PCOS Langetermijnrisico’s

Presentatie over: "PCOS Langetermijnrisico’s"— Transcript van de presentatie:

1 PCOS Langetermijnrisico’s
Prof. M. Dhont UGent PCOS Langetermijnrisico's PUS

2 PCOS: een continuüm en een enigma
Definitie: PCO versus PCOS PCO: echografische bevinding PCOS: PCO en geassocieerde afwijkingen Etiologie genetisch, prenataal, postnataal PCOS Langetermijnrisico's PUS

3 PCOS Langetermijnrisico's PUS 22-10-2008
Het compromis van de Rotterdam consensus: verschillende fenotypes onder dezelfde noemer Vrouwen met PCO-ovaria en oligo-ovulatie zonder hyperandrogenisme Vrouwen met hyperandrogenisme, anovulatie maar zonder PCO-ovaria Maken deze twee extremen deel uit van het PCO-continuüm? PCOS Langetermijnrisico's PUS

4 Etiologie: een gedeeltelijk enigma 1. Genetische factoren
Argumenten pro kandidaatgenen Argumenten pro Ethnische verschillen in prevalentie Familiaal voorkomen Kandidaatgenen Steroïdogenese Androgeenreceptor (aantal CAG-repeats omgekeerd evenredig met de gevoeligheid van de androgeenreceptor)) Insuline receptor PCOS Langetermijnrisico's PUS

5 Etiologie: een gedeeltelijk enigma 2. Prenatale factoren
Effect van prenatale blootstelling aan androgenen bij de rhesusaap op ovariële morfologie, de cyclus, hyperandrogenisme en insulineresistentie De Barkerhypothese: IUGR gat gepard met postnatale inhaalgroei, verhoogde IGF1 en DHEAS spiegels PCOS Langetermijnrisico's PUS

6 Etiologie: een gedeeltelijk enigma 3. Postnatale factoren
Prepubertaire obesitas, vroegtijdige puberteit, premature adrenarche, laag geboortegewicht (Barkerhypothese!) zijn geassocieerd met een verhoogd risico op PCO-syndroom Life style De pubertaire veranderingen (stijging van groeihormoon enIGF1) brengen het syndroom tot expressie PCOS Langetermijnrisico's PUS

7 Pathofysiologie: wat is het primu movens van de vicieuze PCO-cirkel?
Hypothalaam: hoge frequentie GnRH pulses: hoog LH, lager FSH Surrenale axis: activatie door verhoogde gevoeligheid van de hypofyse voor CRF Enzymatisch effect: verhoogde omzetting van androgeenprecursoren tot testosteron Ovarieel: multiple antrale follikels; aangeboren of verworven? Metabool: effect van insuline op de androgeenproductie van thecacellen en productie van SHBG thv de lever PCOS Langetermijnrisico's PUS

8 PCOS: diverse fenotypes
Anovulatie of oligo-ovulatie > verminderde vruchtbaarheid Geassocieerde endocrinopathieën Hyperandrogenisme Obesitas Insuline-resistentie Metabool syndroom PCOS Langetermijnrisico's PUS

9 Historische voorbeelden
Links La femme à barbe José de Ribera 1631 Prado, Madrid Rechts Einde 19e eeuw PCOS Langetermijnrisico's PUS

10 PCOS Langetermijnrisico's PUS 22-10-2008
Het klassieke fenotype PCOS Langetermijnrisico's PUS

11 HAIR-AN syndroom (Hyper-androgenisme, insuline-resistentie, acanthosis nigricans) Acanthosis nigricans PCOS Langetermijnrisico's PUS

12 Langetermijnrisico’s van PCOS afhankelijk van het fenotype
PCO-ovaria bij vrouwen met ovulatoire cycli PCO-ovaria bij vrouwen met oligo-ovulatie PCOS Subklinisch hyperandrogenisme Klinisch hyperandrogenisme Insuline-resistentie zonder obesitas Obesitas én insuline-resistentie PCOS Langetermijnrisico's PUS

13 Onderzoeken om PCO-fenotype te bepalen?
Klinisch Lichaamsgewicht, W/H ratio, hirsutisme, bloeddruk, menstrueel patroon Echografisch Ovaria, endometrium Hormonaal: LH, FSH, Prolactine, Testosteron en SHBG, Androsteendion, 17OHP, DHEAS, E2/E21 Metabool: glycemie, insuline, triglyceriden, HDL en LDL, CRP PCOS Langetermijnrisico's PUS

