Kleine ontwikkelingspsychologie

Presentatie over: "Kleine ontwikkelingspsychologie"— Transcript van de presentatie:

1 Kleine ontwikkelingspsychologie
Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer UMCG Stenden Hogeschool KNO/CSK

2 Het maakbare kind? Jij mag zijn zoals je bent
Om te worden wie je bent, Maar nog niet kunt zijn; En je mag het worden Op jouw manier In jouw tijd. KNO/CSK

3 Zijn wij ons brein? Verschillende leergevoelige perioden. Directe consequenties voor onderwijs en scholing

4 Opbouw van de hardware: primair sensorische gebieden- 0-6 jaar
Deels algemeen mijlpalen in motoriek, taal en denken Deels specifiek een of tweetalig waarden/normen Niet even snel Ontwikkeling gaat lang door

5 Ontwikkeling van de associatiegebieden – 6-12 jaar
Installatie soft ware: lezen, schrijven, rekenen, aardrijkskunde, geschiedenis etc. Didactische aansturing van groot belang

6 Ontwikkeling prefrontale cortex- puberteit
Verdere ontwikkeling van motivatie, waarden en normen Komen tot zelfverantwoordelijke zelfbepaling

7 Opbouw van de hardware Deels algemeen Deels specifiek Niet even snel
mijlpalen in motorische en taalontwikkeling Deels specifiek een of tweetalig waarden/normen Niet even snel Ontwikkeling gaat lang door KNO/CSK

8 Spontane ontwikkeling
Didactische aansturing versus vrij spel Führen oder Wachsen lassen Biologie versus educatie KNO/CSK

9 Pedagogisch kader Emotionele veiligheid Persoonlijke competentie
Sociale competentie Normen en waarden KNO/CSK

10 Het eerste levensjaar Explosieve groei Kijken Luisteren sensomotoriek
Bewegen taaloriëntatie HECHTING! – welbevinden KNO/CSK

11 De doorgaande leerlijn: 0 – 1 jaar
Communicatie door kijken, lachen en vocaliseren Luisteren, liedjes zingen, benoemen KNO/CSK

12 Eerste levensjaar Klankherkenning (1)
vanaf 6 maanden taalspecifieke klankherkenning en intonatiepatronen Klankproduktie (4) vanaf 6 maanden taalspecifiek brabbelen de tongval Voorwaarden: Gehoor Emotionele stabiliteit KNO/CSK

13 Rustig spreken Veel pauzes inlassen Kind verwerkingstijd geven
Geen overmatig achtergrond lawaai KNO/CSK

14 Bewegingsspel Kruipen, lopen Omrollen 3- 7 maanden
Lopen maanden KNO/CSK

15 Het tweede levensjaar Luisteren, kijken, bewegen en voelen hebben de denkontwikkeling op gang gebracht Objectconstantie en symboolbewustzijn Eerste woordjes KNO/CSK

16 Objectconstantie Zoeken naar iets dat niet in het blikveld is.
Kiekeboespel KNO/CSK

17 Symboolbewustzijn Verwijzende functie van taal Taal: Appel Kijk!
Uitdrukking Au! Verwijzing Bloem KNO/CSK

18 Tweede levensjaar Woordbegrip (2) persoonlijk woordenboek
Woordproductie (5) Voorwaarden Leervermogen Taalinput KNO/CSK

19 Taalontwikkeling Tractor, amen Sherry, tapas Acuoor, fufa, hame
KNO/CSK

20 De doorgaande leerlijn: 1-2;6 jaar
Woordenschatontwikkeling Benoemen, aanwijzen, vertellen. Eenvoudige prentenboeken. KNO/CSK

21 Denkniveau tussen 1-2;6 jaar
Nog geen reflectie Alles opslaan Meedoen en zeker weten KNO/CSK

22 Imitatiespel Symboolbewustzijn So! Dinke Sape! KNO/CSK

23 Bewegingsspel Alles wat aanleiding geeft tot lopen, klimmen en klauteren. Kinderliedjes, schoot – en bewegingsspelletjes. KNO/CSK

24 Combinatie imitatie en bewegingsspel
NET ALS PAPA KNO/CSK

25 Derde levensjaar Zinsbegrip (3) Zinsproductie (6) Voorwaarden
Leervermogen; taalinput Medisch gezond KNO/CSK

26 Zinsproductie Tweewoordzin papa auto; mij boek; tevisie niet
ca. 2 – 2;6 jaar Drie- tot vijfwoordzin ik ben so dorst ik doe zo laten staan mama vin ik lastig ben? KNO/CSK

27 Doorgaande leerlijn: 2;6 – 3;6 jaar
Start literaire beleving Eén boekje moet vaak voorgelezen worden Interactief? KNO/CSK

28 Boeken met een verhaal Rupsje Nooitgenoeg Wil je mijn vriendje zijn
Dribbel (Stip) Lytse Kangeroe KNO/CSK

29 Denkniveau van peuters
Egocentrisch Alles wordt aangepast aan wat zij kunnen bevatten. Er is nog geen objectieve logica: “stoute stoel” KNO/CSK

