Effectieve communicatie met de oudere, oncologische patiënt

Presentatie over: "Effectieve communicatie met de oudere, oncologische patiënt"— Transcript van de presentatie:

1 Effectieve communicatie met de oudere, oncologische patiënt
Geriatriedagen 14 februari 2008 Julia van Weert Jesse Jansen In samenwerking met: Sandra van Dulmen, Jozien Bensing, Judith de Groot, Nienke van der Meulen, Janneke Noordman, Jessika Ouwerkerk, Elise Posma, Frank Tol en Thea Heeren

2

3 Tempo van informatie verwerking en geheugen
Geheugen: namen, afspraken etc. Wel herkenning: oh ja… LASA, 1992/1993 (dr. Hannie Comijs, GGZ Buitenamstel / EMGO-instituut Amsterdam)

4 Bijkomende problemen Sensorische beperkingen Cognitieve beperkingen
Negatieve invloed van vermoeidheid en/of depressieve stemming Minder actief in informatie zoeken Sociaal wenselijk gedrag Geheugen: namen, afspraken etc. Wel herkenning: oh ja…

5 Informatiebehoeften en recall

6 Informatiebehoeften (Bensing & Verhaak, 2004)
Instrumentele behoeften arts / vpk. gezondheid patiënt patiënt Instrumentele communicatie St ress probleem Need to know and georienteerde understand coping Need to emotionele feel known coping and under- stood Affectieve communicatie Affectieve behoeften

7 Literatuurstudie: behoeften ouderen (Jansen et al., 2007)
Weinig studies behoeften oudere patiënt Info behoeften ouderen ≈ jongeren Maar: Minder en minder details Minder behoefte aan informatie seksualiteit Psychosociaal: gemengde resultaten

8 Vragenlijst 10 ziekenhuizen respons n=349 (59%) Steekproef n=588
202 vrouwen (67%) Gem. leeftijd: 55.3 respons n=349 (59%) 141 laag opgeleid (47%) Range jaar

9 Meetinstrument informatiebehoeften
QUOTE-chemo (Quality Of care Through the patients’ Eyes) (Sixma & Delnoij, 2005) Belang-scores Ervarings-scores 69 items Indeling in 7 categorieën volgens Rutten et al. (2005)

10 7 categorieën QUOTE-chemo
INSTRUMENTEEL AFFECTIEF Categorie Cronbach’s alpha Informatie over de werking van chemotherapie .895 Interpersoonlijke communicatie .850 Informatie over omgaan met bijwerkingen .855 Emotionele steun van verpleegkundige .720 Informatie over de prognose .764 Omgaan (‘coping’) met de ziekte .836 PROCES Medische systeem informatie .804

11 Verbeterscores per categorie
Affectief

12 Achtergrondgegevens - informatiebehoeften
Ouderen: Minder behoefte aan bespreken coping (ß =-.141*) Vrouwen: Meer behoefte aan bespreken coping (ß =.174**) Meer behoefte aan emotionele steun (ß =.126*) Hoger opgeleiden: Minder behoefte info werking chemotherapie (ß =-.142*) Minder behoefte info prognose (ß =-.228**)

13 Relatie Monitoring - Informatiebehoeften
INSTRUMENTEEL AFFECTIEF Categorie ß Informatie over de werking van chemotherapie .215*** Interpersoonlijke communicatie n.s. Informatie over omgaan met bijwerkingen .131* Emotionele steun van verpleegkundige Informatie over de prognose .134* Omgaan (‘coping’) met de ziekte PROCES Medische systeem informatie

14 Relatie Intrusion - Informatiebehoeften
INSTRUMENTEEL AFFECTIEF Categorie ß Informatie over de werking van chemotherapie .198** Interpersoonlijke communicatie n.s. Informatie over omgaan met bijwerkingen n.s. (p=.06) Emotionele steun van verpleegkundige .179* Informatie over de prognose .228** Omgaan (‘coping’) met de ziekte .244** PROCES Medische systeem informatie

15 Checken door professional
Conclusie Doorslaggevend zijn individuele factoren zoals: kankergerelateerde stressreacties informatiezoekstijl: informatiezoekend (monitoring) informatiemijdend Checken door professional

16 Vraagstellingen project VOICE
Specifieke behoeften ouderen > 65? Voorlichting afgestemd behoeften? Hoe communicatie optimaliseren? Resultaten voormeting Expertmeeting patiënten Expertmeeting professionals Effecten interventie?

17 Methode project VOICE Voormeting, interventie en nameting
10 deelnemende ziekenhuizen Video-opnames verpleegkundige consulten (240 in totaal) Vragenlijsten verpleegkundige en patiënt

18 Video-opnames en vragenlijst
10 ziekenhuizen 105 participanten 36% vrouw Gem. leeftijd: 71.9 49% laag opgeleid Range jaar

19 Verbeterscores ouderen per categorie
Affectief

20 Informatiebehoeften en recall

21 Literatuur: recall van informatie (onthouden en reproduceren)
Positief effect op recall: Duidelijke informatie Actief participerende patiënt Specifiek voorlichtingsmateriaal Gespreksonderwerpenlijst + aandacht Aanvullend meegeven audio/video tape (Van der Meulen et al., in press)

22 Project VOICE: Inhoud gesprek (Jansen et al., in press)
gemiddeld: 82.2 items

23 Wat wordt er onthouden? 23,6% actieve reproductie

24 Conclusie Betere aansluiting op informatiebehoeften
Te veel informatie in één keer Interventie ontwikkeld en geïmplementeerd Effecten worden momenteel onderzocht

25 Tips voor de praktijk (1)
Pas communicatie aan op patiënt die voor u zit Wees alert op zorgen en andere signalen Stimuleer patiënt en naasten om vragen te stellen Heb aandacht voor de naasten ë

26 Tips voor de praktijk (2)
Maak keuzes: Wat is voor deze patiënt de meest belangrijke informatie Structureer informatie (groeperen, bruggetjes) Vat regelmatig samen Herhaal belangrijke informatie ë

27 Tips voor de praktijk (3)
Wees alert op problemen met visus, gehoor of cognitie Voorkom afleiding in de omgeving Zorg voor oogcontact Praat langzaam en duidelijk zonder vakjargon Combineer verschillende manieren van informatie geven Verspreid informatie over verschillende momenten ë

28 Meer informatie