14 Verband PCOS en langetermijneffecten
Infertiliteit Anovulatie Hyperandrogenisme Insulineresistentie Obesitas Gekende risicofactoren voor: diabetes, hypertensie, endometriumcarcinoom, ovariumcarcinoom, metabool syndroom PCOS Langetermijnrisico's PUS

15 Glucose intolerantie en Diabetes
Prevalentie bij PCOS patiënten significant hoger Glucose intolerantie: 15% tot 35% Diabetes type II: 2% tot 10% Cijfers afhankelijk van ethische en geografische herkomst en diagnoistische criteria voor PCOS PCOS Langetermijnrisico's PUS

16 PCOS: een risicofactor voor sommige kankers?
Endometriumcarcinoom risicofactoren: Obesitas, ononderbroken stimulatie oestrogenen, diabetes Risico op endometriumcarcinoom: X 4 tot 10 Borstkanker Risico onduidelijk; voornamelijk gelinkt aan infertiliteit Ovariumcarcinoom Verhooogd risico(X2 vlg één studie) gelinkt aan infertiliteit voornamelijk bijvrouwen die geen OC hebben gebruikt PCOS Langetermijnrisico's PUS

17 Metabool syndroom: definitie vlg WHO
Insulineresistentie Obesitas BMI>30 of WHR>0,85 Dislipidemie Triglyceriden ↑ of HDL ↓ Bloeddruk >140/90 mmHg PCOS Langetermijnrisico's PUS

18 Prevalentie van metabool syndroom bij PCO-patiënten
Afhankelijk van de criteria voor metabool syndroom én van PCO Afhankelijk van geografische en ethnische herkomst USA: 45% (BMI 29,8) Italië: 8.9 tot 7% (BMI 27,2) Tsjechië: 1,6% (BMI 24.3!!) PCOS Langetermijnrisico's PUS

19 Oorzaak, gevolg of associatie?
Oorzaak? Neen want herstel van ovulatie lost de metabole problemen niet op Gevolg? Neen want meer dan de helft van de PCO-patiënten hebben geen geassocieerde metabole afwijkingen Associatie: metabole veranderingen komen ook voor bij vrouwen zonder PCO maar de combinatie PCO en metabole veranderingen versterken elkaar De meerderheid van PCO-patiënten krijgen op latere leeftijd spontaan een ovulatoire cyclus Wat blijft over van het PCO-syndroom bij de oudere vrouw et ovulatoire cycli en a fortiori na de menopauze? PCOS Langetermijnrisico's PUS

20 Verhoogd risico bij zwangerschap
Vroegtijdig miskraam Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapshypertensie Pre-eclampsie Perinatale morbiditeit PCOS Langetermijnrisico's PUS

21 Collateral damage: een link naar de genetische achtergrond
De prevalentie van hyperandrogenisme,insulineresistentie en diabetes type II is tweemaal hoger bij ouders, broers en zusters van PCO-patiënten Kinderen van PCO-patiënten hebben hogere androgeenspiegels tijdens de puberteit vergeleken met een controlegroep PCOS Langetermijnrisico's PUS

22 PCO-syndroom: een kluif voor vele specialismen
De paediatrische endocrinoloog De huisarts en algemene gynaecoloog De laparoscopist De fertiliteitspecialist De endocrinoloog De diëtiste en life style counselors De estheticienne PCOS Langetermijnrisico's PUS

23 Behandeling: afhankelijk van fenotype en symptomen
Anovulatie en kinderwens Anovulatie zonder kindewens Acne en hirsutisme Obesitas Metabool syndroom PCOS Langetermijnrisico's PUS

24 Besluit: ‘what remains to be done’
Pathofysiologie en etiologie van de verschillende fenotypes van het PCO-syndroom Evidence based criteria voor diagnose en langetermijn behandeling Effect van life style veranderingen Plaats van metformin De natuurlijke evolutie van PCO en documentatie van morbiditeit en mortaliteit (risk factors ≠ bewezen morbiditeit en mortaliteit) Preventie PCOS Langetermijnrisico's PUS