Zonder grondwater geen beken

Presentatie over: "Zonder grondwater geen beken"— Transcript van de presentatie:

1 Zonder grondwater geen beken
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Zonder grondwater geen beken Over grondwater en geschiedenis van Veluwse beken

2 Over de betekenis van het grondwater op den Veluwe
DEEL 1 Over de betekenis van het grondwater op den Veluwe

3 Grondwater op de Veluwe
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Strategische reserve Grondwater op de Veluwe

4 Waarde grondwater Veluwe
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Waarde grondwater Veluwe Meer dan bron van drinkwater

5 Blauwgraslanden: hotspots van biodiversiteit
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Blauwgraslanden: hotspots van biodiversiteit Door grondwater gevoed

6 Ecohydrologische gradiënten in zandlandschap
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Ecohydrologische gradiënten in zandlandschap

7 Over stroming van grondwater op den Veluwe
DEEL 2 Over stroming van grondwater op den Veluwe

8 Verdamping grootste verliespost
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Verdamping grootste verliespost Opp km2 Neerslag 830 mm/j – 1037 Mm3/j Overschot 360 mm 450 Mm3 Verdamping 470 mm 587 Mm3 43% 57% bron: Gehrels, 1999 Driesen, 2006

9 Recht-evenredig aan grondwateraanvulling
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Grondwaterstroming Recht-evenredig aan grondwateraanvulling

10 Complicatie: er kunnen meerdere drainageniveaus zijn
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Grondwaterstroming Complicatie: er kunnen meerdere drainageniveaus zijn Beek

11 Complicatie: de ondergrond is heterogeen
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Complicatie: de ondergrond is heterogeen Geologische schematisering Veluwe

12 Complicatie: er kunnen meerdere drainageniveaus zijn
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Grondwaterstroming Complicatie: er kunnen meerdere drainageniveaus zijn

13 De complexe ondergrond
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 De complexe ondergrond Schijnspiegels

14 Over den jammerlijke uitdroging der Veluwe
DEEL 3 Over den jammerlijke uitdroging der Veluwe

15 Verdroging: waarnemingen (1/5)
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Verdroging: waarnemingen (1/5) Oorsprongbeek, bovenloop 1900 2008

16 Verdroging: waarnemingen (2/5)
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Verdroging: waarnemingen (2/5) Oorsprongbeek, middenloop 1900 2008

17 Verdroging: waarnemingen (3/5)
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Verdroging: waarnemingen (3/5) Gielenbeek, benedenloop, 19e en 20e eeuw (afvoer in 2008: 5 l/s) Maria Vos, ca. 1850 2008 Brutto vermogen ≈ Q x 10 x h Q = afvoer (l/s) h = overstorthoogte (m) Q = 5 l/s, h = 2,5 m Bruto: 125 W Netto: 80 W

18 Verdroging: waarnemingen (4/5)
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Verdroging: waarnemingen (4/5) Beken vallen droog Droogval in 2003

19 Verdroging van de Veluwe
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Verdroging van de Veluwe Een eenvoudige hydro-historische analyse Beken op de Veluwe Twee molenvoedende beektakken

20 Verdroging van de Veluwe
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Verdroging van de Veluwe Een eenvoudige hydro-historische analyse 55 molenvoedende takken Gemiddelde afvoer : 75 l/s Historische afvoer: 55x75x86,4x365= 220 duizend m3/jr Huidige afvoer: duizend m3/jr Conclusie: de Veluwe is verdroogd! Nader onderzoek is gaande EU project BINGO Kelly Nijhuis (stagiair WUR)

21 Over den oorzaken der uitdroging
DEEL 4 Over den oorzaken der uitdroging

22 Oorzaak verdroging (1/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Oorzaak verdroging (1/4) Ontwatering omgeving Verlaging (cm) door aanleg flevopolders (gehrels, 1999) Ontwateringssloot De rietkamp (ede) Een eeuwenoud verschijnsel Geldersche vallei IJsselvallei Betuwe Flevopolders

23 Oorzaak verdroging (2/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Oorzaak verdroging (2/4) Grondwaterwinning Hoeveelheden Drinkwater 100 Mm3 Industrie 30 Mm3 Verlaging (cm) door waterwiinning (gehrels, 1999)

24 Oorzaak verdroging (3/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Oorzaak verdroging (3/4) Vernieling ondergrond Boven de sprengkop van de oorsprongbeek Het NIOO gebouw in wageningen Bouwputten Riolen (lekkend) Wegenaanleg (knooppunt Waterberg) Natuurontwikkeling

25 Oorzaak verdroging (4/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Oorzaak verdroging (4/4) Verdamping ET en grondwateraanvulling bij neerslag P=830 mm/jr Douglas ET= 680 mm R = 150 mm (18%) Eikenbos ET= 520 mm R = 310 mm (37%) Kaal zand ET= 200 mm R = 630 mm (75%) Duinstruweel ET= 480 mm R = 350 mm (42%) Watercycle Research Institute

26 Oorzaak verdroging (4/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Oorzaak verdroging (4/4) Toename verdamping Meer bos Minder stuifzand en hei Christiaan sGrooten,

27 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 1850 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo

28 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 1900 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo

29 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 1960 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo

30 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 2016 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo

31 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 1900 De Veluwe tussen Harskamp en Hoenderloo

32 Oorzaak verdroging (4/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Oorzaak verdroging (4/4) Toename verdamping Meer bos Minder stuifzand en hei Toename opbrengsten landbouw Boschatlas van de ondergrond

33 Oplossingen ter bestrijding des onheils
DEEL 4 Oplossingen ter bestrijding des onheils

34 Maatregelen tegen verdroging (1/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Maatregelen tegen verdroging (1/4) Alle verliesposten op een rij Opp km2 Neerslag 830 mm/j – 1037 Mm3/j Kwel 216 mm – 270 Mm3 Verdamping 470 mm 587 Mm3 57% Beken en Sprengen 40 mm – 50 Mm3 Particuliere onttrekkingen 24 mm – 30 Mm3 57% Drinkwateronttrekkingen 80 mm – 100 Mm3 bron: Gehrels, 1999 Driesen, 2006

35 Maatregelen tegen verdroging (2/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Maatregelen tegen verdroging (2/4) Breng het stuifzand terug 15 % van stuifzand terugbrengen Verdampingsverschil 300 mm/jr Dan is dat 56 Mm3 meer aanvulling 1878 1888 1966

36 Maatregelen tegen verdroging (4/4)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Maatregelen tegen verdroging (4/4) Zet naaldbos om in loofbos Ook goed voor de biodiversiteit Stijging door verlovering (cm) (gehrels, 1999)

37 Maatregelen tegen verdroging (4/6)
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Maatregelen tegen verdroging (4/6) Infiltreer oppervlaktewater

38 Eenige voorlopige conclusies en aanbevelingen
DEEL 5 (slot) Eenige voorlopige conclusies en aanbevelingen

39 Conclusies en aanbevelingen
Flip Witte, Wenum,22 juni 2017 Conclusies en aanbevelingen Verdroging op de Veluwe is een sluipmoordenaar Het is een onbedoeld gevolg van menselijk handelen waarbij vele actoren zijn betrokken Verdroging: Kan vermeden worden Kan bestreden worden (vier voorbeelden in deze presentatie) Aanpak vraagt een centrale regie

40 Zonder grondwater geen beken
Flip Witte, Wenum, 22 juni 2017 Zonder grondwater geen beken Vragen?