Frans Clignet, SAM.

Presentatie over: "Frans Clignet, SAM."— Transcript van de presentatie:

1 Frans Clignet, SAM

2 De Systematische ActiveringsMethode
Bij depressieve ouderen Frans Clignet, SAM

3 Voorstellen Drs Frans Clignet, verpleegkundig specialist in opleiding/ onderzoeker. Werkzaam bij Altrecht, instelling voor ggz midden en westelijk Utrecht. Onderzoek i.s.m. VU, INHOLLAND, Altrecht, MANP - HU Frans Clignet, SAM

4 Programma Introductie Wat is de SAM Achtergrond
De SAM als veelbelovende interventie Hoe wordt de SAM uitgevoerd Onderzoek SAM Slot/ vragen Frans Clignet, SAM

5 Introductie Ongeveer 2% van de ouderen heeft een depressieve stoornis (Beekman et al.1999). Verpleegkundige zorgverlening: Voorkomen en afwenden van gevaar, Bieden van ondersteuning, activeren Frans Clignet, SAM

6 Activeren om erger te voorkomen
Preventieve maatregel om erger te voorkomen, Tekort aan vocht en voeding, afname lichaamsbeweging (achteruitgang van de conditie), afname sociale contacten (isolement). Stoppen met piekeren. Frans Clignet, SAM

7 Activeren om te leren Lewinsohn: activeren als gedragstherapeutische interventie. Uitgangspunt is de ervaring dat het ondernemen van “plezierige” activiteiten invloed heeft op de stemming Frans Clignet, SAM

8 Wat is de SAM Gedragstherapeutische interventie met als doel: het verminderen van depressieve symptomen. Hoe: door patiënten te laten ervaren dat het ondernemen van “plezierige activiteiten” een positieve invloed heeft op de stemming. Frans Clignet, SAM

9 Wat is de Sam Cursorische opzet van 5/7 bijeenkomsten,
leren patiënten om de eigen stemming te scoren, Worden patiënten gestimuleerd om “plezierige” activiteiten te ondernemen, Maken zij een plan met plezierige activiteiten, De ervaringen worden inzichtelijk gemaakt. Ik kom er later op terug Frans Clignet, SAM

10 Theoretische achtergrond van de SAM
Frans Clignet, SAM

11 De 3 aannames van Lewinsohn (1974)
een lage mate van respons afhankelijke positieve bekrachtigers (resafpobek’s ) fungeert als een uitlokkende stimulus. een lage mate van resafpobek verklaart in belangrijke mate andere symptomen van een depressie zoals een afname van gedrag. Hoeveelheid resafpobek afhankelijk van aantal events die bekrachtigend kunnen zijn, gebeurtenissen die als bekrachtigend worden ervaren en de vaardigheden die nodig zijn om de bekrachtiging te halen. Frans Clignet, SAM

12 Kwantitatieve bekrachtigers = hoeveelheid. Kwaliteit = intensiteit.
Passief = een activiteit die je niet zelf uitvoert. Actief = activiteit die je zelf uitvoert. Frans Clignet, SAM

13 Onderzoek PES en UES N=90 30 depressie,
30 psychiatrische patiënten (geen depressie), 30 normale controlegroep Frans Clignet, SAM

14 Onderzoek Depressieve patiënten zijn significant minder betrokken in plezierige activiteiten dan de overige groepen (Lewinsohn en Graf 1973). Lage score op de stemmingsgerelateerde plezierige activiteiten Lewinsohn en Amenson, 1978), Sig. lagere score op onplezierige dingen (Lewinsohn en Amenson, 1978). Frans Clignet, SAM

15 Wisselwerking Frans Clignet, SAM

16 Hypothesen Jacobsen (1996): Hypothesen die gebruikt worden zijn:
Activeringshypothese: door activering worden patiënten in contact gebracht met bekrachtigingsbronnen. Coping vaardigheid hypothese: patiënten leren nieuwe vaardigheden in de omgang met de depressieve stoornis. Niet de belangrijke cognitieve structuren worden veranderd maar mensen leren om met de huidige structuren om te gaan. Frans Clignet, SAM

