© Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 KETEN = DOEN! SAMENWERKEN IN DE KETEN Ketendag Noord, 15 maart 2005, Abe Lenstra stadion, Heerenveen.

Presentatie over: "© Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 KETEN = DOEN! SAMENWERKEN IN DE KETEN Ketendag Noord, 15 maart 2005, Abe Lenstra stadion, Heerenveen."— Transcript van de presentatie:

1

2 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 KETEN = DOEN! SAMENWERKEN IN DE KETEN Ketendag Noord, 15 maart 2005, Abe Lenstra stadion, Heerenveen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen jouke.van.dijk@rug.nljouke.van.dijk@rug.nl www.joukevandijk.nl

3 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Mijn opdracht: •Arbeidsmarkt 2005: hoe staan we ervoor? •Ontwikkelingen in 2005 per sector •Regionale verschillen •Benadering werkgevers •Ontwikkeling 2005-2008 •Waar moeten sociale diensten, UWV en CWI in investeren? •Aanbevelingen inzake arbeidsmarktbeleid

4 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Geregistreerde werkloosheid WLB en NWW in % Nederland 1950-2004 2004

5 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Werkloosheid en vacatures Openstaande vacatures (ultimo kwartaal) Seizoensgecorrigeerde werkloze beroepsbevolking (driemaands voortschrijdend gemiddelde) x 1 000 0 100 200 300 400 500 200220032004

6 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Indicatoren onbenut arbeids- aanbod in Nederland WLB = Werklozen CBS dec 2004 480.000 NWW = CWI december 2004 700.000 MWU = met werkgerelateerde uitkering WW, WWB, WAO-uitk. eind 2004 315.000 + 360.000 +765.000 = 1.440.000 Openstaande vacatures eind 2004: 120.000

7 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Sectorale ontwikkelingen 1950-2040 Bron: CPB, 2004 20 05

8 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Vergrijzing: leeftijdsstructuur Noorden, 2000 en 2030 (%) Bron data: RPB

9 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Percentage jongeren (0-15 jaar) en ouderen (50-64 jaar) in bevolking NederlandGroningen

10 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Kansen en bedreigingen?? •Toekomst industrie: concurrentie Oost- Europa, India en China •Toekomst diensten: persoonlijk diensten – uitbesteden huishoudtaken, zorg •Vergrijzing zorgt voor krappere arbeidsmarkt en toename van de vraag naar zorg en dus banen in de zorg •Sociale zekerheid en arbeidsmarktflexibiliteit •Herkeuringen WAO: naar WWB, naar werk of naar ????

11 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Werkgelegenheidsgroei in % in Noorden en Nederland Bron: PWR/RUG

12 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Bron: PWR Banengroei per postcode gemiddeld 1999-2003

13 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Werkloosheid (WLB, update CBS jan 2005) Bron: CBS, RUG Prog nose

14 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Groei werkloosheid (NWW) dec.03–dec.04 • Werkloosheid groeit 1,2% in het Noorden en dat is langzamer dan landelijk 2% • Grn. +1,4% Frl. +0,7% Dr. + 1,6% • Jongeren: -8,5% • Vrouwen: +2,5% • HBO WO: +5,6%

15 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Werkloosheid middelbaar opgeleiden NWW ultimo 2003 Bron: CWI

16 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Arbeidsaanbod middelbaar fase 1 NWW en schoolverlaters 2004 Bron: CWI, Geoshare

17 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Arbeidsvraag middelbaar opgeleiden 2004 Bron: RUG, PWR

18 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Aansluiting op de arbeidsmarkt middelbaar opgeleiden 2004 Bron: RUG, PWR, CWI, Geoshare

19 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Conclusie Economisch herstel in 2005 Noorden volgt landelijk trend goed: recessie niet dieper dan landelijk Werkloosheid loopt op in 2005, vooral door WAO-herkeuring

20 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Arbeidsmarktbeleid

21 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Wat wilt u bereiken? •Optimaal laten functioneren van de arbeidsmarkt voor de productiefactor arbeid? •Verbeteren arbeidsmarktpositie kansarmen? •Minimaliseren aantal uitkeringen? •Binnen budget blijven? •Winst maken? •Ideale levensloop mogelijk maken? Lange of korte termijn? Doel kan/zal per organisatie verschillen Reïntegratie bedrijven hebben eigen doel

22 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 inactiviteit De transitionele arbeidsmarkt OpleidingPensioen Huishoud/ zorgtaken Andere redenen Ziekte, arbeids- ongeschikt Betaalde arbeid

