Begrijpend lezen, voorbij de toets Lezen zonder motivatie …. kan dat wel? 19 november, 21 november, 29 november 2012 Bert de Vos,

Presentatie over: "Begrijpend lezen, voorbij de toets Lezen zonder motivatie …. kan dat wel? 19 november, 21 november, 29 november 2012 Bert de Vos,"— Transcript van de presentatie:

1 Begrijpend lezen, voorbij de toets Lezen zonder motivatie …. kan dat wel? 19 november, 21 november, 29 november 2012 Bert de Vos, b.devos@aps.nl

2 Motivatie om te lezen…. Wanneer bent u zelf gemotiveerd om te lezen? En.. wat doet u om leerling beter te laten lezen?

3 Gemotiveerd lezen (intrinsiek) Interesse Belangrijk Plezier Kiezen Praten Advies van anderen Niet: Zonder voorkennis Verplicht Allemaal hetzelfde Vragen beantwoorden Het goede antwoord opschrijven Niet: Zonder voorkennis Verplicht Allemaal hetzelfde Vragen beantwoorden Het goede antwoord opschrijven Niet Verplichte lijst Boekverslag Niet Verplichte lijst Boekverslag

4 Gemotiveerd lezen (extrinsiek) Goede voorbeeld geven: Zelf lezen Praten over teksten Teksten meenemen om over te vertellen Interactie met de tekst organiseren Samen lezen, duo-lezen, gesprek Het leessleuteltje vinden Praten over motivatie: wat voor lezer ben je? Niet: Verplichte tekst / boekenlijst Schriftelijk verslag Controle vragen Niet: Verplichte tekst / boekenlijst Schriftelijk verslag Controle vragen

5

6 VAN DAT  CAT Dagelijkse algemene taal 4000 woorden Concreet Over nu Over hier Uh dinges Eenvoudige verbanden (omdat, maar) Cognitieve abstracte taal 500.000 woorden Abstract Verleden en toekomst Over daar Nauwkeurig Gedachteconstructies en verbanden (ten gevolge van, ondanks, nochtans)

7 begrijpend lezen (luisteren) voorkennis woordkennis Woordenschatmotor

8 Concept ‘lezen’

9 Opvoeden tot lezer Een ‘lezer’…..… Vindt lezen een gewone dagelijkse activiteit Leest makkelijk en vaak Leest om informatie te vergaren, om meningen te vormen, om te genieten Heeft altijd iets te lezen Wordt gevormd door teksten …

10 Rijk lezen

11 + Leerlingen lezen verschillende teksten Leerlingen brengen eigen teksten mee Leerlingen hebben wat te kiezen Leerlingen werken samen Leerlingen maken hun denken zichtbaar + Leerlingen bouwen woordenschat op Leerlingen krijgen een kritische houding Leerlingen worden opgevoed tot lezer Het gaat in de klas expliciet over het lezen zelf Leerlingen bouwen aan intrinsieke motivatie

12 RIJK LEZEN ALS ‘SANDWICH’. Vóór het lezen Bij het lezen Na het lezen

13 Rijk lezen als ‘sandwich’. Vóór het lezen Vooraf Voorbewerken, voorbereiden, nieuwsgierig maken, vragen oproepen. Foto, verhaal, film, ervaring, discussie, woordweb, voorwerp, andere tekst, liedje Vak- en schooltaalwoorden vooraf selecteren en uitleggen Directe en expliciete instructie geven op de manier van lezen Zelf voordoen hoe je leest (modelen) Met leerlingen praten over het belang van lezen Met leerlingen praten over hun leesniveau en motivatie

14 Rijk lezen als sandwich, BÍJ HET LEZEN Leerlingen laten praten over de tekst (duo-lezen) Leerlingen laten samenwerken over de tekst (expert-lezen) Leerlingen hardop laten denken (b.V. Rolwisselend lezen) Leerlingen informatie laten ordenen

15 Rijk lezen als sandwich NÁ HET LEZEN De informatie laten verwerken voor iets anders : functioneel lezen De geselecteerde woorden terugkomen Mini-presentaties houden Posters maken Vertellen, discussie, gesprek Bouwen, maken, bewegen, zingen Met leerlingen praten over het lezen zelf Wat was moeilijk? Inschatten op leerlijn Voornemens maken voor vervolg LEESTIPS VERZAMELEN

16 Natuurlijk lezen

17 + Iedereen leest, het is gewoon Er is vrijheid van tijd, plaats en houding Er gebeurt niets (verplichts) na, of voor Leerlingen maken kilometers Het lezen is ingebed in het leren op school en buiten school Lezen is verbonden met schrijven en spreken

18 Duo-lezen doen Wordt het – snel – eens over een artikel De een leest een alinea zachtjes hardop en Vertelt na Stelt een vraag Maakt een opmerking  Gesprek De ander leest de volgende alinea, enz.

