15. Internationale factorbewegingen

Presentatie over: "15. Internationale factorbewegingen"— Transcript van de presentatie:

1 15. Internationale factorbewegingen
= stromen v productiefactoren (kapitaal en arbeid, of dus mensen) over de grenzen v landen heen (<-> hs 14: stromen v goederen)

2 1. Directe buitenlandse investeringen
1.1 Betekenis en belang = investeringen v ondernemingen in andere landen, door inplanten v dochterondernemingen of door participeren in bestaande bedrijven multinationale ondernemingen of mno’s of multinationals = groepsformaties bestaande uit moederonderneming in vaderland en filialen of vestigingen of dochterondernemingen (zijn zusterondernemingen v elkaar) in meerdere gastlanden troeven op vlak v: kapitaal, technologie, knowhow, kennis v markten, managementtechnieken, … + verschaffen werk + ‘betalen goed’ => bijna overal welkom ± mno’s wereldwijd: 1/3 v wereldhandel + 80 miljoen jobs

3 zie tabel onder 1.1 in hb en grafiek hieronder:
investeringen nemen overal toe aandeel Westen ↓ ten voordele v groeilanden Vlaanderen: - mno’s leveren helft v werkgelegenheid in industrie - impact v sluitingen v filialen is groot bv. Renault Vilvoorde (1997) – Opel Antwerpen (2010) – Ford Genk (2014) (bron:

4 1.2 Verklaringen voor het ontstaan en de expansie van mno’s
reden voor expansie: schaalvoordelen! = lagere gemiddelde kost door grotere productie (geldt niet onbeperkt) reden om naar buitenland te trekken: optimale vestigingsplaats zoeken = daar waar kosten zo laag mogelijk en winsten zo hoog mogelijk zijn

5 Eigenschappen die mno’s kunnen aantrekken: aanwezigheid v:
grondstoffen bv. diamantontginning in Zuid-Afrika goedkope arbeidskrachten bv. massaproductie textiel in China gekwalificeerde arbeidskrachten bv. R&D voor farmacie in België bv. programmeurs in India infrastructuur bv. petrochemie in haven v Antwerpen gunstige politieke en sociale situatie tegenvoorbeeld: wie durft nu investeren in Oost-Congo, Syrië of Zimbabwe? nabijheid lokale markt bv. Brussel ligt centraal voor wie de Europese markt wil bereiken vestigingsvoordelen bv. notionele interestaftrek haalt investeringen naar België

6 1.3 Voor- en nadelen van mno’s
– + Overheid weinig vat op Gastlanden blijven afhankelijk Vaak weinig directe tewerkstelling + verdringen (authenticiteit v.) lokale bedrijven Maken misbruik v. slechte lokale arbeidsvoorwaarden Bedrijfssluitingen pijnlijk voor lokale betrokkenen Wetgeving evolueert mee Invoer van kennis en technologie Vaak veel indirecte tewerkstelling + tillen lokale economie naar hoger niveau Arbeidsvoorwaarden meestal beter dan bij lokale bedrijven Sluitingen van eigen bedrijven even pijnlijk

7 2. Internationale migraties
2.1 Betekenis en belang zie cijfers tabel onder 2.1 – betreft legale migratie 2015: ± 245 miljoen migranten wereldwijd = ± 3% v wereldbevolking in 1960 en 1980: ook ± 3% - eind 19e eeuw: méér! wel verschuiving: nu relatief meer migranten i/d hoge-inkomenslanden (in 2013, en ook nog in 2015: bijna 60% v/d migranten wereldwijd – in de EU: ruim 20%, die 10% v/d bevolking uitmaken) in Europa nu meer migranten uit Afrika en Azië (Klik hier voor het rapport van 2015)

8 Instroom per land, per miljoen inwoners:

9 2.2 Economische VERKLARINGEN vr internationale migraties
pushfactoren: ‘duwen’ migranten ‘weg’ uit hun land repressie / oorlog armoede / werkloosheid al elders familie hebben wonen pullfactoren: ‘trekken’ migranten ‘aan’ in gastlanden economisch: hogere lonen / meer werk / meer loopbaankansen / sociale zekerheid migratie- en asielbeleid netwerk: al gemeenschap v. migranten aanwezig taal en historische banden bv. Indiërs in VK geografische nabijheid bv. Mexicanen in VS

10 2.3 Economische GEVOLGEN v internationale migraties
kunnen welvaart op wereldvlak doen toenemen VERDELING v die welvaartstoename: arbeidsmigranten verdienen zelf meer sturen vaak geld naar familie in land v herkomst (= geldtransfer) bronlanden (land v herkomst) geldtransfers in 2014 geschat op ruim 580 miljard dollar per jaar = 4x officiële ontwikkelingshulp; 3/4 gaat nr ontwikkelingslanden: vaak belangrijkste bron v deviezen (= vreemde valuta’s - zie hs 16) geldtransfers kunnen tot hogere prijzen leiden in land v herkomst (huizen, gronden, voeding, …)

11 brain exchange: migranten worden elders opgeleid, gevormd, doen knowhow op => komt later ten goede a/h thuisland  +- het geval voor Azië en Zuid-Amerika bv. Indiase computerprogrammeurs braindrain of hersenvlucht: verlies aan – vooral hooggeschoolde – arbeidskrachten i/h thuisland, zoals ingenieurs, dokters, managers, … => nadelig voor economische ontwikkeling v thuisland  +- het geval voor Afrika en Midden-Amerika gastlanden ernstige herverdelingsproblemen mogelijk: indien immigranten vnl. laaggeschoold zijn => i.g.v. flexibele arbeidsmarkt (bv. VS): inkomens laaggeschoolden ↓ (aanbodcurve nr. rechts) en inkomens kapitaalbezitters ↑ (minder kosten) i.g.v. meer gereguleerde arbeidsmarkt, met redelijke minimumlonen (bv. België): werkloosheid ↑ volgens VN effecten globaal licht voordelig (vooral indien ook selectieve arbeidsmigratie: migratie organiseren voor knelpuntberoepen)  kosten (sociale zekerheid) gecompenseerd door baten (bijdragen aan belastingen en sociale zekerheid) VS: bv. lonen voor ongeschoolde arbeid in New Mexico en naburige staten sterk gedaald door aanzienlijke immigratie van Mexicanen (aanbodcurve ongeschoolde arbeid verschuift naar rechts) Selectieve arbeidsmigratie in bv. Australië, Nieuw-Zeeland en Canada