Drenthe 2003