Motivatie, leeftijd en competenties

Presentatie over: "Motivatie, leeftijd en competenties"— Transcript van de presentatie:

1 Motivatie, leeftijd en competenties
ESF project 1388: Duurzame motivatie

2 Hoe een motiverende werkomgeving creëren?
motivatie en engagement autonomie versterken Zelfsturing, invloed,communicatieve vaardigheden, verantwoordelijkheden geven zich competent weten Empowerment, competentie en leeftijd verbinding mogelijk maken authentieke communicatie

3 Een dwarse kijk op competenties van ervaren medewerkers
Rond je veertigste komen andere competenties naar boven drijven: Twee ontwikkelingslijnen Vloeiende en gekristalliseerde intelligentie

4 twee ontwikkelingslijnen:
De gerontologen Baltes en Petzold hebben in de jaren negentig onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van competenties van mensen gedurende hun levensloop. In hun bevindingen spreken zij over twee ontwikkelingslijnen: de lijn waarop de ( neuro) fysieke competenties ontwikkeld kunnen worden en de lijn waar de op persoonlijke ontwikkeling en cultuur gebaseerde competenties zich ontwikkelen. Men noemt het ook wel de ‘hardware en de software’ van een mens. Ernstige wetenschappers: objectieve meting Zelfverklaarde specialisten

5 Twee curves Neurofysiek: hardware, heb je nodig om een berekening te maken

6 Twee curves Baltes en zijn collega’s constateren dat:
de neuro - fysieke lijn al na, gemiddeld, het 25-ste jaar afneemt (zie topprestaties in de sport), de tweede lijn ( de ervaringslijn) toeneemt vanaf, gemiddeld, het 40 ste -levensjaar en kan doorgroeien tot, gemiddeld, het 75 ste levensjaar. Vanaf gemiddeld 40 jaar is de mens meer en meer in staat zijn dagelijks leven te sturen vanuit zijn zelf en over zichzelf verworven kennis. Zij spreken altijd over gemiddeldes: individuen kunnen daar strek van afwijken

7 De persoonlijke ontwikkelingslijn
De tweede groeilijn, de ervaringslijn, is gebaseerd op persoonlijke ontwikkeling en cultuur, en loopt door tot een leeftijd van ongeveer 75 jaar. De groeilijnen van de mens kruisen elkaar zo rond de 40-jarige leeftijd. Vanaf dat moment gaan mensen meer sturen op hun ervaringslijn

8 De persoonlijke ontwikkelingslijn
Naarmate je ouder wordt, nemen het vermogen om: kennis en ervaring te combineren sociale en communicatieve vermogens inzicht en overzicht vaak toe. Vanuit wrk en resultaat gezien:

9 persoonlijke ontwikkelingslijn:
Het gaat om: Sociale vaardigheden, Zelfkennis Emotionele intelligentie Socva en zelf kennis: herken je dat Emotionele intelligentie Laatste ontdek je gaandeweg tijdens je leven

10 Emotionele intelligentie:
“het vermogen om emoties accuraat waar te nemen, te begrijpen en te uiten; het vermogen om toegang te hebben tot je gevoelens en deze te kunnen reguleren zodat het denken en handelen wordt vergemakkelijkt” Terrein emo intelligentie is zeer uitgebreid Vanuit de eigen emoties bekeken

11 Emotioneel intelligente vaardigheden:
kennis van de eigen emoties: lichaamssignalen herkennen en op hun waarde te schatten; reguleren van eigen emoties: bijvoorbeeld zich zelf te kalmeren zelfmotivatie: het benutten van emoties om ergens voor te gaan Wat zijn de voordelen van emotionele intelligentie?

12 Emotioneel intelligente vaardigheden
herkennen van andermans emoties; van empathie om behoeften van anderen te signaleren en daar op een meer bewuste manier mee om te gaan omgaan met relaties: trachten emoties van anderen te reguleren ter bevordering van samenwerking, leiderschap en interpersoonlijk effectief handelen (Goleman 1997, pag ).

