“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht.

Presentatie over: "“Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht."— Transcript van de presentatie:

1 “Stresstest” Een financieel beeld van de gemeente Dordrecht

2 Sluitende begroting Weerstandscapaciteit Weerstandsvermogen Risico’s Financiële positie AO/IC Verzekeren Voorzieningen Reserves Onbenut belastingen Stille reserves Voor het inzicht zijn meer factoren belangrijk

3 DordrechtLandelijk gemiddelde Aantal inwoners118.906N.v.t. “Groene druk” (< 20 jaar)38,0%39,2% “Grijze druk” (≥ 65 jaar)23,0%24,0% Oppervlakte99 km2N.v.t. Oppervlakte land79 km2N.v.t. Oppervlakte water20 km2N.v.t. Lokale lasten 2011 (mph)€ 570€ 671 Ranglijst Coelo30N.v.t. Gemiddeld inkomen per huishouden€ 30.900€ 32.900 Aantal mensen per huishouden2,182,24 Gemiddelde WOZ-waarde€ 186.000€ 233.000 Algemene uitkering 2010€ 157 miljoenN.v.t. Totale lasten 2010€ 453 miljoenN.v.t. Balanstotaal 31 december 2010€ 853 miljoenN.v.t. Weerstandscapaciteit (WC)€ 36 miljoenN.v.t. Risicoprofiel (RP)€ 43 miljoenN.v.t. Ratio WC / RP0,83N.v.t. Algemene indicatoren

4 ©Deloitte DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft “Groene druk” (< 20 jaar) 38%37%35% 31%29% “Grijze druk” (≥ 65 jaar) 23%26%24%23%18%20% Lokale lasten 2010 (mph) € 570€ 694€ 665€ 526€ 720 Ranglijst Coelo 302531735300299 Algemene indicatoren DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht “Groene druk” (< 20 jaar) 38%48%47%41%42%38% “Grijze druk” (≥ 65 jaar) 23%31%23%29%30%32% Lokale lasten 2010 (mph) € 570€ 745€ 735€ 658€ 600€ 716 Ranglijst Coelo 3034532716157294

5 De indicatoren Indicator Schuldpositie Reservepositie Vaste activa -/- reserves Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties Voorzieningen Garantstellingen Rentelasten Grondexploitatie Begroting 2011 - 2014 Reserve-ontwikkeling

6 ©Deloitte Overall overzicht INDICATORZeer Gunstig GunstigNeutraalOn- gunstig Zeer ongunstig Lokale lasten Weerstandsvermogen Schuldpositie verhouding schuldpositie/ vaste activa Reservepositie Verhouding activa/reserves Voorzieningen Gespaard voor onderhoud Garantstellingen Rentelasten Rentelasten eigen financieringsmiddelen Rente (investeringen en grondexploitatie) Grondexploitaties Niet in exploitatie genomen gronden Strategische verwervingen Begroting 2011 - 2014 Risicoprofiel: KleinGemiddeldGroot

7 ©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Debt Ratio60%80%34%81%82%72%37%82% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%108%96%85%13%110% Schuld- evolutie € 696-€ 71€ 17-€ 91- € 1.874€ 547 Plaats op de ranglijst 6738535732666389 Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 3.425€ 3.273€ 3.201€ 828€ 4.649

8 ©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtAlblas- serdam Hendrik- Ido- Ambacht Papen- drecht SliedrechtZwijn- drecht Debt Ratio60%80%34%87%94%83%66%91% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%104%200%87%68%92% Schuld- evolutie € 696-€ 107-€ 162€ 616-€ 170€ 301 Plaats op de ranglijst 67375438331252352 Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 2.556€ 5.458€ 2.280€ 1.548€ 2.663

9 ©Deloitte Reserves (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Algemene reserve 37,427,842,457,788,522,6 Bestemmingsreserve 476,882,074,776,0420,884,4 Resultaat na bestemming 9,20,97,2-7,3-6,4-7,7 Totaal eigen vermogen 523,4110,7124,3126,4502,999,3 Eigen vermogen in % van balans 61%14%17%24%62%15% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98%19%24%40%84%20% Balanstotaal 852,8810,0748,3537,7811,3674,9 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2569,0526,4313,8601,2497,8

