Download de presentatie
De presentatie wordt gedownload. Even geduld aub
1
Falen in het onderwijs Een loopbaanbenadering over zittenblijven, schoolmoeheid, en ongekwalificeerde uitstroom Prof. dr. Jannick Demanet Onderzoeksgroep CuDOS Vakgroep Sociologie Universiteit Gent
2
Falen in het onderwijs
3
Proloog Cijfers Bron: Vroegtijdig schoolverlaten in het Vlaams secundair onderwijs. Maart, 2018
4
Proloog Cijfers Bron: Vroegtijdig schoolverlaten in het Vlaams secundair onderwijs. Maart, 2018
5
Proloog Bron: Vroegtijdig schoolverlaten in het Vlaams secundair onderwijs. Maart, 2018
6
Proloog Aanpak Bron: Lamote, 2013
7
Een loopbaanbenadering?
Bron: Vroegtijdig schoolverlaten in het Vlaams secundair onderwijs. Maart, 2018
8
Een loopbaanbenadering?
Deze lezing: Preventie en interventie tijdens studieloopbaan Waar liggen de wortels? Zittenblijven Schoolmoeheid
9
Zittenblijven
10
Achterliggende redenering
Lineaire groei Leeftijd en capaciteit Voor iedereen gelijk Gevolg: Klassen per leeftijd Assumptie van homogeniteit Maar: soms heterogeniteit Oplossing: Zittenblijven Homogeniseert Vergemakkelijkt lesgeven
11
Zittenblijven in Vlaanderen
Vlaanderen in cijfers Lagere school: 17% In lagere school met 1 klas per leerjaar 1 volledige klas zittenblijvers 7% in eerste jaar Eind secundaire school: 35 tot 40% zittenblijvers Vlaanderen in Europa?
12
Vlaanderen en Europa Bron: Euridyce, 2011
13
Vlaanderen en Europa Bron: Euridyce, 2011
14
Vlaanderen en Europa Waarom zo veel?
Kwalitatief onderzoek bij CLB en leerkrachten Veronderstelde vaardigheid, uitblijvende resultaten “nog niet klaar” schoolrijpheid Externe omstandigheden Gedrag Taalachterstand Belangrijke rol voor leerkracht, ouders minder beslissingsmacht Subjectieve perceptie ipv standaardtoetsen Pygmalion effect?
15
Pygmalion in de mythologie
16
De Pygmalion-studie Experiment in basisschool
Test voorgelegd aan leerlingen Zogezegd test om ‘bloeiers’ te vinden Eigenlijk IQ-test Leerkrachten kregen namen van ‘bloeiers’ Eigenlijk ad random gekozen 8 maanden later: Opnieuw IQ-test ‘Bloeiers’ hogere groei Verwachtingseffecten?
17
Algemeen Voorbeeld van ‘etiketteerperspectief’
Iemand krijgt een label Aan dat label hangt een oordeel vast Men conformeert gaandeweg aan het label Wanneer label ‘foutief’: self-fulfilling prophecy Voorspelling die leidt tot het uitkomen van de voorspelling Bv. Clever Hans
18
Pygmalion-effect Impressies van leerkracht Accuraat? Inaccuraat?
Rol van academisch presteren Inaccuraat? Rol van achtergrondkenmerken SES Geslacht Etniciteit Structuren? Onderwijstypes
19
Wie blijft zitten?
20
Wie blijft zitten? Lager onderwijs Secundair onderwijs
21
Wie blijft zitten? Secundair onderwijs
22
Wie blijft zitten? Secundair onderwijs
23
Wie blijft zitten? Schoolfactoren Attitudes tegenover zittenblijven
SES-compositie
24
Gevolgen van zittenblijven
Effectiviteit? Cognitieve gevolgen Socio-emotionele bijwerkingen? Non-cognitieve gevolgen
25
Gevolgen van zittenblijven
Cognitief Korte termijneffecten: Prestaties: “grade-replacement effect” Homogeniserende werking?
26
Gevolgen van zittenblijven
Cognitief Lange termijneffecten Ongekwalificeerde uitstroom Bron: Vroegtijdig schoolverlaten in het Vlaams secundair onderwijs. 2018
27
Gevolgen van zittenblijven
Non-cognitief “Wat zijn je grootste angsten”? Lager Onderwijs: 1ste leerjaar: niet genoemd 3de leerjaar: vierde plaats 6de leerjaar: eerste plaats “Ben je ooit blijven zitten”? 57% van de zittenblijvende meisjes geeft dit toe 81% van de zittenblijvende jongens geeft dit toe “Hoe voelde je je daarbij” 84%: “verdrietig”, “slecht”, “ontdaan” 6%: positieve gevoelens
28
Gevolgen van zittenblijven
Bron: Klasse, 2011
29
Gevolgen van zittenblijven
Belang context Stigma Hoe meer zittenblijvers, hoe ‘normaler’ Implicaties voor vriendschapsrelaties
30
Schoolmoeheid
31
Ik word daar zo moe van… 3 vormen van schoolmoeheid Cognitief
Emotioneel Gedragsmatig
32
Loopbaanbenadering? Zittenblijven en schoolmoeheid
33
Loopbaanbenadering? Gemeten bij LO leerlingen VOOR de transitie naar SO!!!
