De Avelgemse Scheldemeersen als voorbeeld van een valleigebied:

Presentatie over: "De Avelgemse Scheldemeersen als voorbeeld van een valleigebied:"— Transcript van de presentatie:

1 De Avelgemse Scheldemeersen als voorbeeld van een valleigebied:
De Avelgemse Scheldemeersen als voorbeeld van een valleigebied: * Geologie * Geomorfologie * Watersysteem - sterktes - zwaktes - oplossingen

2 Perimeter Eemiaan-opvulling

3 Verwilderd rivierenpatroon...
Valleien Leie, Schelde Pleistocene valleigedeelten steeds bedekt door holocene deklagen Afzettingen gebeurden tussen voorlaatste (Saale) en laatste ijstijd Weichsel Opvulling met zand door mariene en estuariumwerking werking ( BP) – Eem : tussenijstijd Laatste ijstijd – Würm/Weichsel : afzetting met leempakket ( tot BP) Verwilderd rivierenpatroon...

4 Algemene bouw en geschiedenis (vervolg)
HOLOCEEN : periode ná de laatste ijstijd Riviervalleien : Leie, Schelde, Vlaamse Vallei Laatste jaar – klimaat wordt warmer, rivieren snijden zich opnieuw in met vorming van alluviale vallei. Zeespiegel stijgt langzaam tot huidige niveau Stroomsnelheden in rivieren zakken – patroon slaat om van verwilderd naar meanderend. Afzetting in riviervalleien van vnl. fijne sedimenten, bosgroei in valleien  veengroei! Ontbossing voor landbouwdoeleinden  overstromingen met sedimentbeladen water  afzetting van klei bovenop veen. Valleien krijgen huidige uitzicht

5 Vereenvoudigde geologische doorsnede

6 Meanderend rivierpatroon... Uit : De Schelde, verhaal van een rivier
Komgronden Uit : De Schelde, verhaal van een rivier Oeverwal Kronkelwaard Verlande rivierbocht

7

8 Oude Scheldearm Avelgem naast huidige Scheldebedding
Pleistocene vallei kwelgevoede komgronden Alluviale vallei open water bewoning/ industrie op oeverwal Oude Scheldearm Avelgem naast huidige Scheldebedding Foto : OD

9 kwelgevoede komgronden met laantjes
pleistocene vallei alluviale vallei oeverwal Verhoogde ruimingswallen kwelgevoede komgronden met laantjes Foto : OD

10

11 Sturende factoren op de standplaats ...
Operationele factoren : directe invloed – beschikbaarheid van bodemvocht, nutriënten,... Conditionele factoren : sturen de operationele factoren : diepte watertafel, mineralisatie, bodemsamenstelling,... Positionele : positie standplaats in reliëf en geohydrologisch kader (kwel, overstroming,...) Sequentiële factoren : invloeden uit verleden

12 Processen langs een kwelhelling

13 Processen langs een kwelhelling
Infiltratie regenwater enkel in onverzadigd gedeelte (INFILTRATIEZONE) Exfiltratie (= uittrede) waar snelheid verandert – dus : wijziging helling kwelvlak (KWELZONE) Overgang naar stagnerend water bij voldoende aanvoer (STAGNEREND WATER)

14

15 Verschil infiltratiezone - kwelzone
Vorm duurlijn van steil naar afgevlakt pH stijgt door toenemende invloed grondwater Bicarbonaat gehalte neemt toe Trofiegraad neemt ook toe Combinatie bodemtype – duurlijn – chem. kwaliteit -> STANDPLAATSKARAKTERISTIEKEN

16 Voorbeeld van kwelvoorkomen
Westvlaamse Scheldemeersen...

17 Sleutel goede waterhuishouding - valleigebieden
Kwel wordt niet afgevangen door drainage Overstroming met verontreinigd water kortstondig van duur kwel wordt weggedrukt uit wortelzone bij langdurige overstroming : regenwater of voedselrijk, mineraalarm oppervlaktewater vervangt kwel -> werkt verruigend (soortenarme vegetatietypes, bvb. brandnetel,...) anaërobe omstandigheden in stagnerend water -> toxisch voor bepaalde vegetaties (Ned. onderzoek) Dit wordt vooral veroorzaakt door verhoogde ruimingswallen of onoordeelkundig opstuwen Vooral schadelijk bij zomeroverstromingen (4-5/07/2005)

18 Ondiepe drainage : kwel bereikt wortelzone

19 Diepe drainage: kwel verdwijnt uit wortelzone ...

20 In het veld... SLECHT GOED ! ophoging foto : DLI
Steile oever (diepe ruiming) GOED ! foto : DLI

21 Afwateringsgracht : te hoge ruimingswallen... Te steile oever !
Zó hoort het ! foto : DLI foto : FD

22 Kernoplossingen Scheldemeersen
Primordiaal externe waterlopen aanpakken buiten valleigebied (bron) : Waterzuivering, afkoppeling sanitaire lozingen Programma’s tegen afspoeling bodem in landbouwareaal (tegengaan zwevende stof en nutriëntenafzet) Vermijden piekafvoeren : herinfiltratie, buffering,... In valleigebied : Ruimte voor water Vermijden stagnerend water bij zomeroverstromingen Verschralingsbeheer (2x /jaar maaien / afvoeren)