23 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 De werklozenmarkt van 2004 in cijfers Deelnemers aan trajecten: 200.000 •Vanuit UWV: 90.000 •Vanuit Gemeenten: 60.000 •Vanuit werkgever of arbodienst: 50.000 •Individueel (IRO): 3.200 Gespendeerd door de overheid: € 539 miljoen Bron: NRC / Stichting Borea

24 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 De werklozenmarkt 2004: resultaten Werklozen doorgestuurd vanuit UWV (WAO en WW) –Werk voor minstens een half jaar: 28% –Terug naar uitkering of bijstand: 45% –Geen werk, wel succesvol uitgestroomd: 23% Werklozen gestuurd vanuit werkgever of arbodienst: –Werk voor minstens een half jaar: 31% –Terug naar uitkering of bijstand: 24% –Geen werk, wel succesvol uitgestroomd: 42% Werklozen doorgestuurd vanuit gemeenten: –Werk voor minstens een half jaar: 20% –Terug naar uitkering of bijstand: 33% –Geen werk, wel succesvol uitgestroomd: 43% Bron: NRC / Stichting Borea

25 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Effectiviteit arbeidsmarktbeleid (1) •Micro-effectiviteit: individu krijgt grotere kans op een baan •Wat werkt goed? –Prikkels voor uitkeringsgerechtigden: (sancties, bonussen, controles, e.d.) –Instroomsubsidies voor werkgevers •Wat werkt minder? –Additionele scholing (alleen voor specifieke groepen als ouderen) –Additionele arbeid (wel waardevol als alternatief voor regulier werk)

26 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Effectiviteit arbeidsmarktbeleid (2) •Micro-effectiviteit: (vervolg) –Lange termijneffect is eerder kleiner dan groter dan het korte termijn effect –De niet-markteffecten worden vaak niet meegenomen bij het oordeel over het effect van arbeidsmarktbeleid, denk aan het effect op gezondheid, sociale participatie etc. •Macro-effectiviteit is door het optreden van verdringingseffecten niet groot voor: –aansluiting vraag en aanbod op de arbeidsmarkt –banencreatie door meer aanbod en minder druk op de lonen Bron: SEOR, Effectiviteit van reïntegratie, jan. 2005

27 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Arbeidsmarktbeleid = keuzes maken 1.Omvang en aard van het probleem (arbeidsmarktinformatie) 2.Gaat het probleem vanzelf over? Is het probleem onoplosbaar? 3.Arbeidsmarktdynamiek – knelpunten 4.Wie wil ik helpen? Wie kan ik helpen? 5.Hoe kan ik helpen? 6.Werkt het beleid? (monitoring – evaluatie) 7.Kan het efficiënter?

28 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Arbeidsmarktbeleid •Work first •Niet-willers en niet-kunners •Sanctie – beloning •Stageplaatsen – werkervaring – beroepsbeeld •Startkwalificaties •Meer additionele arbeid •één loket of één loket extra? •Minder bureaucratie •Sollicitatieplicht afschaffen? •Minder markt, meer overheid

29 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Arbeidsmarktbeleid: de keten •CWI: inschrijving, selectie fase 1 of fase 2/3/4/ bemiddeling naar werk: prikkel op resultaat? •UWV (WW+WAO): –WW: kansrijken  werk / rest naar WWB/WAO –WAO: kansrijken  werk / herkeuren  WW/WWB –bemiddeling: (financiële) prikkel op resultaat? •Gemeenten (WWB): –Uitstroom naar werk, WAO of geen uitkering –Onvoldoende vacatures?  additionele arbeid –Sterke (financiële) prikkel op resultaat!  Budgettaire problemen? –Ontslagen  WW  taken (na enige tijd) laten vervullen door additionele arbeid? Gemeente als zinkputje?

30 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Hoe komen we tot een effectief arbeidsmarktbeleid voor werkzoekenden, werkgevers en de samenleving als geheel?

31 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 Waar moeten sociale diensten, UWV en CWI in investeren? 1.Reële doelstellingen formuleren 2.Die duidelijk maken en onderling afstemmen in de keten en regionaal 3.Inzicht verwerven in effectiviteit en efficiëntie van reïntegratie trajecten 4.Minder bureaucratie 5.Betere organisatie / ICT 6.Klantvriendelijkheid naar werkzoekenden en naar werkgevers 7.Meer contacten met onderwijsveld en bedrijven

32 © Prof.dr Jouke van Dijk Ketendag Noord, 15-03-2005 KETEN = DOEN! SAMENWERKEN IN DE KETEN Ketendag Noord, 15 maart 2005, Abe Lenstra stadion, Heerenveen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen jouke.van.dijk@rug.nljouke.van.dijk@rug.nl www.joukevandijk.nl