Bouw en functie van het zenuwstelsel

Presentatie over: "Bouw en functie van het zenuwstelsel"— Transcript van de presentatie:

1 Bouw en functie van het zenuwstelsel
Centraal en perifeer zenuwstelsel

2 Welke grote structuren treffen we aan?
Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg Grote structuren Bouw van de hersenen Perifeer zenuwstelsel: netwerk van zenuwen dat centraal zenuwstelsel met rest van het lichaam verbindt; grensstrengen. Bouw van het ruggenmerg Bouw hersenzenuwen Bouw ruggenmergzenuwen Bouw grensstrengen Hernia Centraal en perifeer zenuwstelsel

3 Hoe zijn de hersenen opgebouwd?
Menselijke hersenen: Uitwendig: - grote hersenen (voorhoofdslob, achterhoofdslob, wandlob, slaaplob); - kleine hersenen; - hersenstam (middenhersenen, brug van Varol, verlengde merg); Inwendig: - tussenhersenen (thalamus, hypothalamus, hypofyse); - hersenbalk; - hersenholten (hersenkamers of ventrikels) . Grote structuren Bouw van de hersenen Bouw van het ruggenmerg Bouw hersenzenuwen Bouw ruggenmergzenuwen Beschermd door schedel en hersenvliezen. Bouw grensstrengen Hernia Hersenen (uitwendig) Doorsnede hersenen (inwendig)

4 Hoe is het ruggenmerg opgebouwd?
Ruggenmerg = buisvormige streng die bestaat uit: grijze stof; witte stof; ruggenmergkanaal gevuld met ruggenmergvocht. Grote structuren Bouw van de hersenen Bouw van het ruggenmerg Beschermd door wervelkolom en ruggenmergvliezen; gelegen in wervelkanaal (= wervelgaten vormen een tunnel); tussen twee wervels ontspringen twee ruggenmergzenuwen in de tussenwervelgaten. Bouw hersenzenuwen Bouw ruggenmergzenuwen Bouw grensstrengen Hernia Doorsnede ruggenmerg (schematisch) Microfoto ruggenmerg

5 Hoe zijn de hersenzenuwen opgebouwd?
Uit hersenstam ontspringen 12 paar hersenzenuwen  zintuigen in het hoofd; zwervende zenuw (nervus vagus)  organen in de romp (hart, longen, darmen). Grote structuren Bouw van de hersenen Bouw van het ruggenmerg Bouw hersenzenuwen Zwervende zenuw Bouw ruggenmergzenuwen Bouw grensstrengen Hernia Schematische voorstelling hersenzenuwen

6 Hoe zijn de ruggenmergzenuwen opgebouwd?
Uit dorsale en ventrale hoorn van het ruggenmerg ontspringen 31 paar ruggenmergzenuwen; dorsale en ventrale wortel komen samen tot een ruggenmergzenuw (gemengde zenuw); ruggenmergzenuwen vertakken zich tot fijnere zenuwen  uitersten lichaam. Grote structuren Bouw van de hersenen Bouw van het ruggenmerg Bouw hersenzenuwen Ruggenmergzenuw Dorsale wortel Bouw ruggenmergzenuwen Bouw grensstrengen Hernia Ventrale wortel Doorsnede ruggenmerg (schematisch)

7 Hoe zijn de grensstrengen opgebouwd?
Grensstreng: strengen van onderling verbonden zenuwknopen aan weerszijden van het ruggenmerg. Grote structuren Bouw van de hersenen Grensstrengen staan in verbinding met het ruggenmerg via ruggenmergzenuwen; uit grensstrengen vertrekken zenuwen naar inwendige organen; cellichamen neuronen bevinden zich in grensstrengganglia. Bouw van het ruggenmerg Bouw hersenzenuwen Bouw ruggenmergzenuwen Ruggenmerg Bouw grensstrengen Hernia Grensstreng Grensstrengganglion Grensstrengen (schematisch)

