Gewoon pubergedrag? Over Impulsiviteit en begrenzing

Presentatie over: "Gewoon pubergedrag? Over Impulsiviteit en begrenzing"— Transcript van de presentatie:

1 Gewoon pubergedrag? Over Impulsiviteit en begrenzing
is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

2 Veerkrachtige personen
4 kenmerken: Emoties regelen: begrijpen wat je voelt en waarom, gevoelens kunnen toelaten en verdragen zonder erdoor overspoeld te worden of zonder ze weg te stoppen Eigenheid en eigenwaarde: weten wie je bent en daar een positief gevoel van eigenwaarde aan ontlenen Gedrag sturen: in staat zijn om je eigen gedrag en impulsen te sturen, jezelf in de hand kunnen houden Relaties: in staat zijn om veilige relaties aan te gaan, waar je steun aan ontleent is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

3 Veerkrachtige personen
4 kenmerken: Emoties regelen: begrijpen wat je voelt en waarom, gevoelens kunnen toelaten en verdragen zonder erdoor overspoeld te worden of zonder ze weg te stoppen Eigenheid en eigenwaarde: weten wie je bent en daar een positief gevoel van eigenwaarde aan ontlenen Gedrag sturen: in staat zijn om je eigen gedrag en impulsen te sturen, jezelf in de hand kunnen houden Relaties: in staat zijn om veilige relaties aan te gaan, waar je steun aan ontleent is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

4 Zelfsturing In staat zijn om je eigen gedrag te sturen en daardoor je eigen behoeftes, waarden en normen invullen Problemen hierin leiden vaak tot psychische problemen Te weinig controle: impulsief, roekeloos, te snel opgeven Te veel controle: overmatig piekeren, weinig spontaan Oudertaak: kind helpen om het eigen gedrag beter te reguleren is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

5 Werkwijze en Afspraken
Informatie & oefeningen Belang van vertrouwelijkheid is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

6 Zelfsturing en Impulsiviteit
Wat is zelfsturing? Wat heb je nodig om jezelf in het leven te kunnen sturen? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

7 Oefening Wat heeft een kind of jongere nodig om zijn of haar gedrag te reguleren en sturen? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

8 Wat is Zelfsturing? Controle: in staat zijn impulsen te beheersen in plaats van ze telkens meteen uit te reageren Gevolgen: in staat zijn om de gevolgen van je eigen acties en handelingen voor jezelf en anderen te overzien Zelfreflectie: in staat zijn om betekenis te geven aan je eigen impulsen, te begrijpen waarom je reageert zoals je reageert Waarden en normen: in staat zijn om je eigen waarden en normen te volgen en om je aan te passen aan wat binnen de maatschappij of het gezin geldt als normen en regels Doelgericht: in staat zijn om je eigen gedrag te sturen in de richting van bepaalde doelen (kunnen blijvend vasthouden aan bepaalde doelen) Motivatie: in staat zijn om voldoende stabiel gemotiveerd te blijven; omgekeerd: niet verlamd raken door faalangst is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

9 Problemen met Zelfsturing
Jezelf sturen moet je leren! Sommige kinderen hebben daarin een grotere uitdaging door hun aanleg (vb ADHD) is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

10 Problemen met Zelfsturing
Te weinig controle over je gedrag Je reageert voor je denkt Je reageert impulsief, kan je behoeftes nauwelijks uitstellen, ervaart je reacties en handelingen als iets wat je overkomt en waar je weinig grip op ervaart Te veel controle over je gedrag Je piekert je suf voor je iets onderneemt om toch maar zeker te zijn dat je alle gevolgen goed hebt overzien Je verliest je spontaneïteit (wat als ik mezelf niet in de hand heb???) is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

11 Problemen met Zelfsturing: oefening
Als je als puber problemen hebt met je zelfsturing, waar zou je dan allemaal tegenaan lopen? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

12 Zelfsturing & puberteit
is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

13 Hormonen, hersenen en vrienden
Ontwikkeling van de hersenen Emotionele hersenen  bij emoties hoort ook een ‘actietendens’ of een ‘aandrang om iets te doen’ Pubers moeten nog leren ‘uit te zoomen’ en nadenken over de gevolgen van een handeling die ze nog niet hebben gesteld Hormonen: toename van testosteron Zorgt voor prikkel om te gaan exploreren, ontdekken Nodig om je ‘los te maken’, om ‘partners’ te zoeken buiten het eigen gezin Prikkel tot actie! Ontwikkelingstaken Eigenwaarde ontwikkelen: soms doorschieten in zichzelf onkwetsbaar voelen! Belang van leeftijdsgenoten: meer druk om ‘mee te gaan’ in risicogedrag is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