13 Tip Er is een grote variatie in de mate waarin iemand ‘boven in de lijn zit’: tijdig en blijvend investeren zijn van belang. Het is van belang om op beide ontwikkelingslijnen te blijven investeren.”. Terug naar de curve: Persoonlijke sociale en emotionele competenties gaan vooruit. Verdienste Baltes: aantonen wat we al weten

14 Intelligentie Intelligentie is niet makkelijk te meten, en andere aspecten zoals emoties, geheugen e.a. spelen een rol. Men maakt onderscheid tussen: Vloeiende Intelligentie: verwijst naar de snelheid van informatieverwerking; Gekristalliseerde Intelligentie verwijst naar grotendeels automatische, op kennis en ervaring gebaseerde, procedurele vermogens. Onder vloeiende cognitieve vaardigheden verstaat men het proces van informatie verwerven zelf en de kwaliteiten ervan zoals mentale snelheid, ruimtelijk-visuelevermogens en het snel kunnen leggen van verbanden. Vloeiende vaardigheden vragen steeds gecontroleerde aandacht en doen een beroep op het werkgeheugen (hoofdrekenen, probleem oplossen). Snelheid van verwerking is een hoofdkenmerk van fluïde cognitieve vaardigheden. De kwaliteit ervan wordt bepaald door aangeboren factoren, dus er is veel individuele variatie. Bij het ouder worden is er sprake van verminderde functionaliteit van de fluïde cognitieve vaardigheden. Gekristalliseerde cognitieve vaardigheden In het dagelijks leven worden regelmatig terugkerende activiteiten geoefend en vervolgens spontaan uitgevoerd. Dat begint al bij het leren van de moedertaal en de vermenigvuldigingstafels. Het strekt zich uit tot het opdoen en verwerken van kennis en ervaring in de beroepspraktijk. Iemand die in een bepaald vak ‘gepokt en gemazeld’ is, zal men ervaren noemen. Gekristalliseerde cognitieve vaardigheden refereren aan kennis en ervaring die stevig is opgeslagen na regelmatig oefenen, leren, herhalen. Oudere werknemers bezitten vaak uitstekende gekristalliseerde cognitieve vaardigheden

15 Vloeiende en gekristalliseerde intelligentie
Vloeiende intelligentie gaat achteruit. Dat wil zeggen dat ouderen minder snel analytisch kunt denken en problemen oplossen. Gekristalliseerde intelligentie kan daarentegen toenemen : mensen doen met het ouder worden meer kennis en ervaring op waardoor de afname van de snelheid gecompenseerd wordt. Voorbeeld typiste Ouderen zijn vaak goed in staat tot: • snelle herkenning en beoordeling van situaties op basis van eerder opgedane ervaringen; • efficiënt toepassen van de voor de situatie geschikte kennis en vaardigheden. Ervaring heeft een gunstige uitwerking op het aanleren van verwante vaardigheden, het verschaft de mogelijkheid tot compenserend strategiegebruik en variatie in handelwijze. Het uitvoeren van bekende taken vergt minder verwerkingsvermogen en inspanning, daarin zit besparing. Er is overigens - net als bij het fysiek functioneren – een grote interindividuele variatie, ook hier gevoed door enerzijds capaciteiten, anderzijds de mate van opgebouwde kennis en ervaring. Verder blijkt dat motivatie een rol speelt bij het eventueel wel of niet tot uitdrukking komen van cognitieve veroudering

16 Positieve aspecten ervaren medewerkers
Soms zijn algemene effectiviteit en werkprestatie van ouderen hoger dan die van jongeren (Schalk, 2004): M.b.t. : Omgaan met complexiteit, betaalbaarheid, effectief zijn in het werk, nadenken voor je begint, sociaalvaardig zijn en goed in teamverband kunnen werken scoren ouderen (boven de 40 jaar) beter dan jongeren.

17 Positieve aspecten ervaren medewerkers
De oudere werknemer gebruikt aanpassing- en compensatiemechanismen die effecten van achteruitgang van veroudering verminderen dan wel neutraliseren.

18 bij het oplossen van problemen of het nemen van besluiten gebruikt de oudere medewerker meer tijd, maar ook meer informatie op basis van kennis en ervaring, waardoor er besluiten van hogere kwaliteit tot stand kunnen komen. (Zwart, 2000)

19 DANK voor uw DEELNAME & AANDACHT
meer info over geheugen en intelligentie op