19 Onderdelen van het stimulerend programma Stimuleren leesplezier Lekker lezen Samen fictie lezen Bazar projecten Schrijver in de klas Fictiedossier Begrijpend lezen Gemeenschappelijke aanpak Referentieniveaus in leerlingtaal Tekstendossier van leerlingen Krantenproject Intensief programma leesaardigheid Opdrachtenbox Meten… Startkrant Nieuwsbegrip

20 Gewoon ….. lezen

21 projecten

22 Begrijpend lezen met een doorlopende leerlijn

23 Lessen leesvaardigheid Begin van het schooljaar 2 à 3 lessen per week Met teksten van alle vakken Werkt toe naar: ‘een tekst, wat nu?’

24 Een tekst wat nu

25 Praten over en werken aan motivatie Wat voor lezer ben je? Leesniveaus in leerlingentaal Begrijpend lezen EIGEN BEOORDELING Algemene omschrijving  Ik kan teksten lezen over dingen die ik ken en weet.  Ik kan verhalen lezen. De inhoud van de teksten Tekstkenmerken  De teksten hebben korte zinnen, alinea’s kopjes.  Er staat niet te veel informatie in de tekst, wat belangrijk is valt op of wordt herhaald.  Er komen niet steeds nieuwe dingen bij.  In de teksten staan bekende woorden. Tekstsoorten  Duidelijke informatieve teksten zoals uit de leerboeken, internet, ‘opzoekboeken’ en schema’s.  Duidelijke instructieve (met uitleg) of betogende teksten (met meningen), zoals schoolboeken, advertenties, kranten, folders. Verhalen. Hoe lees ik de teksten goed……slecht Woordenschat/s tructuur  Ik kan de teksten lezen en snappen, ook al staat er weleens een moeilijk woord in.  Ik kan een korte tekst in alinea's verdelen.  Ik kan een tussenkopje boven een alinea bedenken.  Ik kan wat ik al weet gebruiken bij het lezen. □ □ □ □ □ □ □ □ Begrijpen: kunnen navertellen  Ik kan schema’s lezen en uitleggen wat ermee bedoeld wordt.  Ik begrijp informatie en meningen, zolang het gaat over iets wat ik al ken en weet.  Ik kan de mening van een schrijver uit de tekst halen. □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ Begrijpen: verwerken van de informatie  Ik kan iets vinden als ik in een tekst iets zoek.  Ik kan een instructie lezen en uitvoeren.  Ik kan informatie opzoeken in ‘opzoekboeken’ zoals een woordenboek, atlas.  Ik kan belangrijke informatie uit een tekst halen. □ □ □ □ □ □ □ □ Terugkijken  Ik kan mijn mening geven over een tekst en uitleggen waarom. □ □ □ □

26 Een tekstendossier maken Schoolteksten en eigen teksten Op niveau naar 2F Met toelichting en reflectie

27 De opdrachtenbox

28 Actuele teksten in de school

29 Meten en verantwoorden CitoDiataal

30 Doorlopende leerlijn niveauInhoud WATDidactiek HOEEvaluatie/toets gr. 7/81F 1 22F 3 4 53F 6

31 Doorlopende leerlijn niveauInhoud WATDidactiek HOEEvaluatie/toets Gr. 7/81F Leesstrategieën: voorspellen, samenvatten Lezen verbinden met schrijven en spreken Tutor-lezen Expert-lezen Vakteksten gebruiken ‘Sandwich’ gebruiken Eindtoets PO Leerlingreflectie Interessetest 1 Aandacht voor leesstrategieën m.b.v. methode Aandacht voor leesmotivatie ‘wat voor lezer ben je’ 10 teksten uit de serie Lessenserie intensief Tekstendossier opzetten Leesbox Diataal Eigen reflecties van leerlingen 22F Krant in de klasLeesbox en dossierLeerling toont niveau aan Diagnostische toets 3 Schrijver op school Nieuwsproject Herhaling intensief serie 4 53F 6

32 En nu… Wat ga je ook nog doen om leerlingen beter te laten lezen? Wat ga je ook nog doen om leerlingen te volgen en te meten?

33 Publicaties

34 Wie leest die blijft