30 Groei van het denken door:
Muzikale en literaire beleving Spel Aarzelende reflectie: Die is lief hè? Die is stout hè? Moet die daar bij? KNO/CSK

31 Sociale ontwikkeling Leren wat mag en niet mag Consequente aanpak
Ontwikkeling komt in het spel tot uiting: ” Stoute beer, je mag niet bijten” “Mag je niet aankomen hoor!” KNO/CSK

32 Imitatiespel Sociale vorming
Internaliseren van gewenst/ongewenst gedrag Net zo doen als papa of mama KNO/CSK

33 Motorisch spel Klauteren, klimmen, rennen.
Ontdekken van de driedimensionale wereld: afstanden, snelheden, hoogtes Voorbereidend rekenen KNO/CSK

34 Spelen Stoepkrijten Kijken, oefenen van de fijne motoriek. KNO/CSK

35 Spelen Water en fantasie KNO/CSK

36 Spelen Constructiespel Meten, passen Voorbereidend rekenen KNO/CSK

37 Kleuters Taal en cognitie : vragen naar betekenissen, oorzaken,gevolgen en redenen van bestaan Verder gaande sociale ontwikkeling Fantasie spel, sociaal spel, motorisch spel KNO/CSK

38 Denkniveau van kleuters
Prelogisch en magisch Een engel woont in Engeland Als de zon in het water zakt krijgen de vissen het warm KNO/CSK

39 Doorgaande leerlijn: 3;6 – 6 jaar
Rijmen, zingen Voorlezen, vertellen “Ik wil geen woordjes, ik wil een verhaal!” KNO/CSK

40 Muziek Peter en de wolf Klassiek voor kinderen
Liedjes van Annie M.G. Schmidt KNO/CSK

41 Cognitieve ontwikkeling
Vragen Waarom is dit dichtbij en dat ver weg? Als dit en dat dicht bij elkaar is, is het dan hetzelfde? Waarom zit er haar op je hoofd? Dat is lekker warm, dan kan je goed denken. Kunnen mensen die kaal zijn niet denken? KNO/CSK

42 Fantasiespel Opa is een leeuw! En die hebben we gevangen!
Belangrijk bij overwinnen van angsten. Fantaseren /”liegen” KNO/CSK

43 Afwisseling eigen activiteit en taakjes
Plakken, knippen, kleuren Oefening voor de fijne motoriek Schrijven KNO/CSK

44 Peuters en kleuters Competentie gericht leren Eigen tempo KNO/CSK

45 KNO/CSK

46 KNO/CSK

47 Moedertaalontwikkeling Spontaan proces
Bloemenwaterzeef Monden Heb jij die gebrookt? Jij hebt een foute mond Doe je hoofd eens open. KNO/CSK

48 Groninger Diagnostische Spreeknormen
brabbelen ; enkele woordjes maanden 1- woorduitingen maanden 2- woorduitingen ;0 - 2;6 jaar 2- en 3 woorduitingen ;6 - 3;0 jaar 3 tot 5 woorduitingen; 50% ;0 - 3;6 jaar > 5 woorduitingen; 75% ;6 - 4;6 jaar enkelvoudige zinnen; > 75% ;6 - 5;6 jaar samengestelde zinnen; 90% > 5;6 jaar KNO/CSK

49 Temperament, karakter en
Kind Temperament, karakter en tempo van ontwikkeling. Hier valt voor de ouders niet te kiezen Taalontwikkeling Motorische ontwikkeling Denkontwikkeling Interactie Kindvolgend Emotionele stabiliteit Omgeving Hier valt voor het kind niet te kiezen Taal - keuze Waarden/normen Geloof KNO/CSK

50 Peuters en kleuters zijn nog geen leerlingen
Sensomotorisch denken Pre-reflexief denken – meedoen en zeker weten Magisch denken en aarzelende reflexie Concreet operationeel denken 1e levensjaar Peuters Kleuters Leerlingen groep 3 KNO/CSK

51 Survival skills voor de 21e eeuw (Wagner)
Kritisch en probleemoplossend denken Kunnen samenwerken Initiatiefrijk Nieuwsgierigheid en voorstellingsvermogen Effectieve gesproken en gescreven communicatie KNO/CSK

52 Spelen is de basis Child’s play helps to build a better brain (John Hamilton) Koester creativiteit (Ken Rogers) Sterke personlijkheid en eigen talenten (Peter van Lieshout). KNO/CSK

53 Verwonderen, Verkennen, Experimenteren
Geen programmatische aanpak Spel in al zijn vormen als basis voor de totale ontwikkeling Play helps to built a better brain (Pellis, 2014)

54 Kinderopvang en kleutergroepen samen?
Diepe overtuiging dat het leren van jonge kinderen spelend moet verlopen. Eigen ontwikkeling ten aanzien van denken, taal creativiteit, spel, muziek en bewegen