Gezond door de nacht A.Salet Intensivist JBZ J.v.Bussel Hoofd IC JBZ

Presentatie over: "Gezond door de nacht A.Salet Intensivist JBZ J.v.Bussel Hoofd IC JBZ"— Transcript van de presentatie:

1 Gezond door de nacht A.Salet Intensivist JBZ J.v.Bussel Hoofd IC JBZ
Nightshift" is a 1985 hit song by the Commodores and the title track from their eleventh album of the same name. Dit lied was een ode to soul/R&B singers Jackie Wilson and Marvin Gay

2 Jeroen Bosch Ziekenhuis

3

4 JBZ Positieve gezondheid
Visiedocument Medisch Specialist 2025 JBZ Positieve gezondheid ZORG Medisch personeel Wij leveren een Product: zorg. Geleverd door Menselijk kapitaal. Voorwaarden is steeds meer veeleisend.Visiedocument med spec: beste medische zorg ter wereld. JBZ: via pos gezondheidszorg bvan machteld Hubert: gezondste regio. Wie zorgt er voor het menselijk kapitaal: wijzelf.

5

6 Nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk
Cardiometabole aandoeningen Slaapstoornissen en slaapproblemen Kanker Borstkanker Prostaatkanker Dikkedarmkanker Nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk

7 Cardiometabole aandoeningen
3 op de 100 gevallen van diabetes onder nachtwerkers veroorzaakt wordt door nachtwerk. Veertig jaar lang nachtwerk 21 op de 100 gevallen van diabetes onder nachtwerkers, de ziekte gekregen door nachtwerk. Verhoogd risico op diabetes van 7 procentpunten vergeleken met iemand die nooit nachtwerk heeft verricht. Nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk

8 Nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk
4 op de 100 gevallen van een hart- of vaatziekte onder nachtwerkers wordt veroorzaakt door vijf jaar lang nachtwerk te hebben gedaan. 23 op de 100 gevallen na veertig jaar nachtwerk. verhoogd risico op een hart- of vaatziekte van naar schatting bijna 8 procentpunten vergeleken met iemand die geen nachtwerk heeft verricht. Nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk

9 Slaapproblemen onder nachtwerkers naar schatting 1,5 tot ruim 2 maal vaker voorkomen dan onder dagwerkers. Sterk verband tussen nachtwerk en een afgenomen reactievermogen, alertheid en geheugenfunctie. Het risico op werkgerelateerde ongelukken en verwondingen als gevolg van slaaptekort is naar schatting 35% hoger dan bij een normale slaapduur.

10 Chronobiologie De chronobiologie (chronos = Grieks voor “tijd”) bestudeert het bioritme van het lichaam of, anders gezegd, de variaties in onze biologische activiteiten naargelang de tijd. De meeste organismes op aarde hebben een interne biologische klok, die zorgt dat de fysiologische processen tijdens dag en nacht verschillend zijn. Deze klok kan van buiten worden bijgesteld door zogenaamde Zeitgebers. Licht is daarvan de belangrijkste. Die bijstelling is nodig omdat niet alle interne biologische klokken een ritme van 24 uur hebben, en omdat het afhangt van de plaats op aarde en het seizoen hoe dag en nacht zich verhouden. Het organisme zal zich daaraan moeten aanpassen om optimaal te kunnen functioneren.

11 https://youtu.be/M-Tdvu3N8dA
2017: nobelprijs Rosbach

12 Afwisselend actieve fase – rust fase
Circadiaans ritme Afwisselend actieve fase – rust fase Bowel movement starts 22:30 Bowel movement stops