14 Leren beheersen van je zelf
3 mogelijke probleemgebieden van impulsiviteit Niet letten op: snel afgeleid zijn, snel verveeld raken, snel je aandacht verliezen, je moeilijk op iets kunnen blijven richten wanneer er iets anders door je hoofd schiet. Niet plannen: te weinig nadenken over of bekommerd zijn om de gevolgen; zo in de ban van risicovolle activiteiten dat je niet meer denkt over of bekommerd bent om de gevolgen Actie: handelen zonder na te denken; te snel overgaan tot actie; onbesuisd handelen in reactie op zowel aangename als onaangename emoties. is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

15 Oefening Geef voorbeelden van impulsief gedrag bij je kind. Aan welk probleemaspect van impulsiviteit kan je dit koppelen? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

16 Oefening Categorie Emotienaam Aandrang Aanwijzingen Behulpzame reactie
Niet letten op Verveling Iets opwindends doen Je bewust worden dat je je niet goed kan concentreren Iets constructiefs doen met anderen Niet plannen Verwachte bevrediging Gelegenheidsdiefstal Je bewust worden van gedachten als ‘dat is mijn recht’ Stop, denk Actie Eenzaamheid Vriendje zoeken; dronken worden Opmerken van aandrang tot actie Vrienden opzoeken is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

17 Strategieën om je kind te helpen om te gaan met impulsen
Benoem de impuls Word je bewust van de aanwijzingen voor mogelijke actie Vertraag je kind door geïnteresseerde en betrokken vragen te stellen Begrens waar nodig en leg uit is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

18 Strategieën om je kind te helpen om te gaan met impulsen
Benoem de impuls Zie schema Denk na over de impuls bij je kind (van waaruit precies dit gedrag precies nu? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

19 Strategieën om je kind te helpen om te gaan met impulsen
Word je bewust van de aanwijzingen voor mogelijke actie Kan jij aan je kind merken wanneer hij/zij ‘in actie’ zal schieten? Lichamelijk: houding, drukte, onrust Emotioneel: vanuit de emoties die hij/zij ervaart is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

20 Strategieën om je kind te helpen om te gaan met impulsen
Vertraag je kind door geïnteresseerde en betrokken vragen te stellen Wat ben je van plan? Waarom wil je dat doen? Waar heb je behoefte aan? Wat wil je ermee bereiken? Ga niet meteen overtuigen of ontmoedigen, maar laat je kind zelf stil staan bij de redenen voor de actie en de gevolgen van de actie is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

21 Strategieën om je kind te helpen om te gaan met impulsen
Begrens waar nodig en leg uit Bevraag jezelf: Is de actie of aandrang van mijn kind gebaseerd op verkeerde conclusies? Kan mijn kind goed de gevolgen overzien? Ligt de actie van mijn kind binnen mijn waarden en normen? Wat vind ik zelf dat gepast of goed is om doen? Indien gewenst, begrens dan je kind Leg uit wat je verwacht dat je kind (niet) doet en waarom? Verwijs bijvoorbeeld naar de door jou verwachte gevolgen van de actie. Leg uit wat je verwacht wat er kan en zal gebeuren wanneer je kind een andere oplossing zoekt. is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

22 Onderhandelen Puberteit = zelf steeds meer verantwoordelijkheid nemen
Ouders verschuiven geleidelijk aan de verantwoordelijkheid naar hun kind Onderhandelen: oefenen om op gepaste manier verantwoordelijkheid te nemen Onderhandelen: Je geeft je kind inspraak Je blijft zelf de eindbeslissing nemen is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

23 Oefening Denk na over een concreet voorbeeld waarin je een grens hebt gesteld of waarin er een discussie is geweest over een grens (bijvoorbeeld naar een feestje of naar de bioscoop mogen, of discussie over uur van thuiskomen). Wat liep daar goed en minder goed in? Denk na over voorvallen waarin je kind impulsief is geweest. Wat was er op dat moment aan de hand? Welke behoefte speelde? Waarom deed je kind wat het deed en wat was daarvan het effect op zichzelf en anderen? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

24 Rollenspel Je kind treitert zijn/haar kleine broertje uit verveling of om zich af te reageren na een rotdag op school. Probeer te begrenzen. Je merkt dat je kind erg druk, onrustig is en voelt dat er als het ware een bom op ontploffen staat. Probeer in gesprek te gaan. Je kind wil helemaal geen contact meer met een beste vriendin naar aanleiding van een klein voorval. Probeer in gesprek te gaan en je kind te helpen zijn of haar conclusies uit te dagen. Je kind wilt naar een feestje waar jij zelf niemand kent en waar je geen vertrouwen in hebt. Probeer te begrenzen. Je kind wilt naar een feestje en daar tot 1.00u blijven terwijl jij zelf 23.00u al lang genoeg vindt. Alle kinderen blijven tot 1.00u is het antwoord. Oefening: Oefen met de genoemde strategieën is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.

25 Slotoefening Wat neem je mee uit deze sessie? Waar wil je de komende week op letten? is een initiatief van de Viersprong, specialist in persoonlijkheid, gedrag en gezin.