10 ©Deloitte Reserves (x € 1 mln) Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Algemene reserve 37,4 3,1 3,3 5,1 - 9,9 Bestemmingsreserve 476,8 8,1 10,3 13,9 23,7 9,8 Resultaat na bestemming 9,2 0,1 12,2 1,1 3,0 0,4 Totaal eigen vermogen 523,4 11,3 25,7 20,1 26,6 20,0 Eigen vermogen in % van balans 61%17%15%20%38%12% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98% 27%42%24%51%18% Balanstotaal 852,8 66,9 175,7 98,2 70,7 162,3 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2 48,1 68,2 93,4 59,0 120,3

11 Reserves (x € 1 mln) Dordrecht 2007200820092010 Algemene reserve 39,144,138,937,4 Bestemmingsreserve 450,2501,1489,0476,8 Resultaat na bestemming 47,26,43,69,2 Totaal eigen vermogen 536,5551,6531,5523,4 Eigen vermogen in % van balans 78%71%66%61% Eigen vermogen in % van de exploitatie 100%109%92%98% Balanstotaal 689,9773,9804,1852,8 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 536,6505,3575,3535,2

12 ©Deloitte Reserves Dordrecht samenstelling per 31/12/2010 X € 1 miljoenIn % Algemene reserve 37,47% Bestemmingsreserve: afschrijving activa economisch nut137,726% strategische investeringen106,620% inkomensreserve / EZH169,132% overig63,412% 476,891% Resultaat na bestemming 9,22% TOTAAL RESERVES 523,4100%

13 ©Deloitte Risicoprofiel (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Weerstandscapaciteit (WC) 35,826,042,365,9 10,0 16,3 Risicoprofiel (RP) 43,050,230,629,7 11,021,7 Ratio WC/RP 0,830,521,382,22 0,9 0,75 (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Algemene reserve37,4 27,842,457,788,522,6 Onvoorzien1,00,40,2 0,10,3 Totaal38,428,242,657,988,622,9 Per inwoner € 323€ 163€ 283€ 616€ 751€ 235

14 ©Deloitte Risicoprofiel Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Weerstandscapaciteit (WC) 35,83,23,611,826,69,3 Risicoprofiel (RP) 43,02,70,95,15,92,7 Ratio WC/RP 0,83 1,18 4,00 2,32 4,52 3,43 DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Algemene reserve 37,4 mln3,1 mln3,3 mln5,1 mln5,4 mln9,9 mln Onvoorzien1,0 mln0,04 mln00,1 mln0,5 mln0,2 mln Totaal38,4 mln3,14 mln3,3 mln5,2 mln5,9 mln10,1 mln Per inwoner€ 323€ 163€ 119€ 163€ 245€ 227

15 ©Deloitte Grondexploitatie IEGG (x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2009 Vermeerdering 2010 Vermindering 2010 Boekwaarde 31-12-2010 VoorzieningGecorr. Boekwaarde Violenstraat 7632434159-950 De Hoven -37448153-4790 Jagers- & Windhondenpolder -3.232-1010-3.3340 Smitsweg 362197233327-143184 Quickterrein 4032936072-363-292 Mallegat / Krabbepolder -2.554-785-2.6380 Amstelwijck 7.7197196867.752-7686.983 Makoré -1.083-430-1.1260 Vest 124 255289380164-201-37 Admiraalsplein 6.6781.5733527.899-10.734-2.835 Leerpark 17.4811.2673.36115.387-7.3518.036 Belthure Park 4.36230244.6600 Gezondheidspark 20.0628.4426.42822.076-3.32918.747 Stadswerven 49.4844.2178353.618-10.56243.057 Galileolocatie 100150115-133-18 Beerwijckhoeve (Dordtse Kil III) 01.2110 0 Totaal 99.73918.41112.386105.763-33.59372.169

16 ©Deloitte Strategische verwervingen (x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2009VermeerderingenVerminderingen Boekwaarde 31-12-2010 Van Twist 292113030 Alloijzenpolder III 61400 Strat aankoop nr 7 Spoorzone, aank.panden 8.5231.00309.526 Mijlweg 23 1.3955601.451 Aankoop Spirea 1, 1a, 1b en 1c (manege) 123189132 Locatie Eulerlaan 1.90722502.133 Strat aankoop nr 2 Marconiweg 570230593 Strat aankoop nr 3 Kassencompl. Oudendijk 1.3126421.374 Strat aankoop nr 4 Dordtse Kil 4 16.4437152617.132 Strat aankoop nr 6 De Holland 8008 Strat aankoop nr 8 Kerkeplaat 8/10 Montan 3.19514333.335 Strat aankoop nr 10 Kilkade 2/6 1.6123.0044.6150 Strat aankoop nr 11 Vest 90-96 2657083 Strategische aank. nr 12 VM Akso-terrein 284200304 VM gymlokaal de Sitterstraat 11 704074 Strategische aank. nr 14 850344881 Activering Strav Gronden ten nrd Kilweg 15.464621016.085 Strav nr 16 Steegoversloot 38-40 2.45810402.563 Patersweg 1 647071 Strategische aank. nr 13 locatie Zuidpolder 2.01015792.159 Sperwerstraat 59 0202 Reeweg-Oost 123 06200 Totaal 57.2206.8884.97159.140

