Roerige economische tijden.. Begrijpen we het nog wel? Eindelijk economische groei! Arnoud W. A. Boot Universiteit van Amsterdam Lelystad 27 september.

Presentatie over: "Roerige economische tijden.. Begrijpen we het nog wel? Eindelijk economische groei! Arnoud W. A. Boot Universiteit van Amsterdam Lelystad 27 september."— Transcript van de presentatie:

1 Roerige economische tijden.. Begrijpen we het nog wel? Eindelijk economische groei! Arnoud W. A. Boot Universiteit van Amsterdam Lelystad 27 september 2016

2

3 Zijn economen behulpzaam? Economie en wetmatigheden Schumpeter: “ het [vak economie] zal eindelijk dezelfde dienst voor de economische politiek opleveren als de theoretische natuurkunde voor de werktuigbouw.” Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

4 Uit evenwicht…. Grote verschuivingen in de wereldeconomie -> China??? Technologische revolutie Geopolitieke spanningen Onvrede van de burger, populisme, vertrouwen… En… Euro… Verzwakte financiële sector Monetaire onevenwichtigheden Home-made problemen-> woningmarkt, pensioen… En verandering van de samenleving: eigen initiatief!! Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

5 Korte agenda Fundamentele zaken – Geo-politieke verschuivingen – Technologie – Monetair/financiële wereld zit klem Nederland…. En Flevoland… Vooruitzichten Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

6 Verschuivingen in de wereld- economie, ook eerder gezien... China – in de 18e eeuw de grootste economie in de wereld (7 keer groter dan het VK... ) Het sloot de grenzen toen de Industriële Revolutie uitbrak…. In de 200 jaar tot 1950 negatieve economische groei – Engeland plus 500%... Wereldeconomie is geen zero-sum game… Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

7 Wie wordt het grootst?

8 Maar wie (blijft) het rijkst?

9 Financieel systeem zit klem Het financieel systeem ontbreekt een anker Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

10 En…. Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

11 Trial & error… Grote veranderingen en verschuivingen gaan altijd schoksgewijs… Bestaande ‘instituties’ zijn ingericht op stabiele omgeving – Mensen zijn ook eigenlijk instituties… kunnen slecht omgaan met veranderingen… Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

12 Onzekerheden fact of life… Fundamentele verschuivingen in de wereldeconomie leiden tot moeilijk grijpbare onzekerheden en risico’s…  Donald Rumsfeld, oud Amerikaanse minister van defensie – unknown unknowns… Maar verschuivingen zorgen ook dat kaarten opnieuw worden geschud…. En dat biedt kansen Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

13 Maar we zijn uiterst sterk land: self- inflicted pain… Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016 December 2012: consumenten- vertrouwen in Nederland -/-32% Spanje -/-29% EU -/-15%

14 Financiële afhankelijkheid consumenten Nederland Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016 Source: CPB (2012) Assets Debts Key challenge: financialization of society – how to reduce dependence and vulnerability vis-a-vis financial sphere?

15 Olympisch kampioen pensioenen? Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

16 Sterktes/zwaktes Nederlandse economie Nederlandse economie fundamenteel ijzersterk… Ja, maar bouw voort op onze kracht: dynamiek en aanpassingsvermogen -Arbeidsmarkt oudere werknemers -Dynamiek onderwijssysteem… -Meer risicodragend vermogen in de maatschappij (Her)evalueer onze rol in de wereld… Waar zijn de groeimogelijkheden? Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

17 Miljoenennota 2017 Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

18 201220132014201520162017 BBP -1,1-0,21,421,7 Consumptie huishoudens -1,20,31,81,31,8 Investeringen -6,2-3,93,26,25,03,8 Koopkracht -1,9-1,31,31,12,81 Werkloosheid 5,87,37,46,96,2 Arbeidsinkomensquote 78,479,178,777,178,1 Saldo lopende rekening 10,2 8,5 8,78,2 EMU saldo -3,9-2,4-2,3-1,9-1,1-0,7 CPB: Macro Economische Verkenningen 2017

19 Focus op ondernemerschap nodig… Waar komt gebrekkige doorgroei van Nederlandse ondernemingen vandaan? Schuldverslaving helpt niet. Risicodragend vermogen key – Geeft ook focus op langere termijn Hoe ondernemerschap te stimuleren? Wat bepaalt groeipotentieel Nederland, en Flevoland? – Marges van beleid – Rol onderwijsinstellingen Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

20 Realiteit… Kracht van een economie wordt uiteindelijk bepaald door verdiencapaciteit – Niet door berg geld… Pensioen bij gratie van de werkenden  Economische groei sleutel… Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016

21 Peace of mind??? In the long run we are all dead Roerige economische tijden Arnoud W.A. Boot -- 27 september 2016