13 INPUT OUTPUT Licht Voeding Fysieke activiteit Bloeddruk
Endogene klok Nucleus suprachiasmaticus INPUT OUTPUT Licht Voeding Fysieke activiteit Bloeddruk Suiker regulatie Gedrag … Zeitgebers ontbreekt dus tijdaanduiding van de omgeving (ook wel Zeitgeber) genoemd en gaat het endogene (eigen) ritme overheersen. Verandering van de daglengte beïnvloedt de circadiane ritmiek. Zo is de melatonineproductie in de epifyse alleen in het voorjaar en de zomer ‘s nachts viermaal hoger dan overdag. ‘Seizoensritmes zijn voor de mens veel belangrijker dan we ooit hebben gedacht ,’Het endogene circadiaan ritme is genetisch bepaald. Onze interne circadiane ritmes met de 24-uurs buitenomgeving hebben voornamelijk te maken met externe factoren. We kunnen ons circadiaan ritme optimaliseren door een vaste routine te vormen. Dit kan het best worden bewerkstelligd door het managen van licht, het vormen van een vaste maaltijd- en activiteitenpatroon en door de voeding te optimaliseren.

14 Chronotype Leeuwerik Uil
Chronotype is een term die gebruikt wordt om aan te geven wat je natuurlijke slaap patroon is. Iedereen heeft een chronotype alleen is niet iedereen zich hiervan bewust. Daarnaast is het zo dat je slaap patroon tijdens je leven veranderd en zo ook je chronotype. Wanneer je er geen rekening mee houd welk chronotype je bent kan dit negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid en het is daarom erg belangrijk om te weten wel chronotype je bent. Vroege chronotypes zijn mensen die ‘s morgens voor de wekker wakker worden zonder zich uitgeput te voelen. Zij vallen 's avonds daarom ook het eerste in slaap. Late chronotypes zijn mensen die 's morgens veel moeite hebben om op te slaan en daardoor 's avonds vaak laat op blijven. De intermediaire chronotypes hebben een 'normaal' slaap patroon en hebben dus geen probleem met s' morgens wakker worden en gaan ook op tijd naar bed.

15 De eerste fase van de NREM slaap is de lichte slaap
De eerste fase van de NREM slaap is de lichte slaap. Gedurende deze fase zijn we half wakker en half in slaap. 1 – 3 minuten –> 2 – 5 % van de totale slaap. Na ongeveer tien minuten van lichte slaap ongeveer 50 minuten –> 45 – 55% van de totale slaap.komen we in de volgende fase, de echte slaap. Dit deel van de slaap duurt meestal twintig minuten3 tot 8 minuten –> 3 – 8% van de totale slaap. Gedurende deze fase gaat het ritme van onze hartslag en onze ademhaling omlaag.Daarna komen we in de derde fase van de NREM slaap. Onze hersenen beginnen de zogenaamde Delta golven te produceren. Onze hartslag en ademhaling bereiken nu hun langzaamste ritme. 15 tot 18 minuten –> 15 – 20% van totale slaap. De vierde fase van de NREM slaap wordt gekenmerkt door ritmische ademhalingen en kleine spierbewegingen. Wanneer we in deze fase ontwaken voelen we ons slaperig en slap en weten we een paar minuten niet waar we zijn. Dit is de periode van de slaap waarin sommige kinderen in bedplassen of gaan slaapwandelen.REM18 tot 24 minuten –> 20 – 25% van de totale slaap.

16 Slaapcyclus Cyclus 90 minuten 1 – 2: lichte slaap 3 – 4: diepe slaap
5 cycli per nacht 1 – 2: lichte slaap 3 – 4: diepe slaap REM slaap: verwerking Limbische gebieden Dorsolat prefront cortex ~ Leeftijd

17

18 Stress

19 Overdag:: bimodale ritmische secretie van de immuunparameters Night shift  desynchronisatie
Shift in de fase cytokine secretie ritme, ritme circulerende monocyten en t lymfo niet veranderd// pieken tijdens de nacht

