Zorgmijdend gedrag bij dementerenden thuis en in het verpleeghuis

Presentatie over: "Zorgmijdend gedrag bij dementerenden thuis en in het verpleeghuis"— Transcript van de presentatie:

1 Zorgmijdend gedrag bij dementerenden thuis en in het verpleeghuis
NVAG De Specialist Ouderengeneeskunde (SO) en de Geriatrie verpleegkundige (GV) binnen een zorgketen Nieske Heerema, SO Joke Melenhorst, GV

2 INDELING PRESENTATIE Dementie Werkwijze GOAC Casus thuissituatie Casus verpleeghuis Specifieke aspecten dementie Ontwikkelingen

3 Dementie Defecten in twee of meer gebieden cognitie: Geheugen
Apraxie, afasie, agnosie Stoornissen uitvoerende functies Interfererend met dagelijks leven Progressief en dodelijk (gem. 8-jaarsoverleving) DD: depressie en delier patienten (2011) Ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie

4 Ernst dementie GDS Global Deterioration Scale: 1. Normaal
2. Vergeetachtigheid, beginnende dementie 3. Lichte dementie 4. Matige dementie 5. Matig ernstige dementie 6. Ernstige dementie 7. Zeer ernstige dementie

5 Lichte dementie? Onthoudt weinig wat kort tevoren is gelezen /verteld
Voorwerpen verloren of onvindbaar weggelegd Lichte woordvindproblemen Ontkent iets niet te weten

6 Matige dementie? Stoornissen kortetermijngeheugen
Trekt zich terug, risico isolement Kan complexe taken niet meer uitvoeren Mobiliteit is goed Goede oriëntatie in tijd en plaats Ontkenning van gebrek overheerst

7 Matig ernstige dementie?
Geheugenverlies valt snel op in gesprek Herinnert zich wel belangrijke gebeurtenissen van vroeger Enige desoriëntatie in tijd en plaats Sturing en begeleiding noodzakelijk

8 Ernstige dementie? Apraxie: hulp nodig bij handelingen Wankel ter been
Fragmentarisch besef van gebeurtenissen uit verleden Gedesoriënteerd in tijd en plaats Emotionele veranderingen: wanen, angst, ontreddering, dwanghandelingen

9 Ernstige dementie? Apraxie: hulp nodig bij handelingen Wankel ter been
Fragmentarisch besef van gebeurtenissen uit verleden Gedesoriënteerd in tijd en plaats Emotionele veranderingen: wanen, angst, ontreddering, dwanghandelingen

10 Zeer ernstige dementie?
Spraakvermogen verloren, geen doelgerichte bewegingen, Volledig zorgafhankelijk en bedlegerig

11 Geriatrisch Onderzoeks en Advies Centrum
Gestart in 2000 Verwijzing Ziekte en zorgdiagnostiek, behandeling, zorgadvisering, casemanagement Werkwijze GV en SO Geriatrisch Assessment Multidisciplinair, multidimensioneel behandelplan

12 Rivas ketenorganisatie
GOAC werkgebied expertisecentrum Rivas ketenorganisatie

13 Zorgmijdende oudere Belangrijkste oorzaak: cognitieve stoornissen
Serieuze bedreiging voor gezondheid en risicofactor voor overlijden Bron: Papaioannou et al. European Journal of General Practice mei 2012

14 Verschillende zorgmijders
Ouderen met cognitieve stoornissen, vaak met somatische comorbiditeit, nog zonder diagnose Ouderen met cognitieve stoornissen, en psychiatrische problematiek Zorgmijdende echtparen Ook ouderen zonder cognitieve problemen

15 CASUS: vraagstelling zorgadvies en evt diagnostiek
S: onduidelijk eet/drinkpatroon, gewichtsverlies, met in voorgeschiedenis nierfunctiestoornissen, hypertensie; RR nu 110/65 A: zelfverwaarlozing op het gebied van ADL/HDL, medicatiegebruik , brandgaatjes in kleding M: alleenstaand, woont in caravan bij oudere zus die overbelast dreigt te raken P: toenemend vergeetachtig, facade, geen ziektebesef of inzicht, lichte achterdocht, apraxie, MMSE 20/30, rijdt nog auto C: visus onduidelijk

16 Interventies Contact opbouwen, vertrouwen winnen, toewerken naar acceptatie HH hulp en van daaruit hulp bij ADL geriatrisch lab en staken RR medicatie Contact familie voor hetero-anamnese en omgangsadvies Advisering hulpmiddelen Gewichtscontrole , aandacht voor eetpatroon Monitoring gevaarscriteria

17 Gevaarscriteria Dwalen Ernstige verwaarlozing: vocht/voeding
Zelfverwaarlozing bij ADL en bij HDL/leefomgeving Brandgevaar, omgang met gas/electra Maatschappelijke teloorgang Agressie Overbelasting mantelzorg

18 Succesfactoren Samenwerking met huisarts en andere betrokkenen
Diagnostiek thuis Goede uitleg naar familie/omgeving/andere hulpverleners Continuiteit bieden Nakomen van afspraken Aansluiten bij client en tempo aanpassen: niet teveel willen

19 Gedwongen opname RM of IBS Voorwaarden:
Geestesstoornis: dementie Gevaar voor zichzelf, anderen of omgeving Gevaar is buiten instelling niet af te wenden Afdeling psychogeriatrie of gerontopsychiatrie

20 Casus verpleeghuis Ziektegeschiedenis van mevr A geboren 1946
Diagnose Ziekte van Alzheimer in 2006 Jan 2009 start DB Febr 2010 opname pg vphs (art 60 BOPZ) Nov 2011 overlijden Zelfverwaarlozing, weigeren medicatie, eten en hulp bij verzorging

21 Stappenplan probleemgedrag
Stap 1: lichamelijke en psychiatrische problemen uitsluiten Stap 2: persoonlijke en omgevingsfactoren (BOM) Stap 3: meten Stap 4: begrijpen, interventies opstellen en uitvoeren Stap 5: evalueren Stap 6: consolideren Bron: Vilans/Verenso 2011

22 Brein Omgevings Methodiek
Probleemgedrag door ziekte en ongunstige omgeving Gunstige omgeving vermindert ziekteverschijnselen en verbetert functioneren Drie aspecten: Omgeving Werkprocessen Bejegening Gunstige en juiste prikkels uit omgeving Bron: Anneke van der Plaats, sociaal geriater

23 Zorgmijden bij dementie
Specifieke aspecten: Geen ziekteinzicht: alles gaat goed Verlies cognitieve brein: afname doelgericht gedrag en toename impulsief gedrag vanuit emotionele brein (BOM) Verlies van zintuiglijke waarneming Verstoorde prikkelregulatie: toenemende ontreddering Snel wisselend beeld door delier

24 Tot slot: ontwikkelingen
Ouderen zelf aan zet: ook bij dementie? Knelpunt indicatiestelling, sluit niet aan bij zorgmijders (eerst diagnose en voorliggende voorzieningen zoals dagopvang) Dilemma generalist-specialist in de wijk Financiering SO en GVK Websites: