24 november 20111 Aanpassing KRW vismaatlat Nico Jaarsma Tim puts.

Presentatie over: "24 november 20111 Aanpassing KRW vismaatlat Nico Jaarsma Tim puts."— Transcript van de presentatie:

1 24 november 20111 Aanpassing KRW vismaatlat Nico Jaarsma Tim puts

2 24 november 20112 Inhoudsopgave 1.Inleiding 2.Referenties en maatlatten voor vis 3.Deelmaatlat “aantal soorten” 3.1. Aanpak “aantal soorten” 3.2. Analyse aangepaste maatlat 3.3. Discussie “aantal soorten” 4.Leeftijdsopbouw (LF-verdeling) 5.Aal als deelmaatlat

3 24 november 20113 1. Inleiding Vraag van DGW om evaluatie van: Geschiktheid en toepasbaarheid KRW-maatlatten; Proces afleiden ecologische doelen (MEP-GEP). Uitvoering: Enquêtes en interviews met beheerders, specialisten en sleutelfiguren Resultaat: Aantal knelpunten en verbetervoorstellen (geprioriteerd) voor o.a. maatlat vissen

4 24 november 20114 1. Inleiding Prioritaire verbetervoorstellen vis: M-typen: maatlat en monitoring op elkaar afstemmen (deelmaatlat “aantal soorten”); M-typen + R-typen (groot): toevoegen leef- tijdsopbouw of lengte-frequentie; R-typen: aandeel kenmerkende soorten relatief maken.

5 24 november 20115 1. Inleiding Uitwerken aanpassingen iov. WD (Eddy Lammens): M-typen: Witteveen+Bos samen met SVN (Jaap Quak), Ravon (Jan Kranenbarg), Alterra-WUR (Fabrice Ottburg) R-typen: Deltares (Tom Buijse) en WS Brabantse Delta (Marco Beers)

6 24 november 20116 1. Inleiding Aanpassingen voor zoete M-typen: Deelmaatlat soortensamenstelling is gevoelig voor monitoringsinspanning Deelmaatlat “aantal soorten” inspanningsongevoelig maken Leeftijdsopbouw ontbreekt waardoor drukken worden gemist Toevoegen deelmaatlat leeftijdsopbouw of lengte-frequentie (SK, SB)

7 24 november 20117 2. Referenties en maatlatten voor vis Maatlat vis in zoete M-typen: 5 deelmaatlatten baars - blankv. brasem - snoekbaars snoek - blankv. ruisvoorn - snoek blankv. - brasem zeelt - kroeskarper open water - ondergedoken waterplanten - littorale zone - moeras

8 24 november 20118 2. Referenties en maatlatten voor vis Deelmaatlat 1: Aandeel brasem (troebel, open water) baars - blankv. brasem - snoekbaars snoek - blankv. ruisvoorn - snoek blankv. - brasem zeelt - kroeskarper open water - ondergedoken waterplanten - littorale zone - moeras snoekbaars brasem

9 24 november 20119 Deelmaatlat 2: Aandeel baars+blankvoorn (helder, open water) open water - ondergedoken waterplanten - littorale zone - moeras blankvoorn baars 2. Referenties en maatlatten voor vis

10 24 november 201110 Deelmaatlat 3: Aandeel plantminnende vis (plantenrijk water) open water - ondergedoken waterplanten - littorale zone - moeras ruisvoorn snoek 2. Referenties en maatlatten voor vis

11 24 november 201111 Deelmaatlat 4: Aandeel zuurstoftoleranten (moeraszones) open water - ondergedoken waterplanten - littorale zone - moeras zeelt kroeskarper 2. Referenties en maatlatten voor vis

12 24 november 201112 baars - blankv. brasem - snoekbaars snoek - blankv. ruisvoorn - snoek blankv. - brasem zeelt - kroeskarper open water - ondergedoken waterplanten - littorale zone - moeras Deelmaatlat 5: Totaal aantal soorten 2. Referenties en maatlatten voor vis

13 24 november 201113 3. Deelmaatlat “aantal soorten” Totaal aantal soorten bij een gestandaardiseerde bemonstering: Gevoelig voor inspanning (ondanks standaardisering); Over-representatie “interessante” habitats; Soort met 1 individu telt even zwaar als abundante soort Uitdaging: Maken van een inspanningsongevoelige maatlat

14 24 november 201114 3.1. Aanpak “aantal soorten” (1) Testen indicatoren: Totaal aantal soorten (huidige indicator); Totaal aantal soorten met correctie voor inspanning (bijv. delen door aantal trekken); Gemiddeld aantal soorten per trek: Gewogen gemiddeld aantal soorten per trek; Diversiteitsmaat, zoals Shannon of Simpson; Maximaal aantal soorten per trek; Mediaan van aantal soorten per trek; Aantal soorten >1% van de biomassa. WERKT NIET OF TE COMPLEX

15 24 november 201115 3.1. Aanpak “aantal soorten” (2) Nieuwe indicator: Weging op basis van relatief voorkomen in de vangst; Getest met aantallen en biomassa.

