Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde

Presentatie over: "Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde"— Transcript van de presentatie:

1 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten A5 118

2 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten Vier soorten (op basis van ontstaan): - sediment of afzettingsgesteente - sedimentgesteente - metamorf gesteente - stollingsgesteente A5 118

3 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
1. Sediment of afzettingsgesteente Het is los materiaal en bestaat uit onsamenhangende deeltjes: * zand/klei/grint/löss * organische kalk op de zeebodem (kalkskeletjes) * chemische kalk (als de zee verdampt) A5 118

4 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
1. Sediment of afzettingsgesteente Aan de korrelgrootte en de mate van sortering kun je zien hoe het sediment/afzettingsgesteente ontstaan is: * marien * glaciaal * eolisch * fluvio-glaciaal * fluviatiel * lacustrien A5 118

5 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > sedimenten > marien Gesteenten > sedimenten > eolisch A5 118

6 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > sedimenten > fluviatiel Gesteenten > sedimenten > glaciaal A5 118

7 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
2. Stollingsgesteente * graniet/porfier * vanuit de diepte * stolt ondergronds * stolt langzaam, dus grote kristallen * basalt * vloeit uit > stolt snel in open lucht/water, dus kleine kristallen A5 118

8 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > stollingsgesteente > graniet > dijken Gesteenten > stollingsgesteente > porfier A5 118

9 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > stollingsgesteente > basalt in wording A5 118

10 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > stollingsgesteente > basalt A5 118

11 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
3. Metamorfe gesteenten * Opnieuw gesmolten (onder druk) waardoor sedimenten opbakken en aan elkaar kitten (kalk wordt marmer) en/of * Verhard en vervormd door druk (klei wordt leisteen, zand wordt zandsteen) A5 118

12 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > metamorfe gesteenten > bijv. Verkitting Gesteenten > metamorfe gesteenten > bijv. opsluiting A5 118

13 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > metamorfe gesteenten > bijv kalk wordt marmer A5 118

14 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
4. Sedimentgesteente * Dit is het resultaat van verharding en verkitting van losse sedimenten * Dit is dus niet een vernieuwing zoals bij metamorfe gesteenten! Kenmerken Voorbeelden Horizontale laagjes - Zand > zandsteen Mogelijk fossielen - Klein > schalie A5 118

15 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > sedimentgesteente > horizontale laagjes in leisteen Gesteenten > sedimentgesteente > horizontale laagjes in zandsteen A5 118

16 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Gesteenten > sedimentgesteente > fossiel in schalie Gesteenten > sedimentgesteente > fossiel in zandsteen A5 118

17 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
- 1. sediment of afzettingsgesteente - 2. sedimentgesteente - 3. metamorf gesteente - 4. stollingsgesteente Altijd mineralen aanwezig Mineralen = zuivere stof van niet-metalen (non-ferro). Het is een chemische verbinding met kristalstructuur. Komt als vaste vorm voor en is gevormd door geologische processen. A5 118

18 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Naast afzettingsgesteenten/stollingsgesteenten/ metamorfe gesteenten/sedimentgesteenten ook nog: Mineralen Ertsen Organische gesteenten A5 118

19 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Ertsen = concentraties van metalen in gesteenten. O.a. gouderts/kopererts/ijzererts/bauxiet …. A5 118

20 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Organische gesteenten = ontstaan uit planten (koolstof in planten > inkoling > steenkool) A5 118

21 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Resource management: Hoe groot is de voorraad ertsen/mineralen/ organische gesteenten nu? Hoeveel gebruiken we per jaar? Is dat constant? Hoe lang kunnen we met de bekende voorraden? Voorraden moeten dus worden bekeken op: geologisch aantoonbaar technisch winbaar economisch winbaar A5 118

22 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
Dus de voorraden ‘managen’ door: 1. Vernieuwbare voorraden (wind water zon bio) - Prijsstelling bv subsidie windmolen/isolatie van woningen - Koffieschillen? - Biogas rechtstreeks uit de landbouw (gas > omvormen tot electriciteit/residu > droge vorm van mest) A5 118

23 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
2. Niet-vernieuwbare voorraden - Zuiniger in gebruik > bv subsidie bij A-label auto’s - Hergebruik > uiteindelijk ‘cradle to cradle’ (C2C) (afval = òf eten òf recyclebaar òf bio-energie) - Prijsstelling > vanaf de bron duurder maken (dat doen olielanden vanaf 2007) > slurptax (februari 2008) - Alternatieven > bv hybride-auto/electrisch! - Elders inkopen, etc. 3. Vergroten technische/economische winbaarheid A5 118

24 Aarde – Opbouw en afbraak van het reliëf op aarde
A5 118

25 Resource management > nieuwe voorraad 04 12 2012
A5 118

26 Resource management > China haalt meer uit
‘elsewhere’ = Rusland! (net als bij gas-import) A5 118