20 Verstoord circadiaans ritme
WERKEN IN SHIFTS Blootstelling licht: Licht ‘s nachts Donker overdag Eetpatroon: Onregelmatig, meer frequent Tijdens foute circadiaanse fase Slechtere voeding Slaappatroon Korte slaap overdag Vroeger wakker Gedrag Roken Alcohol  Fysieke act. Verstoord circadiaans ritme Verstoorde slaap Risicogedrag Psychosociale stress Neuro-endocriene stress Verstoorde hormoon balans Sympathische activiteit Cardiometabole stress ∆ Glucose metabolisme Hypertensie Endotheliale dysfunctie Stolling Lipiden profiel  ∆ Immuunfunctie Infecties Inflammatie Th2 overreactiviteit Cellulaire stress Oxidatieve stress Accumulatie metabolieten

21 Gezond door de nacht IC JBZ
Nightshift" is a 1985 hit song by the Commodores and the title track from their eleventh album of the same name. Dit lied was een ode to soul/R&B singers Jackie Wilson and Marvin Gay

22 Nachtdiensten Rol werkgevers CBS 1992 onderzoek onregelmatig werken GR Nightingale studie Verloopintenties ic verplk 2010 V&VN 2017 Argos 2018

23 “vaak moet er iets gebeuren voordat er iets gebeurt”

24 Werk en cao 28 nov 2017 ‘Tekort verpleegkundigen loopt hard op’
Gezondheid en zorg / Crisis in het ziekenhuis Tekort aan gespecialiseerd verpleegkundigen nog groter dan verwacht ‘Werkdruk in de zorg sterk toegenomen’ Volgens de beroepsvereniging van verpleegkundigen zijn de signalen over werkdruk “alarmerend” en is er snel een noodplan nodig. Investeren in gezonde werknemers: zo overtuig je het management :

25

26 nudging EEN METHODE OM MET EEN “KLEIN DUWTJE IN DE RUG”BEPAALD GEDRAG TE BEVORDEREN

27

28 maatregelen Voeding Slaap Licht therapie Rooster Beweging / vitaliteit

29 Biologische klok en voeding
Normaal 3 maaltijden Spijsverteringsstelsel is hierop ingesteld Bij nachtwerk minder goed in staat voedsel te verdragen/verteren

30 Tips Verdeling van maaltijden vezelrijk Eiwitrijk Omega 3-6 vetzuren

31 voeding

32

33 Slaap Slaap is een eerste levensbehoefte
36 uur achter elkaar wakker lukt nog wel, daarna neemt je lichaam het over Microslaapjes gelden als veiligheidsrisico bij ORD Fysiek Mentaal Dagslaap kwalitatiever slechter dan nachtslaap (oorzaak;biologische klok) Stress en slaapgebrek gaan hand in hand

34 vermoeidheid Heeft iedereen last van
Als je moe bent , heb je meer kans op fouten te maken Ernstige vermoeidheid (ABS)

35 Tekenen vermoeidheid Slaperigheid Gapen Wazig zien
Je niet goed kunnen concentreren Gebrek aan motivatie Vergeten wat je de laatste 5 min deed

36 Vermoeidheid achter het stuur
Prestatievermogen na 18 uur wakker zijn =0,5 promille alcohol Medewerkers in ORD; 2 tot 6 maal meer risico op vermoeidheid gerelateerd verkeersongeluk

37 Tips Powernap Lichtfiltering

38

39 Rooster en ORD Roosters spelen meer in op belangen van organisaties
ATW Rooster moet bij je passen Het ideale rooster VRR

40 Zelfroosteren / flexibiliseren
Verbetering productiviteit Tevredenheid stijgt, meer maatwerk Minder verloop Veiligheid neemt toe Gunstig effect op ziekteverzuim Verhoging efficiency en flexibiliteit

41 Bewegen Je stofwisseling verbetert Je voelt je beter , beter humeur
Het verouderingsproces vertraagt en je denkvermogen verbetert Je houdt je botten gezond door te belasten PMO Healthy professional

42 Verzuim % : 2 Directe kosten :€ 50000 Verzuim % : 4 € Voeding : € pers Eenmalige : € 15000

43

44 Veel studies met maatregelen: zoplicon, caffeine, pre shifts naps enz