15 januari 2019 Tineke Vos, psychiater

Presentatie over: "15 januari 2019 Tineke Vos, psychiater"— Transcript van de presentatie:

1 15 januari 2019 Tineke Vos, psychiater
Angst bij kanker 15 januari 2019 Tineke Vos, psychiater

2 (potentiële) Belangenverstrengeling
Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk… geen wel niet

3 Moeten we alle angst proberen weg te nemen?

4 Moeten we alle angst proberen weg te nemen?
Angst kan een prikkel zijn tot adequaat handelen: naar de dokter gaan, therapietrouw, gezonde leefstijl

5 Normaal ? Pathologisch ?

6 Normaal ? Pathologisch ? wanneer het dagelijks functioneren belemmerd wordt

7 Angststoornissen Fobieën Paniekstoornis Gegeneraliseerde angststoornis
Angststoornis door een middel of een somatische aandoening

8 Casus Mevr. A. Angst voor terugkeer

9 Angst voor terugkeer 35% na curatieve behandeling, vrouwen > mannen
eerste 5 jaar, maar ook na 5-10 jaar nog forse lijdensdruk, aantasting kwaliteit van leven

10 Na de kanker “Beter worden, het blijkt een rámp… De mensen denken dat niet doodgaan hetzelfde is als gewoon doorgaan met leven” Danielle Pinedo en Bart van Eldert

11 Angst voor terugkeer, tips
Herkenning, erkenning, sociale steun Psycho-educatie: positieve functie van angst benoemen, maar `alarm of vals alarm´ Analyse van de angst voor: verlies, verdriet, afhankelijkheid, paniek, lijden

12 Angst voor terugkeer, e-health

13 Afgrenzen van angst ten opzichte van:
Depressie Agitatie Pijn Kortademigheid Lichamelijke equivalenten Slaapstoornis Vaak complex van verschillende symptomen, dus ook behandeling gericht op het geheel!

14 Somatische en medicamenteuze oorzaken van angst
Metabole ontregeling, b.v. hypercalciëmie Endocriene stoornissen: hyperthyreoïdie, carcinoïde tumoren, bijniertumoren Hersentumoren of –metastasen Koorts, delier Onttrekking alcohol, benzo’s, nicotine Corticosteroïden Bronchodilatatoren: theofylline Anti-Parkinsonmiddelen

15 Diagnostiek Een rustig, explorerend gesprek over angst en de onderliggende vragen en zorgen heeft veelal diagnostische en therapeutische waarde

16 Casus Hr. B Diagnose longkanker (“uit het niets”) Acute angst

17 Beleid Exploreren Informatie geven Continuïteit bieden
Rust creëren Exploreren Informatie geven Continuïteit bieden Omgeving er bij betrekken Somatische oorzaken zo goed mogelijk bestrijden Niet-medicamenteuze behandelstrategieën Medicatie

18 Behandeling met benzodiazepinen?
Geen evidentie, want zeer weinig studies! Keuze van de benzo’s: ? Er bestaat geen onderzoek naar onderlinge verschillen en effectiviteit! Wel: kort- en langwerkende benzo’s

19 Vragenlijsten? HADS Fear of Cancer Recurrence Inventory Algemene vragenlijsten zoals lastmeter, SCL90

20 Angstuitlokkers Bezoek aan arts / controles Lichamelijke klachten
Berichten over kanker in de media Ziekte of overlijden van naasten

21 Behandeling Normaliseren - erkenning - benoemen
Sociale steun – lotgenotengroep ( kan ook averechts werken!) Psycho-educatie: kennis over de gevolgen van kanker en over angst Zelfmanagementplan / zelfhulpwebsite HDI (Enige) regie over contact met artsen – ziekenhuis Casemanager die laagdrempelig gebeld kan worden Cognitieve therapie / Acceptatiegerichte therapie Mindfulness

22 Tot slot, niet zo:

23 Maar zo:

24 Dank voor uw aandacht!