17 De SAM: een veelbelovende interventie
Activity Scheduling (Lewinsohn et al. 1976) Pleasant Events Schedule Modality (Zeiss et al. 1979) Behavioral Activation (Dimidjian et al.2006). Brief Behavioral Activation Treatment for Depression (BATD)(Hopko et al. 2003) Plezierige Activiteiten Methode (R Verkaik), Potentieel Plezierige Activiteiten Methode (AMC de Meren (de Boer, 2003). Cursus in de put uit de put (Cuijpers 2000) Frans Clignet, SAM

18 Een meta – analyse (Cuijpers et al. 2007)
16 studies, Populaties: ouderen, volwassenen, jong volwassenen. Omstandigheden: thuiswonend, instellingen. Individueel / groepsniveau. Frans Clignet, SAM

19 Resultaten Gepoolde effectsize met controlegroep: 0.87
Gepoolde effectsize met andere psychologische behandeling 0,13 (ns), Gepoolde effectsize met cognitieve therapie 0,02 (ns), Kwaliteit van studies niet optimaal Frans Clignet, SAM

20 Hoe wordt de SAM uitgevoerd
Casus: Hr. van Buren, 68 jaar, Recidiverende depressieve klachten, Komt 1 dag per week naar de deeltijd, Woont samen met zijn vrouw in een eengezinswoning, Gaat sinds enige weken minder: komt tot niets meer. Is bekend met rugklachten en polineuropathie in de benen. Frans Clignet, SAM

21 Beleid= activeren. Patient komt ieder dag op de deeltijd,
Heeft een programma voor het weekend. Resultaat: Ervaart de afleiding als prettig, Blijft zich erg somber voelen. Frans Clignet, SAM

22 Hr van Buren en de SAM Kreeg cursusmap enkele dagen voor de eerste bijeenkomst. Bespreken depressiecirkel. Meten van de stemming: uitleg en oefening. Bespreken van het huiswerk: Uitzoeken van een aantal plezierige activiteiten mbv een lijst Frans Clignet, SAM

23 Hr van Buren en de SAM Maken van een weekplan,
Eenmalige of terugkerende activiteiten, Inzetten van hulpbronnen, Activiteiten Experiment, Terugkijken: wat heeft geholpen? Valkuilen/ leerervaringen. Frans Clignet, SAM

24 Frans Clignet, SAM Weekprogramma Hr. Van Buren. Weeknummer: 12 Ochtend
Middag Avond Stemming Maandag 07.00 hond uitlaten 10.30 vrijwilligerswerk 12.00: hond uitlaten 14.00 spelletje doen 18.00 hond uitlaten 20.00 TV kijken 22.00 hond uitlaten dinsdag 12.00 hond uitlaten 15.00 kaarten in het buurthuis 20.00 tv kijken woensdag 09.00 Deeltijdbehandeling Tot deeltijdbehandeling 15.00 boodschappen doen met echtgenote Donderdag 11.00 zwemmen (aqua jogging) 12.30 hond uitlaten 13.30 mogelijk boetseren Vrijdag 10.30 naar de markt 13.30 spelletje doen of boetseren 20.00 tv + koffie met wat lekkers erbij Zaterdag 10.30 evt naar de markt 14.00 fietsen 20.00 tv +koffie met wat lekkers erbij. Zondag 09.00 hond uitlaten 13.00 wandelen of fietsen of op bezoek 20.00 tv Frans Clignet, SAM

25 Fase 1: Pilot onderzoek Interventie onderzoek, zonder controlegroep met een voor en nameting. 4 verpleegkundigen, Iedere verpleegkundige voert de SAM bij 3 patiënten uit, Ambulante setting. Outcome verpleegkundigen: gebruiksvriendelijkheid. Outcome patiënten: depressieve symptomen (GDS en MADRS) Frans Clignet, SAM

26 Schema Frans Clignet, SAM Verpleegkundige N=4 patient Patient N=12 SAM
Evaluatie Naar gebruiks Vriendelijkheid. T0 Frans Clignet, SAM

27 Fase 2: multicentre studie
Interventieonderzoek met voor en nameting, Controleconditie (CAU), Exp. Groep: getrainde vpk die de SAM toepassen. Contr. Groep: vpk die CAU (omschreven) toepassen. Frans Clignet, SAM

28 Tot slot Bijdrage van dit onderzoek aan de praktijk:
Toegankelijk maken van psychologische behandeling bij depressieve ouderen. Verpleegkundigen leren om activeren in een andere context te gebruiken. Frans Clignet, SAM

29 Zijn er nog vragen? Frans Clignet, SAM