17 ©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,0516,2437,9285,3520,3372,9 Resultaat voor bestemming -0,8-17,3-6,0-4,4-1,8-10,6 Mutaties in de reserves -3,0-17,33,94,81,810,6 Resultaat na bestemming -3,70,0-2,10,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,9%0,0%0,5%-0,1%0,0%

18 ©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,052,169,3 77,9 50,3105,6 Resultaat voor bestemming -0,8-1,1-3,2 -1,8 0,4 Mutaties in de reserves -3,0-0,5-1,0 -1,6 -0,4-0,2 Resultaat na bestemming -3,7-0,6-2,2 -0,2 0,00,1 Resultaat in % van totale lasten -0,9%-1,2%-3,2% -0,3% 0,0%0,1%

19 ©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,3283,7482,4397,5 Resultaat voor bestemming 0,5-3,85,00,9 Mutaties in de reserves -3,53,4-5,0-1,0 Resultaat na bestemming -3,00,1-0,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,7%0,1%0%

20 ©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,336,564,7 67,4 47,8101,9 Resultaat voor bestemming 0,5-0,7-3,1 -1,9 -0,3-0,6 Mutaties in de reserves -3,5-0,3-0,2 -0,4 0,0 Resultaat na bestemming -3,0-0,4-2,9 -1,5 -0,6 Resultaat in % van totale lasten -0,7%-1,1%-4,4% -2,2% -1,3%-0,6%

21 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming

22 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming Drechtsteden

23 Indicatoren: samengevat en beoordeeld -Lokale lasten niveauLaag -VergrijzingGemiddeld -VerjongingGemiddeld -WeerstandsvermogenNeutraal factor 0,83: aan de lage kant risico’s verbonden partijen (ROM-D. Regio ZHZ, Drechtwerk, GR Drechtsteden) stille reserves mogelijkheden bestemmingsreserves -SchuldpositieGunstig -Verhouding schuldpositie en vaste activaGunstig -Reserve positieGunstig -Verhouding activa en reservesGunstig (dalende trend) -VoorzieningenLaag (dalende trend) -GarantstellingenGemiddeld -RentelastenLaag -Rentelasten eigen financieringsmiddelenTen gunste van exploitatie -Rente toegevoegd aan grondexploitatieCirca € 0,6 miljoen -GrondexploitatiesWinstverwachting € 11 miljoen. Verliesverwachting € 47 miljoen (= voorzien) Grote projecten met vooral marktrisico’s -Niet in exploitatie genomen grondenGemiddeld (€ 6 miljoen voorzien) -Strategische verwervingenHoge investering (€ 59 miljoen) -Begroting 2011 – 2014 Laag (resultaat voor bestemming beperkt negatief of positief.

24 Conclusie: Financiële positie is momenteel nog solide (vooral vanuit het verleden opgebouwd). Solvabiliteit is met circa 60% hoog Groot aandeel bestemmingsreserves Lokale lastenniveau is laag. Financieringspositie is relatief gunstig maar wel opgelopen afgelopen jaren door forse investeringen. Strategische verwervingen met een boekwaarde van € 59 miljoen aandachtspunt Winstverwachting GREX ad € 11 miljoen beperkt Begroting 2011 laat een relatief beheerste trend zien Indicatoren: samengevat en beoordeeld

25 ©Deloitte Overall overzicht INDICATORZeer Gunstig GunstigNeutraalOn- gunstig Zeer ongunstig Lokale lasten Weerstandsvermogen Schuldpositie verhouding schuldpositie/ vaste activa Reservepositie Verhouding activa/reserves Voorzieningen Gespaard voor onderhoud Garantstellingen Rentelasten Rentelasten eigen financieringsmiddelen Rente (investeringen en grondexploitatie) Grondexploitaties Niet in exploitatie genomen gronden Strategische verwervingen Begroting 2011 - 2014 Risicoprofiel: KleinGemiddeldGroot