34
Cognitieve schoolmoeheid
Extrinsieke versus intrinsieke motivatie Externe motivatoren Straf, Beloning, Schuld, Schaamte, Examens MOETEN Interne motivatoren Plezier, Passie, Interesse WILLEN
35
Cognitieve schoolmoeheid
Intrinsieke motivatie stimuleren Autonomy Belonging Competence
36
Cognitieve schoolmoeheid
Intrinsieke motivatie stimuleren: het ABC-model Autonomie Een gevoel van zelfbeschikking Autonomie versus controle Hoe ontwikkelen? Verantwoordelijkheid geven Input in lessen Discussie Het “waarom” Keuze over leerstof of taken Druk over ‘presteren’ verminderen
37
Cognitieve schoolmoeheid
Intrinsieke motivatie stimuleren: het ABC-model Relatie (Belonging) Het gevoel erbij te horen, een verschil te maken Ingebed in school, relaties met ouders, leerkrachten, leerlingen Hoe ontwikkelen? Coöperatieve opdrachten Huiswerk samen met familielid Extra-curriculaire activiteiten Leerkracht-leerling relaties (!) Instrumenteel Affectief
38
Cognitieve schoolmoeheid
Intrinsieke motivatie stimuleren: het ABC-model Competentie Succeservaringen, vooruitgang Falen genereert falen Hoe ontwikkelen? Ruimte creëren voor succes Ook bij falende leerlingen Sturing wegnemen Gevoel van zelfverwezenlijking Feedback Positieve zaken zoeken én meegeven
39
Emotionele schoolmoeheid
Verbondenheid met School Leerkrachten Leerlingen Iedere leerling moet erbij horen Geslacht SES Etniciteit en taal Hoe ontwikkelen? Ingroup – outgroup vermijden Verantwoordelijkheid en inspraak
40
Gedragsmatige schoolmoeheid
Verschillende vormen: Inzet tijdens lessen Probleemgedrag Belangrijke perspectieven Deprivatie Vergelijking met anderen Gelijke kansen Affectieve relaties met school
41
Schoolmoeheid Verhogen via 3 domeinen Autonomie Belonging Competentie
Cognitief Emotioneel Gedrag Verhogen via 3 domeinen Autonomie Cognitief, emotioneel Belonging Cognitief, emotioneel, gedragsmatig Competentie Cognitief, gedragsmatig
42
Experiment schoolmoeheid
Prof. Dylan Wiliam Experiment in één klas, 1 semester Radicale ommezwaai van praktijken 10 minuten fysieke activiteit Geen handopsteking, random gekozen of bordjes Verkeerslicht-systeem Groen, Oranje, Rood Punten geven wordt afgebouwd Feedback en opmerkingen in plaats van punten The secret student-techniek
43
Experiment schoolmoeheid
Effecten na semester: ‘zwakkere’ leerlingen zelfzekerder en sterker ‘sterkere’ leerlingen: Initieel zware tegenstand, ommezwaai gedrag Klassfeer verbetert Inspraak en controle verhoogt
44
Besluit: Ongekwalificeerde uitstroom
45
Determinanten Heel vaak individueel verhaal Maar: structurele factoren
Persoonlijke problemen, familiale problemen, … Individuele oplossingen Maar: structurele factoren Sociale risicofactoren Geslacht Etnisch-culturele minderheden Sociaal-economische status Academische risicofactoren Prestaties Schoolmoeheid Individuele problematische schoolloopbanen
46
Determinanten Systeemfactoren Schoolfactoren Leerkrachten (!)
Zittenblijven Onderwijstypes Selectie in onderwijstypes Verkeerde oriëntering hoofdreden van uitstroom Schoolfactoren SES-compositie Leerkrachten (!)
47
Leerkrachtenculturen
Gedeelde opvattingen Bij leerkrachten van dezelfde school Ontstaan Informele informatie-uitwisseling Gelijke werkomstandigheden Compositie en leerkrachtencultuur Respons op leerlingen Stereotypes Accuraat Cultuur van verwachtingen
48
Leerkrachtenculturen
Schoolfactoren Zittenblijvers-compositie
49
Leerkrachtenculturen
Schoolfactoren Leerkrachtenverwachtingen
50
Leerkrachtenculturen
51
Leerkrachten
52
Besluit Falen genereert falen Zittenblijven Schoolmoeheid Uitstroom
Compensatie versus versterking Zittenblijven Illusie van homogeniteit Schoolmoeheid Autonomie, belonging, competentie Uitstroom Compositie, leerkrachten
53
Falen in het onderwijs Een loopbaanbenadering over zittenblijven, schoolmoeheid, en ongekwalificeerde uitstroom Prof. dr. Jannick Demanet Onderzoeksgroep CuDOS Vakgroep Sociologie Universiteit Gent
Verwante presentaties