16 24 november 201116 3.2. Analyse aangepaste maatlat Verzadigingscurven Aantal waarnemingen (blauwe punten) verschilt per soort 50% van de waarnemingen  aandeel <0,028% Voor alle soorten uitgevoerd met aantallen en biomassa’s

17 24 november 201117 3.2. Analyse aangepaste maatlat Biomassa Kleine soorten: klein max. biomassa-aandeel Grotere soorten: groot max. biomassa-aandeel tot wel 99% Nooit in dezelfde orde van grootte Biomassa-aandeel kleine soorten telt niet/nauwelijks mee Kleine soorten wel belangrijke indicator voor waterkwaliteit!

18 24 november 201118 3.2. Analyse aangepaste maatlat Aantallen Aandeel kleinere vissoorten = aandeel grotere soorten Dezelfde orde van grootte Eén enkel groot individu telt even veel mee als één enkel klein individu Indicatoren voor goede waterkwaliteit (vaak kleine soorten) komen sterker naar voren Voorkeursvariant: aantallen WERKT WEL MAAR….

19 24 november 201119 3.3. Discussie “aantal soorten” Is het “aantal soorten” wel een goede indicator voor de ecologische kwaliteit? Zowel zeer goede als zeer slechte wateren kunnen weinig soorten hebben Er is sprake van een “optimum” Hoe om te gaan met: Verschillen tussen waterlichamen binnen 1 KRW- type? Open of geïsoleerd, groot of klein, verbonden met rivieren? Met (ingeburgerde) exoten? Conclusie: indicator wordt voorlopig “geparkeerd”

20 24 november 201120 4. Leeftijdsopbouw (LF-verdeling) Destijds voor meeste typen niet uitgewerkt want: Zeer variabele recrutering van soorten; Variatie binnen seizoen; In (met name) de referentiesituatie grotere kans op natuurlijke calamiteiten: Droogval (natuurlijke peilfluctuaties) Dichtvriezen Alleen uitgewerkt voor M21 (IJsselmeer / Markermeer): Biomassa-aandeel bovenmaatse snoekbaars > 50%

21 24 november 201121 4. Leeftijdsopbouw (LF-verdeling) Deelmaatlat nu wel uitwerken want: Indicator voor visserijdruk (op m.n. snoekbaars) Wateren in NL hebben nagenoeg vast peil Vraag: Hoe pakt het in de praktijk uit?

22 24 november 201122

23 24 november 201123

24 24 november 201124

25 24 november 201125 4. Leeftijdsopbouw (LF-verdeling) Deelmaatlat nu wel uitwerken want: Indicator voor visserijdruk (op m.n. snoekbaars) Wateren in NL hebben nagenoeg vast peil Vraag: Is dit relevant? Slechts een ‘handvol’ wateren voldoet niet aan de deelmaatlat voor leeftijdsopbouw

26 24 november 201126 Voorstel deelmaatlat leeftijdsopbouw Deelmaatlat wel opnemen maar: Geringe weging binnen totale maatlat Nader onderzoek naar leeftijdsopbouw in desbetreffende waterlichaam als aandeel bovenmaatse SB <50% 4. Leeftijdsopbouw (LF-verdeling)

27 24 november 201127 5. Aal als deelmaatlat Aal (eurytoop) scoort vrij neutraal binnen maatlat vis Op dit moment vanuit KRW geen noodzaak voor maatregelen tbv. aal Echter: Veel migratiebarrières richting paaigronden en opgroeigebieden Wellicht wél in KRW omdat: Aalstand verslechtert  meer informatie aalbestanden Indicator voor connectiviteit van waterlichamen (aan- en afwezigheid)

28 24 november 201128 5. Aal als deelmaatlat Nadelen: Aal onderschat in gestandaardiseerde bemonsteringen Andere vangtuigen: ontheffingen Hoe om te gaan met (historische) uitzettingen Voorstel Kijken naar aanwezigheid lengteklasse 15-25 cm Nog uitwerken

29 24 november 201129 VRAGEN?

30 24 november 201130 tel 0570 69 79 11 fax 0570 69 73 44 www.witteveenbos.nl DeventerDen Haag AlmereHeerenveen AmsterdamMaastricht BredaRotterdam België (Antwerpen) Indonesië (Jakarta) Kazachstan (Aktau, Almaty, Atyrau) Letland (Riga) Rusland (St. Petersburg)