26 Bijlagen

27 De indicatoren Indicator Schuldpositie Reservepositie Vaste activa -/- reserves Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties Voorzieningen Garantstellingen Rentelasten Grondexploitatie Begroting 2011 - 2014 Reserve-ontwikkeling

28 ©2011 Deloitte Lokale heffingen

29 ©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Debt Ratio60%80%34%81%82%72%37%82% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%108%96%85%13%110% Schuld- evolutie € 696-€ 71€ 17-€ 91- € 1.874€ 547 Plaats op de ranglijst 6738535732666389 Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 3.425€ 3.273€ 3.201€ 828€ 4.649

30 ©Deloitte Schuldenpositie Landelijk gemiddelde Kritische norm DordrechtAlblas- serdam Hendrik- Ido- Ambacht Papen- drecht SliedrechtZwijn- drecht Debt Ratio60%80%34%87%94%83%66%91% Netto schuld/ Exploitatie 63%150%13%104%200%87%68%92% Schuld- evolutie € 696-€ 107-€ 162€ 616-€ 170€ 301 Plaats op de ranglijst 67375438331252352 Netto schuld per inwoner € 2.357n.v.t.€ 521€ 2.556€ 5.458€ 2.280€ 1.548€ 2.663

31 ©Deloitte Reserves (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Algemene reserve 37,427,842,457,788,522,6 Bestemmingsreserve 476,882,074,776,0420,884,4 Resultaat na bestemming 9,20,97,2-7,3-6,4-7,7 Totaal eigen vermogen 523,4110,7124,3126,4502,999,3 Eigen vermogen in % van balans 61%14%17%24%62%15% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98%19%24%40%84%20% Balanstotaal 852,8810,0748,3537,7811,3674,9 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2569,0526,4313,8601,2497,8

32 ©Deloitte Reserves (x € 1 mln) Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Algemene reserve 37,4 3,1 3,3 5,1 - 9,9 Bestemmingsreserve 476,8 8,1 10,3 13,9 23,7 9,8 Resultaat na bestemming 9,2 0,1 12,2 1,1 3,0 0,4 Totaal eigen vermogen 523,4 11,3 25,7 20,1 26,6 20,0 Eigen vermogen in % van balans 61%17%15%20%38%12% Eigen vermogen in % van de exploitatie 98% 27%42%24%51%18% Balanstotaal 852,8 66,9 175,7 98,2 70,7 162,3 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 535,2 48,1 68,2 93,4 59,0 120,3

33 Reserves (x € 1 mln) Dordrecht 2007200820092010 Algemene reserve 39,144,138,937,4 Bestemmingsreserve 450,2501,1489,0476,8 Resultaat na bestemming 47,26,43,69,2 Totaal eigen vermogen 536,5551,6531,5523,4 Eigen vermogen in % van balans 78%71%66%61% Eigen vermogen in % van de exploitatie 100%109%92%98% Balanstotaal 689,9773,9804,1852,8 Totaal exploitatie (incl. storting reserves) 536,6505,3575,3535,2

34 ©Deloitte Reserves Dordrecht samenstelling per 31/12/2010 X € 1 miljoenIn % Algemene reserve 37,47% Bestemmingsreserve: afschrijving activa economisch nut137,726% strategische investeringen106,620% inkomensreserve / EZH169,132% overig63,412% 476,891% Resultaat na bestemming 9,22% TOTAAL RESERVES 523,4100%

35 Vaste activa en reserves (x € 1 mln) Dordrecht 2007200820092010 (im)materiële vaste activa -/- reserves-225,6-203,4-126,4-48,2 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -42%-40%-21%-9% Uitstaande geldleningen 41,039,437,134,6 Uitstaande geldleningen in % van langlopende aangetrokken leningen 95%35%34%18% +33% punt

36 ©Deloitte Vaste activa en reserves (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 (im)materiële vaste activa -/- reserves -48,2 295,0 472,6239,671,3122,4 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -9% 52% 90%76%12%25% Uitstaande geldleningen 34,612,924,832,239,5140,0 Uitstaande geldleningen in % van langlopende aangetrokken leningen 18%3%6%14%29%55%