8 Uitpuilende tussenwervelschijf
Wat is een hernia? Hernia of uitpuilende tussenwervelschijf: het scheuren van de sterke buitenlaag van een tussenwervelschijf waardoor de zachtere binnenlaag doorheen de buitenlaag naar buiten puilt. Grote structuren Bouw van de hersenen Bouw van het ruggenmerg Oorzaak: overbelasting wervelkolom, ongeval, ouderdom. Gevolg: uitpuilende deel kan zenuwwortel samendrukken of irriteren  constante pijn waarnemen of verlamming in bepaalde ledematen. Bouw hersenzenuwen Bouw ruggenmergzenuwen Bouw grensstrengen Hernia Uitpuilende tussenwervelschijf Fragment wervelkolom (schematisch)

9 Hersenen Ruggenmerg Zenuwen Grensstreng
Centraal en perifeer zenuwstelsel

10 Rugzijde Witte stof Grijze stof Dorsale hoorn Ruggenmergkanaal
Ventrale hoorn Buikzijde Microfoto ruggenmerg

11 Wervelkanaal Ruggenmerg Tussenwervelgat Ruggenmergzenuw
Tussenwervelschijf Wervel Wervelkolom (schematisch)

12 = ontsteking van hersen- en ruggenmergvliezen.
Grijze stof Ruggenmergkanaal Witte stof Ruggenmerg Meningitis = ontsteking van hersen- en ruggenmergvliezen. Ontstaan: bacteriële of virale infectie (= besmettelijk). Koorts, hoofdpijn, braken, stijve nek. Rugzijde 3 ruggenmergvliezen Vocht tussen vliezen = schokdemper Binnenste vlies: zenuwweefsel voorzien van voedingsstoffen en zuurstof Buikzijde Ruggenmergvliezen (schematisch)

13 Groef van Sylvius Groef van Rolando Wandlob Voorhoofdslob
Overlangse groef Rechterhemisfeer Slaaplob Achterhoofdslob Linkerhemisfeer Hersenstam Ruggenmerg Kleine hersenen Zijaanzicht hersenen (schematisch) Bovenaanzicht hersenen (schematisch)

14 Hersenbalk Hersenholten Vaatweefsel Thalamus Hypothalamus Hypofyse
Kleine hersenen Middenhersenen Brug van Varol Vaatweefsel Verlengde merg Zijaanzicht hersenen (inwendig)

15 Hersenschors (grijze stof) Hersenmerg (witte stof)
Hersenholten: staan met elkaar in verbinding en bevatten hersenvocht. Vaatweefsel (wand van hersenholten): productie van hersenvocht. Hersenvocht bevat voedingsstoffen en zuurstof voor zenuwcellen. Rechterhemisfeer Linkerhemisfeer Hersenschors (grijze stof) Hersenmerg (witte stof) Hersenbalk Eerste ventrikel Vaatweefsel Tweede ventrikel Derde ventrikel Vierde ventrikel Rechterthalamus Brug van Varol Frontale doorsnede hersenen

16 Hoofdhuid Schedel Hersenvliezen Hersenvocht
Beschermende delen van de hersenen

17 Schedel Hersenen Hoofd mens

18 Hersenstam  verlengde merg
Zwervende zenuw Hersenstam  verlengde merg Ruggenmerg 12 paar hersenzenuwen

19 Spinaal ganglion Dorsale hoorn Rugzijde Dorsale wortel
Ruggenmergkanaal Buikzijde Ventrale wortel Ventrale hoorn Ruggenmergzenuw Doorsnede ruggenmerg (schematisch)

20 Ruggenmergzenuw Ruggenmerg Wervel Buikzijde Grensstrengganglion
Rugzijde Ligging ruggenmerg en grensstrengen ten opzichte van de wervelkolom

21 Uitpuilende tussen- wervelschijf
Normale tussen- wervelschijf Hernia (schematisch)

22 Menselijke hersenen