37 ©Deloitte Vaste activa en reserves (x € 1 mln) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 (im)materiële vaste activa -/- reserves -48,2 27,532,043,827,995,8 (im)materiële vaste activa -/- reserves in % van de exploitatie (incl. stortingen reserves) -9% 57%47% 80% Uitstaande geldleningen 34,6 9 11 2 1 13 Uitstaande geldleningen in % van langlopende aangetrokken leningen 18%29%15%4%6%13%

38 Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties (x € 1 mln) Dordrecht 2007200820092010 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) 13,2-31,1 -80,4-133,6 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van balanstotaal 2%-4% -10%-16% Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van exploitatie 2%-6%-14%-25%

39 ©Deloitte Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) -133,6-456,6-475,0-301,5-204,5-269,2 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van balanstotaal -16%-56%-63%-56%-25%-40% Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van exploitatie -25%-80%-90%-96%-34%-54%

40 ©Deloitte Leningen die niet zijn ingezet voor de grondexploitaties (x € 1 mln) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) -133,6 -30,0-52,3-46,7-21,3-119,0 Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van balanstotaal -16% -45%-30%-48%-30%-73% Grondexploitatie -/- (Langlopende leningen + kortlopende financiering) in % van exploitatie -25% -73%-85%-55%-40%-109%

41 ©Deloitte Risicoprofiel (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Weerstandscapaciteit (WC) 35,826,042,365,9 10,0 16,3 Risicoprofiel (RP) 43,050,230,629,7 11,021,7 Ratio WC/RP 0,830,521,382,22 0,9 0,75 (1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft Algemene reserve37,4 27,842,457,788,522,6 Onvoorzien1,00,40,2 0,10,3 Totaal38,428,242,657,988,622,9 Per inwoner € 323€ 163€ 283€ 616€ 751€ 235

42 ©Deloitte Risicoprofiel Drechtsteden DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Weerstandscapaciteit (WC) 35,83,23,611,826,69,3 Risicoprofiel (RP) 43,02,70,95,15,92,7 Ratio WC/RP 0,83 1,18 4,00 2,32 4,52 3,43 DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht Algemene reserve 37,4 mln3,1 mln3,3 mln5,1 mln5,4 mln9,9 mln Onvoorzien1,0 mln0,04 mln00,1 mln0,5 mln0,2 mln Totaal38,4 mln3,14 mln3,3 mln5,2 mln5,9 mln10,1 mln Per inwoner€ 323€ 163€ 119€ 163€ 245€ 227

43 Voorzieningen (x € 1 mln) (exclusief voorzieningen grex) Dordrecht 2007200820092010 Voorzieningen 1 januari 39,614,48,413,7 Toevoegingen 1,81,111,77,1 Onttrekkingen -26,9-5,0-6,4-11,1 *Stelselwijziging per 01-01 -2,1 Voorzieningen 31 december 14,48,413,79,7 - verplichtingen en risico's 1,50,1 0,0 - onderhoud 2,22,79,39,4 - door derden beklemde middelen 10,85,64,30,3

44 ©Deloitte Voorzieningen (x € 1 mln) (exclusief voorzieningen grex) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Voorzieningen 1 januari 13,722,632,036,384,215,0 Toevoegingen 7,16,010,511,913,711,0 Onttrekkingen -11,1-7,2-23,8-14,8-49,9-6,3 Voorzieningen 31 december 9,721,418,733,448,019,7 - verplichtingen en risico's 0,03,116,38,930,315,1 - onderhoud 9,418,32,26,816,64,1 - door derden beklemde middelen 0,3 0,00,220,61,10,5

45 ©Deloitte DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Voorzieningen 1 januari 13,76,94,411,19,97,3 Toevoegingen 7,14,50,24,43,51,1 Onttrekkingen -11,1-2,5-3,9-2,3-2,6-2,8 Voorzieningen 31 december 9,78,80,713,110,85,6 - verplichtingen en risico's 0,01,70,71,80,93,1 - onderhoud 9,47,20,011,39,90,5 - door derden beklemde middelen 0,30,0 2,0 Voorzieningen (x € 1 mln) (exclusief voorzieningen grex)

46 Rente (x € 1.000) Rentekosten leningen 8.017 Rentekosten eigen financieringsmiddelen 16.667 Waarvan toegevoegd aan reserves/voorzieningen 0 Waarvan ten gunste van exploitatie 16.667 Totale rentelasten 24.684 Totale rentelasten in % van de exploitatie 4,6% Rente ten laste van de grondexploitatie + investeringen 5.173 Rente ten laste van de exploitatie 19.538 Renteresultaat 27 Saldo 0

47 ©Deloitte Garantstellingen (x € 1 mln) Dordrecht 2007200820092010 Gewaarborgde leningen 1181078179 Gewaarborgde leningen (achtervang) 286266240293

48 ©Deloitte Garantstellingen (x € 1 mln) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2010 Gewaarborgde leningen 7917136423142 Gewaarborgde leningen (achtervang) 2931.3391.747562650843

49 ©Deloitte Garantstellingen (x € 1 mln) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2010 Gewaarborgde leningen 7929,118,411,846,8 16,2 Gewaarborgde leningen (achtervang) 29348,261,760,542,8 119,6

50 ©Deloitte Grondexploitatie IEGG (x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2009 Vermeerdering 2010 Vermindering 2010 Boekwaarde 31-12-2010 VoorzieningGecorr. Boekwaarde Violenstraat 7632434159-950 De Hoven -37448153-4790 Jagers- & Windhondenpolder -3.232-1010-3.3340 Smitsweg 362197233327-143184 Quickterrein 4032936072-363-292 Mallegat / Krabbepolder -2.554-785-2.6380 Amstelwijck 7.7197196867.752-7686.983 Makoré -1.083-430-1.1260 Vest 124 255289380164-201-37 Admiraalsplein 6.6781.5733527.899-10.734-2.835 Leerpark 17.4811.2673.36115.387-7.3518.036 Belthure Park 4.36230244.6600 Gezondheidspark 20.0628.4426.42822.076-3.32918.747 Stadswerven 49.4844.2178353.618-10.56243.057 Galileolocatie 100150115-133-18 Beerwijckhoeve (Dordtse Kil III) 01.2110 0 Totaal 99.73918.41112.386105.763-33.59372.169

51 ©Deloitte Grondexploitatie NIEGG (x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2009 Vermeer- dering Vermin- dering Boekwaarde 31-12-2010 VoorzieningGecorr. Boekwaarde Sluisweg / Achterhakkers281350315-327-12 Zuidpolder79681877000 Blekersdijk2.41841312.830-3.111-281 De Holland3.182166153.333-1.9401.393 St. Suraplein931101040 Damplein412043-48-6 Dordtse Kil IV79335901.1530 HOED / Locatie Spirea0100 0 Vest 124255289380164-201-37 Totaal7.8591.3661.2737.952-5.6272.324

52 ©Deloitte Strategische verwervingen (x € 1.000) Boekwaarde 31-12-2009VermeerderingenVerminderingen Boekwaarde 31-12-2010 Van Twist 292113030 Alloijzenpolder III 61400 Strat aankoop nr 7 Spoorzone, aank.panden 8.5231.00309.526 Mijlweg 23 1.3955601.451 Aankoop Spirea 1, 1a, 1b en 1c (manege) 123189132 Locatie Eulerlaan 1.90722502.133 Strat aankoop nr 2 Marconiweg 570230593 Strat aankoop nr 3 Kassencompl. Oudendijk 1.3126421.374 Strat aankoop nr 4 Dordtse Kil 4 16.4437152617.132 Strat aankoop nr 6 De Holland 8008 Strat aankoop nr 8 Kerkeplaat 8/10 Montan 3.19514333.335 Strat aankoop nr 10 Kilkade 2/6 1.6123.0044.6150 Strat aankoop nr 11 Vest 90-96 2657083 Strategische aank. nr 12 VM Akso-terrein 284200304 VM gymlokaal de Sitterstraat 11 704074 Strategische aank. nr 14 850344881 Activering Strav Gronden ten nrd Kilweg 15.464621016.085 Strav nr 16 Steegoversloot 38-40 2.45810402.563 Patersweg 1 647071 Strategische aank. nr 13 locatie Zuidpolder 2.01015792.159 Sperwerstraat 59 0202 Reeweg-Oost 123 06200 Totaal 57.2206.8884.97159.140

53 ©Deloitte Ontwikkeling resultaat na bestemming Meerjarenbegroting ten opzicht van RIB 201220132014 Resultaat na bestemming MJB-3,0-2,0-2,6 Resultaat na bestemming RIB-6,4-3,8-3,3 Bijstelling-3,4-1,8-1,1 Voor de vergelijkbaarheid tussen de diverse gemeenten is de vastgestelde meerjarenbegroting gehanteerd bij de volgende overzichten.

54 ©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,0516,2437,9285,3520,3372,9 Resultaat voor bestemming -0,8-17,3-6,0-4,4-1,8-10,6 Mutaties in de reserves -3,0-17,33,94,81,810,6 Resultaat na bestemming -3,70,0-2,10,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,9%0,0%0,5%-0,1%0,0%

55 ©Deloitte Begroting 2011 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2011 Totale lasten (incl. storting reserves) 425,052,169,3 77,9 50,3105,6 Resultaat voor bestemming -0,8-1,1-3,2 -1,8 0,4 Mutaties in de reserves -3,0-0,5-1,0 -1,6 -0,4-0,2 Resultaat na bestemming -3,7-0,6-2,2 -0,2 0,00,1 Resultaat in % van totale lasten -0,9%-1,2%-3,2% -0,3% 0,0%0,1%

56 ©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,3283,7482,4397,5 Resultaat voor bestemming 0,5-3,85,00,9 Mutaties in de reserves -3,53,4-5,0-1,0 Resultaat na bestemming -3,00,1-0,40,0 Resultaat in % van totale lasten -0,7%0,1%0%

57 ©Deloitte Begroting 2012 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2012 Totale lasten (incl. storting reserves) 421,336,564,7 67,4 47,8101,9 Resultaat voor bestemming 0,5-0,7-3,1 -1,9 -0,3-0,6 Mutaties in de reserves -3,5-0,3-0,2 -0,4 0,0 Resultaat na bestemming -3,0-0,4-2,9 -1,5 -0,6 Resultaat in % van totale lasten -0,7%-1,1%-4,4% -2,2% -1,3%-0,6%

58 ©Deloitte Begroting 2013 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 201320142013 Totale lasten (incl. storting reserves) 442,2283,5445,3309,5 Resultaat voor bestemming 3,4-3,210,93,0 Mutaties in de reserves -5,43,3-10,9-3,1 Resultaat na bestemming -2,00,1 0,0-0,1 Resultaat in % van totale lasten -0,5%0,04%0%0,02%

59 ©Deloitte Begroting 2013 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2013 Totale lasten (incl. storting reserves) 442,236,467,0 76,0 47,8133,7 Resultaat voor bestemming 3,4-0,9-3,5 -2,0 -0,815,4 Mutaties in de reserves -5,4-0,30,6 0,4 -0,3-17,8 Resultaat na bestemming -2,0-0,6-4,1 -2,4 -1,2-2,4 Resultaat in % van totale lasten -0,5%-1,7%-6,1% -3,2% -2,5%-1,8%

60 ©Deloitte Begroting 2014 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtBredaHaarlemAlkmaarLeidenDelft 2014 Totale lasten (incl. storting reserves) 485,6283,5441,4299,7 Resultaat voor bestemming 1,7-3,22,73,2 Mutaties in de reserves -4,33,3-2,7-3,2 Resultaat na bestemming -2,6-0,90,10,0 Resultaat in % van totale lasten -0,5%0,04%0%- 0,01%

61 ©Deloitte Begroting 2014 (x € 1 mln) (o.b.v. Meerjarenbegroting 2011-2014) DordrechtAlblasserdamHendrik-Ido- Ambacht PapendrechtSliedrechtZwijndrecht 2014 Totale lasten (incl. storting reserves) 485,636,379,0 91,9 47,595,5 Resultaat voor bestemming 1,7-0,9-4,2 -4,0 -1,3-3,4 Mutaties in de reserves -4,3-0,20,6 0,0 -0,30,3 Resultaat na bestemming -2,6-0,7-4,8 -4,0 -1,6-3,1 Resultaat in % van totale lasten -0,5%-1,8%-6,1% -4,4% -3,4%-3,3%

62 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming

63 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Resultaat voor bestemming Drechtsteden

64 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Resultaat na bestemming

65 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Resultaat na bestemming Drechtsteden

66 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1 mln) Ontwikkeling reserves 20102011201220132014 Reserves 1 januari 538,9523,4526,4529,9535,4 Resultaat voor bestemming - 15,53,03,55,54,3 Reserves 31 december 523,4526,4529,9535,4539,7 * Obv jaarrekening 2010

67 ©Deloitte Begroting 2011-2014 (x € 1.000) Ontwikkeling reserves